فین‌تک چیست؟

فین‌تک اشاره‌ای است به اپلیکیشن‌های جدید، فرایندها، محصولات و مدل‌های کسب‌وکار جدید در صنعت خدمات مالی

نوپانا به نقل از بانک‌امروز: فین‌تک یا فناوری‌های مالی معادل Financial technology یا FinTech  در فضای اقتصادی است و به شرکت‌هایی اشاره دارد که با کاربرد تکنولوژی، تلاش می‌کنند خدمات مالی را کارآمدتر کنند. شرکت‌های فعال در زمینه فناوری‌های مالی، عموما استارت‌آپ‌هایی هستند که تلاش می‌کنند خودشان را در سیستم‌های مالی جا بیندازند و شرکت‌های سنتی را به چالش بکشند. اساساً این رویکرد که شرکت‌های فین‌تک زیرمجموعه بانک‌ها یا شرکت‌های فناوری باشند با روح فین‌تک در تضاد است و اگر تصور کنیم می‌توان خدمات فین‌تک را درون همان کمپانی‌های سنتی ارائه کرد راه خطا را در پیش گرفته‌ایم.

مرکز ملی تحقیقات دیجیتال در دوبلین ایرلند، فین‌تک را این‌گونه تعریف می‌کند:

نوآوری در خدمات مالی؛ این عنوان برای نامیدن گستره وسیعی از اپلیکشن‌های فناورانه به کار می‌رود که در بخش زیادی، از ابتدا تا انتهای زنجیره ارزش محصولات مصرفی کاربرد دارند. همین‌طور فین‌تک شامل تازه‌واردانی می‌شود که بازیگران فعلی را به رقابت فراخوانده‌اند، یا نیز برای نامیدن پارادایم‌های جدیدی مانند بیت‌کوین به کار می‌رود.

فین‌تک اشاره‌ای است به اپلیکیشن‌های جدید، فرایندها، محصولات و مدل‌های کسب‌وکار جدید در صنعت خدمات مالی. این راه‌حل‌ها به پنج حوزه، قابل تقسیم است:

1) بخش بانکداری یا بیمه، که به عنوان بخش‌های بالقوه کسب‌وکار شناخته می‌شوند. راه‌حل‌هایی که برای صنعت بیمه هستند اغلب InsurTech نام دارند.

2) راه‌حل‌هایی که به فرایندهای پشتیبانی از کسب‌وکارها اشاره دارند؛ مانند اطلاعات مالی، پرداخت‌ها، سرمایه‌گذاری، تأمین مالی، مشاوره و فرایندهای حمایت متقابل. به عنوان مثال می‌توان به راه‌حل‌های پرداخت موبایلی یا همراه اشاره کرد.

3) سومین دسته آنهایی هستند که با تمرکز بر بخشی از مشتریان در حوزه‌هایی مانند بانکداری خرد، بانکداری اختصاصی و بانکداری شرکتی و همین‌طور بیمه‌های عمر و غیر آن مشخص می‌شوند. یک مثال بیمه‌هایی هستند که کارمزد و هزینه بیمه‌هایی غیر از بیمه‌های زندگی را از طریق رفتار مشتری محاسبه می‌کنند.

4) چهارم، فرم تعاملی کسب‌وکار با کسب‌وکار (B2B)، کسب‌وکار با فرد (B2C) و مشتری با مشتری (C2C) است. به عنوان یک مثال، راه‌حل‌های تجارت اجتماعی C2C در این بخش قرار می‌گیرند.

5) در نهایت راه‌حل‌هایی هستند که با توجه به موقعیت بازارشان گستره وسیعی را شامل می‌شوند. به عنوان مثال برخی خدماتی مانند سیستم‌های مدیریت مالی شخص (PFM) ارائه می‌دهند و برخی بر راه‌حل‌های قرض‌دهی نفر به نفر  (peer-to-peer lending) تأکید دارند.

مطابق آمارهای Accenture، سرمایه‌گذاری در فین‌تک که در سال ۲۰۰۸، حدود ۹۳۰ میلیون دلار بوده، اکنون ۱۲ برابر شده و در سال ۲۰۱۴ به بیش از ۱۲ میلیارد دلار رسیده است. آن‌گونه که شهرداری لندن می‌گوید صنعت نوپای فناوری‌های مالی در سال‌های گذشته، شاهد رشد سریعی بوده است. 40 درصد از نیروی کار شهر لندن در بخش‌های خدمات مالی و فناوری کار می‌کنند.

در سال ۲۰۱۴ در شرکت‌های فین‌تک اروپا، حدود 5/1 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری شده است که سهم شرکت‌های حاضر در لندن ۵۳۹ میلیون دلار، آمستردام ۳۰۶ میلیون دلار و استکهلم ۲۶۶ میلیون دلار بوده است. بعد از لندن، استکهلم دومین شهر اروپا است که بیشترین سرمایه‌ها را در ۱۰ سال گذشته جذب کرده است. معاملات اروپایی‌ها در فین‌تک در ۵ فصل متوالی رو به افزایش بوده است و از ۳۷ مورد در فصل چهارم ۲۰۱۵ به ۴۷ مورد در فصل اول ۲۰۱۶ رسیده است.

در آسیا و اقیانوسیه، هاب جدیدی برای فناوری‌های مالی در استرالیا از آوریل ۲۰۱۵ شروع به فعالیت کرده است. یک آزمایشگاه نوآوری در فناوری‌های مالی نیز در هنگ‌کنگ راه‌اندازی شده است که روند نوآوری در خدمات مالی به کمک فناوری را تقویت خواهد کرد. کمپانی قابل ذکر دیگر، VMoney در است که در فیلیپین فعالیت می‌کند.

در جامعه علمی و در سمت فناوری، انجمن علوم اطلاعات مالی یا FDSA با برگزاری اولین رویداد خود، با حضور اعضای آن شامل محققان حوزه‌های هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و پردازش زبان طبیعی به صورت رسمی شروع به فعالیت کرد. FDSA با هدف ایجاد یک گروه تحقیقاتی حول محور علوم کامپیوتر و آمارهای سرمایه‌گذاری شکل گرفته است.

در بخش کسب‌وکار نیز Wharton FinTech در اکتبر ۲۰۱۴ در مدرسه وارتون دانشگاه پنسیلوانیا شروع به فعالیت کرد که هدف آن، اتصال دانشگاهیان، نوآوران، سرمایه‌گذاران و دیگر رهبران فکری در صنعت فین‌تک به یکدیگر است. مدرسه حقوق دانشگاه هنگ‌کنگ با همکاری دانشگاه نیوساوث ولز، مقاله تحقیقاتی را منتشر کرده که تکامل فین‌تک و قانون‌گذاری در این زمینه را بررسی کرده است.

نشریه فوربس فهرستی از برهم‌زنندگان پیش‌رو در فین‌تک را در ویژه‌نامه سال ۲۰۱۶ با عنوان global Fintech 50 منتشر کرده است.

در فوریه ۲۰۱۶ گزارشی توسط مؤسسه حسابداری ارنست‌اند‌یانگ به سفارش خزانه وزارت دولت بریتانیا منتشر شد که هفت هاب پیش‌روی فین‌تک را مقایسه کرده است. این گزارش، کالیفرنیا را از منظر استعدادها و سرمایه در جایگاه اول، بریتانیا را از منظر سیاست دولتی در رتبه اول و نیویورک را از منظر تقاضا در جایگاه برتر قرار داده است.

نقش فین‌تک در افزایش رضایت مصرف‌کنندگان در صنعت مالی در دسامبر ۲۰۱۵ مورد بررسی قرار گرفت که حدود هشت درصد بیشتر از بانکداری بوده است.

در بخش مشاوره مالی، شرکت‌ها اخیراً با استارت‌آپ‌هایی شروع به همکاری می‌کنند که‌ اجازه ورود فناوری به درون متولیان برجسته را می‌دهد. چهره‌های شناخته‌شده‌ای جوامع نیز، اخیراً منابع‌شان را متوجه استارت‌آپ‌های نوپای فین‌تک کرده‌اند.

امور مالی یکی از صنایعی است که پیشگام تخریب توسط نرم‌افزارها قرار گرفته، چون خدمات مالی مانند انتشارات، بیشتر از بیت‌ها درست شده تا محصولات قابل لمس. تا امروز که رگلاتوری، سپری برای خدمات مالی بوده و ترکیدن حباب دات‌کام تأثیری بر آنها نگذاشته؛ به نظر می‌رسد بانک‌های جهان، موج جدید استارت‌آپ‌ها را خیلی دوست نداشته باشند.

با این حال اجرای تهاجمی محرمانگی فعالیت‌های بانکی و رگلاتوری انتقال پول به نظر می‌رسد تهدیدی برای کمپانی‌های فین‌تک است. علاوه بر شرکت‌های سنتی، کمپانی‌های فین‌تک اغلب با دیده شک و تردید از سوی رگلاتورهای مالی دیده می‌شوند. امنیت داده‌ها یکی دیگر از مسائل رگلاتورها است که تهدید هک آنها را نگران می‌کند و در این زمینه، لازم است داده‌های مشتریان و شرکت‌های حساس به خوبی حفاظت شود. هرگونه رخنه اطلاعاتی، هرچقدر کوچک، می‌تواند خوشنامی‌ شرکت‌های فین‌تک را تهدید کند.

بخش‌های آنلاین مالی یکی از اهداف حملات DDOS هم هست. بازاریابی یکی دیگر از تهدیدهای شرکت‌های فین‌تک است. آنها معمولاً می‌خواهند با رقبایی بزرگ‌تر از خودشان رقابت کنند. البته این تهدیدها زمانی که بانک‌ها می‌خواستند برای اولین بار به مشتریان‌شان خدمات آنلاین ارائه کنند هم وجود داشت.