رشد اپلیکیشن هر استارتاپ در بزرگترین بازار نرمافزاری ایران میتواند نشاندهنده رشد خود استارتآپ در سال ۹۷ و سطح علاقه کاربران جدید به آن هم باشد.
نوپانا به نقل از فصلاقتصاد: گزارش کافه بازار از صنعت موبایل در سال ۱۳۹۷ حاوی اطلاعات و آمارهای قابل توجهی است اما در یکی از بخشهای همین گزارش میتوان چند نمودار بسیار مهم را پیدا کرد. کافه بازار در قسمت برنامهها، یک بخش جدید را اضافه کرده است که در آن رشد اپلیکیشنهای هر دسته با هم مقایسه شدهاند. به این شکل که اپلیکیشنهای پرنصب هر حوزه در کنار سایر اپلیکیشنها حضور دارند و مشخص است هر کدام چه میزان رشد را در سال ۹۷ تجربه کردهاند؛ رشدی که وزیر ارتباطات و دبیر ستاد اقتصاد دیجیتال در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز آن را تحسین برانگیز میداند.
البته طبیعتا وقتی درباره کافه بازار و اپلیکیشنِ استارتاپهای مختلف صحبت میشود، رشد اپلیکیشن هر استارتاپ در بزرگترین بازار نرمافزاری ایران میتواند نشاندهنده رشد خود استارتاپ در سال ۹۷ و سطح علاقه کاربران جدید به آن هم باشد.
برای مثال بهتر است ابتدا به یکی از مهمترین دستهها در برنامهها، یعنی دسته «سفر» توجه کرد که رقابت دو نوع استارتاپ در آن مشهود است. اول تاکسیهای اینترنتی و سپس مسیریابهای ایرانی.
سه تاکسی اینترنتی «اسنپ»، «تپسی» و «ماکسیم» در این نمودار حضور دارند. بیشتر از۷ میلیون کاربر اندروید از طریق کافه بازار اپلیکیشن اسنپ را نصب کردهاند. این آمار نشان میدهد که اسنپ به عنوان پرنصبترین غالب این حوزه، رشد ۲۰ درصدی در سال گذشته داشته است. اما از سوی دیگر اگرچه بیشتر از ۲ میلیون کاربر اپلیکیشن تپسی را از طریق کافه بازار نصب کردهاند و تعداد نصبهای تپسی از اسنپ کمتر است، اما اینجا یک نکته کلیدی وجود دارد: تپسی با ۳۰ درصد رشد در سال ۹۷، بیشتر از اسنپ رشد کرده است. از سوی دیگر ماکسیم که کمتر از یک میلیون کاربر، اپلیکیشن او را از طریق کافه بازار نصب کردهاند، رشدی بیشتری از هزار درصد را تجربه کرده است.
گروه دوم در همین نمودار مربوط به نقشه و مسیریابهای ایرانی هستند. «نشان» به عنوان اپلیکیشن قدیمیتر و نسبتاً غالب، کاربران بیشتری از «بلد» دارد اما همانطور که در نمودار میبینید، رشد بلد بسیار بیشتر بوده است. (وقتی به گزارش کامل مراجعه کنید میبینید که این رشد در حد یک میلیون درصد است.)
در دسته خرید اما بازی پیچیدهتر است. «دیجیکالا» که رشد ۲۰ درصدی در سال گذشته داشته، دیگر رقیبی به نام «بامیلو» ندارد و حالا تنها بازی را ادامه میدهد. اما نمودار پرنصبترین برنامههای دسته خرید در اصل دارد رقابت «دیوار» و «شیپور» را به تصویر میکشد. اینجا فرضیهای که در نمودار قبلی مطرح شد، به هم میخورد. یعنی شیپور به عنوان بازیگر دوم، رشد کمتری از دیوار داشته است. هرچند شاید همکاری شیپور با همراه مکانیک، بتواند در سال ۹۸ رشد شیپور را از دیوار بیشتر کند. این تحلیلی است برای درک درست یا غلط بودنش باید یک سال صبر کرد و گزارش سال بعدی کافه بازار را دید.
اما میتوان به پرنصبترین برنامههای دسته امور مالی نگاهی داشت که در بین دستههای مختلف برنامهها، بیشترین رشد و توجه کاربران کافه بازار را به خود اختصاص دادهاند. اپلیکیشن «آپ» با ۹ میلیون نصب فعال از طریق کافه بازار و رشدی ۵۰ درصدی در سال ۹۷ در رتبه اول قرار میگیرد. در صورتی که «هفتهشتاد» ، اگرچه به عنوان رتبه دوم،۲ میلیون نصب فعال از طریق کافه بازار دارد اما رشدش در سال ۹۷ معادل ۱۰۰ درصد بوده است.
آذری جهرمی: ما رقابت را تسهیل میکنیم
در واقع آنچه گزارش کافه بازار برای اولین بار منتشر کرده، تصویر قابل درکی است از وضعیت رقابت استارتاپها، مخصوصاً در حوزههای مشخص و اپلیکیشنهایی که تلاش میکنند با رشد یا خلاقیت بیشتر، سهم بازار بیشتری را از هم بگیرند. «محمدجواد آذری جهرمی»، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پاسخ به همین سوال، به دیجیاتو میگوید: «رقابت مفید و سازنده است و به نظر من همیشه هم باید در فرآیند رشد و توسعه وجود داشته باشد. ما حتی در موضوع اپراتورهای تلفن همراه هم مقررات داریم تا اپراتور غالب، همیشه غالب نماند و رقابتی وجود داشته باشد تا اینها بتوانند به هم برسند. در واقع کار ما این است که رقابت را تسهیل میکنیم. در این فضا هم فرآیند خوبی شکل گرفته است.»
نوآوری مهمتر از پول است!
«ناصر غانمزاده»، فعال استارتاپی نیز در گفتگو با دیجیاتو اشاره میکند که هنوز بسیاری از حوزهها در فضای استارتاپی ایران اپلیکیشن غالب ندارند اما در نهایت بعضی از این شرکتها مثل دیجیکالا یا اسنپ در خارج از اکوسیستم استارتاپی هم شناخته شده هستند و چنین ترندی که بیشترین سهم یک بازار در اختیار یک اپلیکیشن باشد، در جهان مرسوم است. او عقیده دارد که هر حوزه نهایتاً میتواند سه پلیکیشن غالب داشته باشد، و سایراپلیکیشن ها در مرور زمان از دور خارج خواهند شد، کمااینکه بعضی از حوزهها جایی برای پلیکیشن سوم نیز ندارند.
اما بیایید به نمودارهای کافه بازار و گزارش سال ۹۷ از صنعت برنامههای موبایلی برگردیم. وقتی در میان برنامهها و میزان رشد آنها جستجو میکنیم میتوان دلایل مختلفی برای رشد بیشتر اپلیکیشنها در رتبه دوم یا حتی رشد کمتر آنها در مقابل اپلیکیشن غالب بیان کرد. اما این رقابت این روزها بیشتر از هر زمان دیگری، بیرحم شده است.
این بیرحمی البته بیشتر از همیشه به نفع کاربران است که سرویسهای متنوعتر و البته باکیفیتتر دریافت میکنند. از سوی دیگر این روزها استارتاپی که خدمتی مفید، نوآورانه یا باکیفیت را ارائه ندهد، به دلیل شرایط اقتصادی سخت، شانس زیادی هم برای باقی ماندن در بازار ندارد.
اما در این میان باید به یک نکته دیگر هم توجه کرد. اگرچه آذری جهرمی از تسهیل رقابت میگوید و مهدی محمدی هم به ترندهای جهانی اشاره میکند که حاکی از داشتن یک یا دو اپلیکیشن پرنصب در هر حوزه است، اما این موضوع را هم باید در نظر گرفت که هنوز هم استارتاپها در بازار ایران با خودشان رقابت دارند نه بازار سنتی. شاید این مثال برای تاکسیهای اینترنتی صحیح نباشد اما تقریباً در هر حوزه دیگری، بازار سنتی برنده است.
کافیست بدانید که دیجیکالا با کل عظمت و داشتن بیشتر از ۲ هزار نفر پرسنل در ساختمانها و مراکز پردازش مختلف، کمتر از ۲ درصد از سهم خرده فروشی ایران را در اختیار دارد و بیشتر از ۹۸ درصد همچنان در اختیار بخش سنتی است. در نتیجه هنوز هم بالا و پایینهای بسیاری در انتظار شرکتهای بزرگ فناوری - استارتاپی ایران است؛ بالا و پایینهایی که حتی شاید بتواند جای اپلیکیشن اول و دوم را هم عوض کند.