جامعه متکی بر اقتصاد نفتی محکوم به نابودی است

استارت‌آپ‌ها، کسب‌وکارهایی مبتنی بر فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی در حوزه تبادلات مالی هستند که فضای جدیدی در اقتصاد کشورها به وجود آورده‌اند؛ اتفاقی که علاوه بر اشتغال‌زایی نسبتا بالا می‌تواند افزایش ضریب رشد اقتصاد کشورها را موجب شود.

نوپانا به نقل از سیناپرس، اهمیت استارت آپ‌ها در دنیا تا آنجا است که بسیاری از کشورها حمایت از استارت آپ‌ها را در اولویت برنامه‌ها و سیاست‌های اقتصادی خود قرار داده‌اند. در طول سال‌های گذشته، استارت آپ‌ها و کسب و کارهای اینترنتی در ایران نیز توانستند با محبوبیتی که در میان مردم به دست آورده‌اند، به سرعت جای خود را در اجتماع باز کنند. اگر چه به دلیل عدم اطلاع برخی سازمان‌ها و نهادها با این مدل کسب و کار، مشکلاتی بر سر راه استارت آپ‌ها وجود دارد و با خلاهای قانونی در زمینه بیمه، مالیات و فعالیت این نوع کسب و کارها مواجهیم اما دولت مصمم است با تدوین قوانین و اتخاذ سیاست‌های مناسب، فعالیت استارت آپ‌ها را توسعه بخشیده و کسب و کارهای مجازی را رونق دهد.

نوآوری خریدنی نیست

چندی پیش سورنا ستاری، معاون علمی رییس‌جمهور در پیامی خطاب به کارآفرینان، شرکت‌های دانش‌بنیان، استارتاپی‌ها و دیگر فعالان زیست‌بوم کارآفرینی و نوآوری، گفت: حدود صد سالی است که با پیدایش نفت یک فرهنگ غلط زیر ساخت‌های فکری، تربیتی، اجتماعی و اقتصادی ما را به چالش کشیده است. مانند غده سرطانی عمق جامعه را از آن خود کرده است. فرهنگ نفتی ما را چنان در خود اسیر کرده است که زندگی بدون آن را برای خود غیر ممکن می‌دانیم، پس این کشور در طول تاریخ چگونه در علم، فناوری، تجارت و آقایی بر دنیا را تجربه کرده است. کدام اقتصاد پیشرفته در دنیا را سراغ دارید که با تکیه بر منابع زیرزمینی پیشرفت کرده باشد.

وی تاکید کرد: نفت مفاهیم زندگی ما را عوض کرد، جامعه ما را به یک جامعه منابع پایه تبدیل کرد، ارزش‌های انسانی را زیر سوال برد، فکر کردیم می‌توانیم همه چیز را بخریم از جمله علم، دانش و تکنولوژی هم خریدنی است، حتی هویت و شرافت انسانی در چنین جامعه‌ای خریدنی است. فرهنگ نفتی به ما یاد داد که ارزش‌هایی مانند انسانیت، نوع دوستی و کارآفرینی همگی خریدنی است.

وی بیان کرد: نسل جوان کارآفرین که در زیست بوم دانش‌بنیان رشد پیدا کرده‌اند، نشان دادند که آنچه خریدنی نیست نوآوری بشر است. اکنون این نسل در حال مبارزه با افیون اقتصاد نفتی که همه فرهنگ، اقتصاد و حقوق جامعه را از آن خود کرده و در این مبارزه به سرعت در حال پیشرفت است. محیط کسب و کار نفتی اجازه فعالیت به این جوانان را نمی‌دهد، این محیط را دولت به تنهایی نساخته است، فرهنگ جامعه باید متحول شود تا کارآفرینی بر مبنای علم و دانش، ارزش و جایگاه خود را پیدا کند.

به گفته معاون علمی رییس‌جمهور، باید بفهمیم هرچیزی در جامعه که با پول مفت نفت تغذیه شود، محکوم به نابودی است حتی علم، دانش و پژوهش و فرهنگی که با پول نفت تامین مالی شود. آنچه می‌ماند علم، دانش، پژوهش و فرهنگی است که از درون جامعه بلند شود، چرا فرهنگ عاشورا زنده است، چون از بطن جامعه بلند شده و هیچ گاه در طول قرون از هیچ نظام دولتی نشات نگرفته است.

ستاری یادآور شد: مبارزه با اقتصاد نفتی شکل تازه‌ای به خود گرفته است. در اقتصاد نفتی مفاهیم ایده، خلاقیت، نوآوری بی‌معنی است. استخدام و زیر چتر دولتی رفتن، بلای کارآفرینی و نوآوری است و این بزرگترین خیانتی است که به فرزندانمان می‌کنیم. زیست بوم کارآفرینی و نوآوری قرنهاست در سرزمین کهن ما جاری بوده است، اقتصاد نفتی این زیست بوم را تا مرز نابودی برده است و ما را چنان به نفت معتاد کرده که حتی تصور یک روز جدایی از آن را نمی‌کنیم. اما در این مبارزه در چهار سال گذشته افسران و سرداران بسیاری مهیا شده‌اند.

نظام اجرایی کشور آمادگی کمک به استارت آپ‌ها را ندارد

عیسی منصوری، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر کار معتقد است نظام اجرایی کشور برای مدیریت و کمک کردن به استارت‌آپ‌ها و کسب و کارهای نوین آمادگی لازم را ندارد با این حال وزارت کار تلاش کرده در فضای جدیدی که در حوزه کسب‌وکارهای نوآورانه در بخش خصوصی شکل گرفته نقش تسهیل‌گری را در سطح دستگاه‌های دولتی و نظام اجرایی کشور ایجاد کند.

وی با اشاره به همکاری وزارتخانه‌های ارتباطات و صنعت، معدن و تجارت با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره کسب و کارهای نوآورانه افزود: برنامه ما در آینده نزدیک شبکه‌سازی و برگزاری رویدادهای تخصصی و منطقه‌ای است و تلاش می‌کنیم در این زمینه نقش تسهیلگر را ایفا کنیم و اکوسیستم کارآفرینی را در حوزه‌های مختلف شکل بدهیم.

نقص قوانین؛ بزرگترین چالش استارت آپ‌ها

دکتر پیمان کیهان ور، مسوول راه اندازی مرکز نوآوری و شتاب دهی آذربایجان( منشا) گفت: مهمترین چالش‌ها استارت آپ‌ها بیشتر به نقص قوانین مربوط می شود. هم اکنون با استارت آپ ها مانند شرکت ها رفتار می کنند. استارت آپ ها نو پا هستند و نمی توانند خیلی زود به سود برسند و زیر بار مالیات های حجیم بروند. همچنین استارت آپ ها که قراردادهای موقتی شرکت هستند، هیچگونه قوانین خاص دولتی برایشان وجود ندارد. از سوی دیگر آگاهی جامعه سرمایه گذار به ویژه خیرین عرصه فناوری و نوآوری و فرهنگ سازی و اطلاع رسانی در این زمینه می تواند خیلی اهمیت داشته باشد.

مشاور فناوری و تجاری سازی ستاد توسعه علوم و فناروی سلول های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری افزود: هم اکنون یکی از معضل های بزرگ ما آشنایی نداشتن مسوولان هر رده حتی مدیرعاملان شرکت های خصوصی با این مساله است. نبود این شناخت باعث می شود مجاب سازی و توجیح کردن آنها برای انجام این کار سخت و دشوار شود.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز اظهار کرد: سهم خواهی طرفین نیز از اهمیت خیلی زیادی برخوردار است. فرد طراح وقتی ایده و طرحی را در اختیار دارد نمی تواند سهم نود درصدی داشته باشد. در بسیاری از کشورهای دنیا، سهم فرد ایده پرداز زیر بیست درصد و در حدود هجده درصد است. البته برخی فرایندها از نیم تا هفده درصد است. از سوی دیگر شرکت های ایرانی چنین کاری را انجام نمی دهند. بسیاری بانک ایده درست کرده اند. ایده های افراد را دریافت کرده اند. متاسفانه یک سری اتفاق ها رخ داد که ایده پردازان را مایوس کرد.

وی ادامه داد: همچنین ما باید حقوق و قوانین NDA(عدم افشاء) را بپذیریم. طرفین باید قبول کنند پیش از مصرف ایده این قوانین را امضا کنند. شرکت‌های ما نیز باید بپذیرند سهم خاصی از محصول را در اختیار ایده پرداز قرار دهند به ویژه زمانی که آن ایده را توسعه می دهند. این یک سیستم است. رشد و توسعه ایده پردازان و استارت آپ ها، به رشد و توسعه شرکت ها و شتاب دهنده ها منجر می شود(و برعکس).

قائم مقام و معاون ترجمان پژوهش، فناوری و تجاری سازی مرکز جامع سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی قطب آذربایجان بیان کرد: مشکل دیگر خطر پذیری و ریسک پذیری است. ورود به عرصه استارت آپ ها ریسک دارد و سرمایه گذاری خطر پذیر است. مثلا ممکن است فردی روی 10 طرح سرمایه گذاری کند، 9 تای اول آن شکست بخورد اما دهمین طرح آنقدر با موفقیت همراه باشد که زیان 9 طرح قبلی را جبران کند و طرح های بعدی را نیز پوشش دهد بنابراین باید قدرت ریسک پذیری سرمایه گذران بالا باشد. ما باید قدرت ریسک کنندگی و پول برای ریسک را بپذیریم. همه جای دنیا همین طور است. ادبیات سرمایه گذاری اکنون عوض شده است. دیگر روال مانند بازاری های قدیم نیست که فرد یک جا بنشیند تا یک هزار تومان او دو هزار تومان شود.

کیهان ور یادآور شد: اگر نیاز داریم تا یک هزار تومان مان ده هزار تومان شود باید 4تا 5 هزار تومان ببازیم تا یک هزار تومان مان، ده هزار تومان شود. این گونه قواعد بازی و ریسک پذیری را می توانیم یاد بگیریم. هرچقدر ریسک پذیری بیشتر باشد، میزان سود دهی نهایی و میزان نو آورانگی و تولید محصول جدید نیز زیادتر خواهد شد. دیگر ما فقط به تولید کننده Simulation (شبیه ساز) و بایو سیمولار تبدیل نمی شویم. ما می توانیم محصول های اورجینال خودمان را نیز داشته باشیم.