.gif)
سرمایه‌گذاری تخصصی در حوزه استارت‌آپ‌ها یکی از مهمترین نیازهای این بخش به حساب می‌آید و کشور نیازمند عزم ملی و حمایت مسئولان برای سرمایه‌گذاری در طرح‌های نوآورانه و پروژه‌های فناورمحور است.
نوپانا: از چالش‌های اصلی اکوسیستم کسب‌وکارهای نوپا در کشور ما این مسئله است که به دلایل مختلف فرهنگی، سرمایه‌های سنتی، دولتی، ملی و مردمی کمتر به سمت‌وسوی فعالیت‌های استارت‌آپی می‌رود. مشکل اصلی اینجاست که به اندازه کافی در میان مردم و حتی مسئولان فرهنگ سرمایه‌گذاری کارآفرینانه وجود ندارد. در حالی که کشور نیازمند عزم ملی برای سرمایه‌گذاری در طرح‌های نوآورانه و پروژه‌های فناورمحور است که البته ریسک‌پذیری بیشتری هم می‌طلبد.
بنابراین سرمایه‌گذاری تخصصی در حوزه استارت‌آپ‌ها یکی از مهمترین نیازهای این بخش به حساب می‌آید. در همین راستا می‌توان به ظهور و شکل‌گیری شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری تخصصی مثل سرمایه‌گذاران جسورانه یا همان وی‌سی‌ها در کشور امیدوار بود. با این وجود حجم سرمایه‌گذاری تخصصی در مقایسه با كشورهای دیگر و با توجه به نیاز موجود بسیار کم است. همینطور مشکلات متعددی در جذب سرمایه‌های خارجی یا برقراری امنیت سرمایه‌گذاری وجود دارد.
تکلیف به سرمایه‌گذاری استارت‌آپی در بودجه ۹۷
به گزارش نوپانا، بخش ارتباطات همواره یک بخش مهم در تامین درآمدهای دولت بوده است؛ اما امسال دولت یک تغییر رویکرد در این زمینه داده و آن حمایت از سرمایهگذاریهای خطرپذیر است. هرچند طی چهارسال گذشته وزارت ارتباطات چندان دخالتی در بخش‌های مربوط به کسب‌وکارهای دانش‌بنیان (استارت‌آپ‌ها) نداشت اما در نخستین سال دولت دوازدهم حالا به نظر می‌رسد دولت تکلیف‌هایی را در این زمینه در سبد این وزارتخانه قرار داده است.
بر اساس بند ب تبصره ۱۸ لایحه بودجه، به شرکت‌های تابعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اجازه داده می‌شود با تایید وزیر ارتباطات تا مبلغ یک هزار و ۴۰۰میلیارد ریال از محل منابع داخلی خود برای کمک به سرمایهگذاریهای خطرپذیر اختصاص دهد.
بر اساس همین بند همچنین ایجاد اپراتورهای ارائه‌دهنده خدمات الکترونیکی در همه بخش‌ها، حمایت از پروژه‌های توسعه‌ای اشتغال‌آفرین یا صادرات کالا و خدمات در این بخش توسط بخش‌های خصوصی و تعاونی به‌صورت وجوه اداره شده و بر اساس آیین‌نامه‌ای که به پیشنهاد مشترک وزارت ارتباطات و سازمان برنامه و بودجه کشور تهیه شده و به تایید هیات وزیران می‌رسد اختصاص دهند و مابه‌التفاوت نرخ سود را از محل آن پرداخت کنند.
کمک به سرمایهگذاریهای خطرپذیر، اشاره به تامین مالی استارت‌آپ‌هایی است که حداقل طی چند سال اخیر تحول عمده‌ای در فضای خدماتی جامعه به وجود آورده‌اند. اینکه دولت تصور کرده می‌تواند از طریق سرمایهگذاریهای خطرپذیر بخشی از مشکل اشتغال را حل کند یا رونقی در بخش اقتصاد ایجاد کند پالس‌های مثبتی است با این حال اختصاص ۱۴۰ میلیارد تومان برای این بخش که عمدتا نیازمند سرمایه بالایی است و تمام این عدد از ارزش‌گذاری بدبینانه برخی از بازیگران درجه دوم شناخته شده فعلی هم پایین‌تر است.
به بیان دیگر عدد ۱۴۰ میلیارد تومان سرمایه عظیمی در این زمینه نیست و انتظار تحول بزرگی با آن نمی‌توان داشت اما نکته مهم‌تر از عدد و میزان آن، شیوه این حمایت است. هرچند در لایحه همه چیز منوط به تهیه آیین‌نامه مشترک در این زمینه شده اما هم شیوه مورد نیاز تامین مالی استارت‌آپ‌ها و هم تجربه حمایت دولت طی چند سال اخیر (عمدتا از طریق صندوق شکوفایی و نوآوری) نشان‌دهنده مدلی است که حداقل به گفته خود مدیران ارشد کشور جواب نداده است.
یک شیوه پیشنهادی در این زمینه شاید سرمایه‌گذاری مشترک با بخش خصوصی یا دانشگاه‌ها روی استارت‌آپ‌ها و به شیوه سرمایه‌گذاری جسورانه باشد. فراهم کردن فضای ایجاد شرکت‌ها و صندوق‌های جسورانه و ترغیب به سرمایه‌گذاری جسورانه در این بخش (با ارائه مشوق‌های مالیاتی و...) می‌تواند دقیقا جایگاهی باشد که از دولت برای توسعه این فضا انتظار می‌رود.
برای بررسی بیشتر، این موضوع را اینجا دنبال کنید.
نگاه ویژه مجلس به استارت‌آپ‌ها و سرمایه‌گذاران جسورانه در قانون بودجه ۹۷
مجلس شورای اسلامی برای حمایت از استارت‌آپ‌ها به شرکت‌های سرمایه‌گذاری جسورانه از جهت تامین سرمایه، تصويب قوانین و تسهیل ارتباطات، توجه ویژه دارد.
در این زمینه، محمدرضا پورابراهیمی در گفت‌وگو با نوپانا اظهار داشت: «توسعه اقتصاد دانش‌بنیان به عوامل متعددی بستگی دارد که تمامی آنها مورد توجه دولت و مجلس است و تنها یک بخش از آن مربوط به بودجه می‌شود؛ اما عوامل بیرونی دیگری هم تاثیرگذار هستند.»
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: «آنچه ما در مجلس در حال پیگیری آن هستیم این است که اول قوانین مرتبط به این حوزه را تصویب کنیم و در حال حاضر کمسیون اقتصادی روی این موضوع تمرکز دارد تا این قوانین بتواند فعالیت‌های اقتصادی این دسته از بنگاه‌های اقتصادی مانند استارت‌آپ‌ها، شتاب‌دهنده‌ها و سرمایه‌گذاران جسورانه را تسهیل کند.»
او گفت: «با این کار جایگاه این قبیل کسب‌وکارها در اقتصاد کلان کشور مشخص خواهد شد و پس از آن استارت‌آپ‌ها می‌توانند وارد حوزه اقتصادی شده و خلق ثروت ناشی از دانش و فناوری در کشور تحقق پیدا کند؛ یک بخش از کار تعریف و تصویب قوانین حمایت‌کننده در سال گذشته انجام شده و ادامه آن امسال دنبال خواهد شد.»
پورابراهیمی خاطرنشان کرد: «مجلس ابتدا با تصویب قوانین و مقررات، شرایط این شرکت‌ها را برای ورود به عرصه‌های اقتصادی تسهیل می‌کند و سپس با کمکی که در بودجه برای استارت‌آپ‌ها در نظر گرفته و با حمایت‌های معنوی مثل ارتباط دادن آنها با بخش‌های مختلف اقتصادی، همه‌جانبه حامی استارت‌آپ‌ها و سرمایه‌گذاران تخصصی آنها است.»
ادامه این گفت‌وگو را اینجا بخوانید.
حمایت ۸۰۰۰ میلیارد ریالی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر
در کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، برای حمایت از وی‌سی‌ها که شریان اصلی کمک به استارت‌آپ‌ها هستند، نزدیک به ۲۰۰ میلیون دلار (۸۰۰۰ میلیارد ریال) از محل صندوق توسعه ملی در نظر گرفته شده است.
در همین زمینه، علی قربانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی، به خبرنگار نوپانا گفت: «در کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی برای حمایت از صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه یا خطرپذیر که به عنوان شریان اصلی کمک به استارت‌آپ‌های کشور هستند مبالغی در نظر گرفته شده است. در حال حاضر نزدیک به ۲۰۰ میلیون دلار (۸۰۰۰ میلیارد ریال) برای حمایت از صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه از محل صندوق توسعه ملی در نظر گرفته شده است تا این صندوق‌ها با کمک و راهنمایی‌های کارشناسانه خود بتوانند استارت‌آپ‌ها را به موفقیت برسانند.»
او در حمایت از اقتصاد دانش‌بنیان یادآور شد: «باید نهادهای مختلف از قبیل «وزارت رفاه، کار و امور اجتماعی»، «صندوق‌های بازنشستگی»، «بنیاد مستضعفان» و دیگر بنیادها به سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه تشویق شوند تا به رشد بیشتر کسب‌وکارهای نوپا کمک کنند.»
این گفت‌وگو را در اینجا دنبال کنید.
لازم است نهادهای مالی را به سرمایه‌گذاری در وی‌سی‌ها تشویق کنیم
باید برای جهت‌دهی و تشویق صندوق‌های بازنشستگی و دیگر بنیادهای مالی برای سرمایه‌گذاری در وی‌سی‌ها و حوزه استارت‌آپ‌ها تلاش کرد.
در این زمینه، غلامرضا جعفرزاده ایمن آبادی، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی، به خبرنگار نوپانا گفت: «باید برای جهت‌دهی و تشویق صندوق‌های بازنشستگی و دیگر بنیادهای مالی برای سرمایه‌گذاری در وی‌سی‌ها و حوزه استارت‌آپ‌ها تلاش کرد. همچنین اعضای کمسیون آموزش عالی مجلس نیز پیشنهادات و راهکارهای خوبی در این زمینه دارند که می‌توانند استارت‌آپ‌ها را در تامین سرمایه یاری دهند. کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی نیز در حوزه اقتصاد مقاومتی تاکنون بسیار حساس و مسئولیت‌پذیر عمل کرده است و با اختصاص دادن بودجه‌های مناسب به کسب‌وکارهای نوپا در راستای اهداف اقتصاد مقاومتی گام برداشته است.»
ادامه این گفت‌وگو را اینجا بخوانید.
مجلس از صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه حمایت می‌کند
مجلس شورای اسلامی از بنگاه‌هایی که در آنها تولید فکر و دانش صورت می‌گیرد حمایت می‌کند؛ بنابراین از استارت‌آپ‌ها که محل تولید ایده‌های جدید هستند و صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه که استارت‌آپ‌ها را در راه رسیدن به اهدافشان کمک می‌کنند، قطعا حمایت می‌کند.
شهباز حسن‌پور بیگلری، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی، در این خصوص به خبرنگار نوپانا گفت: «مجلس از هر پیشنهاد سازنده‌ای به نفع جوانان کشور، حرکت‌های شتاب‌بخش، دستیابی به رشد هفت درصدی در بودجه سال ۹۷ و اهداف ثمربخش دیگر حمایت خواهد کرد و برای کمک به مشاغل دانش‌بنیان، استارت‌آپ‌ها و همچنین صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه حاضر است.»
حسن‌پور افزود: «مشكل اصلی ايجاد كسب‌وكارهای نوپای دانش‌بنيان، تامين سرمايه تخصصی است و تسهیلات مالی به شکل سنتی نمی‌تواند کمکی به این کسب‌وکارها کند؛ اما دولت و مجلس به جمع‌بندی خوب و کارشناسی‌شده‌ای برای تامین مالی صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه رسیده‌اند. در زمینه تخصیص بودجه، باید تغییر روش اساسی صورت گیرد و با روش بودجه‌بندی عملیاتی به شکوفایی این بخش کمک شود.»
متن کامل این گفت‌وگو را اینجا بخوانید.
عدم حمایت کافی از وی‌سی‌ها، چالش اصلی سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها
چالش اصلی فرهنگ‌سازی و نبود فرهنگ سرمایه‌گذاری در طرح‌ها و پروژه‌های فناورانه دارای نوآوری و خلاقیت، عدم حمایت کافی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر است.
در این زمینه، سلمان خدادادی، رییس کمسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی، به خبرنگار نوپانا گفت: «چالش اصلی فرهنگ‌سازی و نبود فرهنگ سرمایه‌گذاری در طرح‌ها و پروژه‌های فناورانه دارای نوآوری و خلاقیت، عدم حمایت کافی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر استارت‌آپی است و آنطور که باید سرمایه‌های مورد نیاز به اندازه لازم به سمت کارآفرینی استارت‌آپی نمی‌آیند که لازم است دست‌اندرکاران این حوزه با برنامه‌ریزی مناسب این مشکل را مرتفع کنند.»
خدادادی افزود: «در جهت اهداف برنامه ششم توسعه، زیرساخت‌ها و نیازهای دولت در راستای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. در لوایح پیشنهادی دولت نیز در موارد زیادی به این مهم پرداخته شده است که این امر نشان از توجه خاص مسئولان به حمایت از کسب‌وکارهای نوپا دارد.»
او در مورد اقتصاد دیجیتال در ایران گفت: «امروز می‌توان به کمک اقتصاد دیجیتال در ایران اتفاقات قابل توجهی را رقم زد؛ اما تنها مانع در توسعه اقتصاد دیجیتال ایران بحث سرمایه است که راه حل آن نیز همکاری بخش دولتی و خصوصی است که با کمک یکدیگر مشکل را مرتفع کنند و شاهد بارور شدن اقتصاد باشیم.»
ادامه این گفت‌وگو را اینجا بخوانید.
از ضعف‌های مهم اکوسیستم کارآفرینی ایران، کمبود سرمایه‌گذاری خطرپذیر است
یکی از بحث‌های مهمی که اکوسیستم کارآفرینی ایران در آن ضعف دارد، کمبود سرمایه‌گذاری جسورانه است.
در همین زمینه، چندی پیش معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، در نشست صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر گفت: «یکی از بحث‌های مهمی که اکوسیستم کارآفرینی ایران در آن ضعف دارد، کمبود سرمایه‌گذاری جسورانه (VC) است. ما باید به این نکته برسیم که وام دادن به استارت‌آپ‌ها، خیانت به آنهاست.»
ستاری ادامه داد: «معاونت علمی پیش از این از طریق صندوق‌های وابسته به بیش از ۲ هزار شرکت وام داده است؛ اما امروز اثرات آن را می‌بینیم. بسیاری از این شرکت‌ها شکست‌خورده‌اند و امروز باید پول‌های وام گرفته را پس بدهند.»
او تاکید کرد: «وام برای شرکتی است که از آب و گل درآمده است و می‌تواند بازار، قیمت، رقبا و ریسک‌ها را پیش‌بینی کند. اما این در اختیار یک استارت‌آپ نیست. هیچ‌کس نمی‌داند یک ماه بعد چه اتفاقی برای یک استارت‌آپ و شرکت نوپا می‌افتد.»
معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، حوزه (ICT) را زمینه‌ای برای رشد قابل‌قبول استارت‌آپ‌ها در ایران دانست و گفت: «این شرکت‌ها هفته‌ای ۱۰ تا ۱۵ درصد رشد دارند. قطعاً سرمایه‌گذاران هم خوشحال خواهند شد در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند.»
متن کامل این سخنرانی را اینجا بخوانید.
توجه مجلس به تامین مالی تخصصی استارت‌آپ‌ها
ممکن است افراد سودجویی به بهانه راه‌اندازی استارت‌آپ برای دریافت تسهیلات مالی اقدام کنند؛ در حالی که هدف آنها تنها گرفتن وام کم‌بهره است. برای حل چنین مشکلاتی، مجلس بر تامین مالی وی‌سی‌ها كه متخصص راه‌اندازی و توسعه استارت‌آپ‌ها هستند تمرکز بیشتری می‌کند.
در همین زمینه، جواد آرین‌منش، نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس در دوره هفتم و هشتم، به خبرنگار نوپانا گفت: «تامین سرمایه استارت‌آپ‌ها با مدل تسهیلات مالی سازگار نیست. از مشکلاتی که در این زمینه می‌توان به آنها اشاره کرد این است که اگر از منابع مالی کشور، تسهیلات مالی به‌شکل وام کم‌بهره به راه‌اندازی استارت‌آپ‌ها اختصاص دهیم، ممکن است افراد سودجویی به بهانه راه‌اندازی استارت‌آپ برای دریافت این تسهیلات اقدام کنند در حالی که هدف آنها تنها گرفتن وام کم‌بهره است؛ اتفاقی که قبلا هم شاهد آن بوده‌ایم.
برای حل چنین مشکلاتی، مجلس بر تامین مالی صندوق‌های سرمايه‌گذاری خطرپذير كه متخصص راه‌اندازی و توسعه استارت‌آپ‌ها هستند تمرکز بیشتری می‌کند.»
آرین‌منش افزود: «به طور کلی حرکت‌های نوآورانه و اقداماتی که از سوی شرکت‌های دانش‌بنیان و فناورمحور در کشور انجام می‌شوند، از نبود فرهنگ‌سازی و نظارت بر این نوع فعالیت‌ها رنج می‌برند. از آنجایی که بسیاری از مسائل برای سرمایه‌گذاران مبهم است، شناخت دقیقی نسبت به سرمایه‌گذاری در این بخش ندارند و همین امر یکی از دلایل کاهش سرمایه‌گذاری در این حوزه است. لازم است رسانه‌های جمعی در جهت معرفی کسب‌وکارهای نوپا، اطلاع‌رسانی و روشنگری بیشتری انجام دهند تا به سرمایه‌گذاری بیشتر و تحول در اقتصاد کشور برسیم.»
ادامه این گفت‌وگو را اینجا بخوانید.
حمایت همه‌جانبه مجلس از سرمایه‌گذاری جسورانه در استارت‌آپ‌ها/ نهادهایی که مسئولیت حمایت دارند درست عمل نکرده‌اند
مجلس شورای اسلامی، تمام‌قد از صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه و استارت‌آپ‌ها حمایت می‌کند؛ اما متاسفانه برخی نهادها که مسئولیت حمایت از طرح‌های نوآورانه را برعهده دارند، آنچنان که باید عمل نکرده‌اند.
در این خصوص، هادی قوامی، نایب‌رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، به خبرنگار نوپانا گفت: «در بودجه سال ۹۷، مبلغ ۲۰۰ میلیون دلار برای حمایت از استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان در نظر گرفته‌ایم؛ متاسفانه برخی نهادها که مسئولیت حمایت از طرح‌های نوآورانه را برعهده دارند، آنچنان که باید عمل نکرده‌اند و این امر در به ثمر نرسیدن بسیاری از طرح‌های جدید و خلاقانه تاثیر داشته است.»
قوامی افزود: «زمانی‌که یک نهاد متولی به وظیفه خود عمل نکند موجب به بیراهه رفتن بسیاری از طرح‌های نوآورانه خواهد شد و به‌دنبال آن اختراع، نوآوری و تولید دانش کم می‌شود؛ لذا برای پیشگیری از چنین اتفاقی باید نظارت دقیق شود که منابع اختصاص داده شده در جای خود صرف شوند و به کمک شرکت‌هایی که نیاز به حمایت دارند برسند.»
او خاطرنشان کرد: «چندی پیش مجلس به مطرح کردن لایحه بودجه در کمیسیون‌های تخصصی پرداخت و در این میان سهم خوبی برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان تعیین شد. همانند گذشته مجلس تمام‌قد از صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه و کسب‌وکارهای نوپا حمایت می‌کند و امید است در سال‌های بعد با اختصاص دادن سهم بیشتری از بودجه، این مشاغل توسعه بیشتری پیدا کنند.»
ادامه این گفت‌وگو را اینجا بخوانید.
درباره عباس خاراباف
عباس خاراباف دانش آموخته مهندسی هوافضا است. او از سال ۱۳۸۴ به صورت حرفه‌ای در رسانه‌های مختلف به روزنامه‌نگاری علمی و ترویج دانش و فناوری مشغول بوده است. عباس خاراباف سابقه سردبیری، دبیری تحریریه و دبیر سرویسی چندین نشریه معتبر را دارد.
مرور این مطلب در ۳۰ ثانیه
مشكل اصلی ايجاد كسب‌وكارهای نوپای دانش‌بنيان، تامين سرمايه تخصصی است و تسهیلات مالی به شکل سنتی نمی‌تواند کمکی به این کسب‌وکارها کند؛ اما دولت و مجلس به جمع‌بندی خوب و کارشناسی‌شده‌ای برای تامین مالی صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه رسیده‌اند. در زمینه تخصیص بودجه، باید تغییر روش اساسی صورت گیرد و با روش بودجه‌بندی عملیاتی به شکوفایی این بخش کمک شود. 
امتیاز مطلب
زمان مطالعه
مطالب مرتبط
تعداد بازدید
تازه‌های نوپانا
