سعید میرواحدی: «هنگامی میتوان در شرایط رونق اقتصادی قرار گرفت که در حوزه کسبوکار و سرمایهگذاری تخصصی فرهنگسازی شود تا صندوقهای سرمایهگذاری خطرپذیر بتوانند نقشی که در توسعه استارتآپها دارند را بهخوبی ایفا کنند.»
نوپانا: سعید میرواحدی، عضو هیات علمی گروه کارآفرینی دانشگاه علامه طباطبایی تهران، درخصوص رفع مشکلات استارتآپها در گفتوگو با نوپانا گفت: «مهمترین اقدام برای حل مشکلات استارتآپها، فراهم کردن بسترهای اقتصادی است که توسط مسئولان طراحی، اجرا و در قالب قوانین و مقررات شکلدهی شدهاند. بهعبارت دیگر فعالیت استارتآپها تابع از شرایط اقتصادی است؛ به همین دلیل بعضیها موفق میشوند و برخی دیگر با شکست مواجه میگردند و درست به همین دلیل است که نمیتوانند آنچنان که باید جریانهای اقتصادی را در مسیر بهبود، متحول کنند؛ بنابراین لازم است بسترهای اقتصادی که باعث میشود استارتآپها و طرحهای کارآفرینی به سمت موفقیت رهنمون شوند را فراهم کرد.»
او در همین زمینه ادامه داد: «بهطور مثال، هیچگاه یک بازیکن موفق نمیتواند بهتنهایی، موفقیت یک رشته ورزشی را تضمین کند. بلکه فعالیت او تابعی از فرایندهای تعیینشده توسط فدراسیون برای یک رشته ورزشی است و برنامهریزی فدراسیون است که زمینه را برای ایجاد بازیکنهای موفق فراهم میکند. حال اگر این مثال را با استارتآپها قیاس کنیم و چنانچه استارتآپهای موفق را بازیکنان ورزشی و جریان اقتصادی کشور را فدراسیون در نظر بگیریم، آنوقت میتوان درک کرد که چرا استارتآپها نمیتوانند در صورت فراهم نبودن بسترهای مناسب اقتصادی، تاثیرگذاری بالایی داشته باشند. از طرف دیگر اقتصاد کشور درگیر انواع تورم، رکود، تحریمهای مالی و ورود و خروج ارز است. در این شرایط استارتآپها نقش مفیدی میتوانند داشته باشند بهشرطی که ابتدا بسترهای لازم که شامل قوانین و مقررات بهروز و کارآمد در اقتصاد، حذف موانع، ارائه تسهیلات لازم به سرمایهگذاران و جذب سرمایههای خارجی هستند، فراهم شود.»
میرواحدی خاطرنشان کرد: «رونق و توسعه صندوقهای سرمایهگذاری و توجه مردم به سمت این صندوقها بیشتر از قبل شده است که این امر تابعی از شرایط اقتصادی است. هنگامی میتوان در شرایط رونق اقتصادی قرار گرفت که مردم به سمت طرحهای سرمایهگذاری بروند و ورود سرمایهگذاران خارجی فراهم شود و قوانین ما به نحوی باشند که سرمایهگذاران بهراحتی سرمایهگذاری خود را انجام دهند. برای تحقق این امر باید در حوزه کسبوکار و سرمایهگذاری تخصصی فرهنگسازی شود تا صندوقهای سرمایهگذاری خطرپذیر بتوانند نقشی که در توسعه استارتآپها دارند را بهخوبی ایفا کنند.»
عضو هیئت علمی گروه کارآفرینی دانشگاه علامه طباطبایی، با اشاره به حجم کم سرمایهگذاریهای تخصصی گفت: «همانطور که میدانیم حجم سرمایهگذاری تخصصی در کشورهای توسعهیافته و دیگر کشورهای درحال توسعه بیشتر است. این امر به دلیل فراهمبودن بسترهای اقتصادی لازم در این کشورها است که توانستهاند از نظر اقتصادی خود را به جایگاه بالاتری برسانند. خوشبختانه کشور ما نیز در این مسیر قرار دارد؛ اما نمیتوان خیلی دید مقایسهای با دیگر کشورها داشت چراکه دیگر کشورها حجم بالایی از بودجه و سرمایهگذاری را به تحقیق و توسعه و شکلگیری استارتآپهای خود اختصاص میدهند؛ اما در کشور ما هنوز بودجه شرکتها بهجای اختصاصیافتن به این امور، کاملا صرف هزینه حقوق و دستمزد کارکنان میشود که این امر نشانه خوبی برای سرمایهگذاری در بخشهای جدید نیست.»
او ادامه داد: «اینکه سرمایههای ملی و مردمی کمتر به سمت استارتآپها میرود به این دلیل است که سرمایههای دولتی بیشتر صرف مخارج دولتی میشود و سرمایههای مردمی از آنجایی که بهدنبال سودهای کوتاهمدت هستند با ذات سرمایهگذاری در استارتآپها که با بازدهی طولانیتری قرین است در تضاد قرار میگیرد، که به نظر من راهکار مناسب این است که براساس قوانین و مقررات و با تدبیرهای لازم در خصوص ایجاد سازوکار مناسب برای یکپارچگی فعالیتهای استارتآپی و حمایت از سرمایهگذاری فعالیت کرد. از سوی دیگر در حال حاضر سازمانهای مختلفی در حوزه کارآفرینی تسهیلات حمایتی ارائه میدهند که باید این تسهیلات را متمرکز و با نگاهی سیستماتیک آنها را ساماندهی کرد.»
میرواحدی درباره عدم حمایت کافی صندوقهایی مثل صندوقهای بازنشستگی، بنیادهای مالی و نهادهای ملی و حاکمیتی موجود از سرمایهگذاران خطرپذیر استارتآپی گفت: «متاسفانه شرایط اقتصادی ما در وضعیت خاصی به سر میبرد و زیرساختهای لازم برای مدیریت مطلوب فعالیت استارتآپها فراهم نیستند. از آنجایی که روحیه اکثر ما با برنامهریزیهای بلندمدت در تضاد است، اکثرا به دنبال سودهای مقطعی و کوتاهمدت هستیم. این امر مطلقا رفتار خوبی نیست و متاسفانه تبدیل به فرهنگی شده است که نگاه جامعهشناسی باید به عمق آن بپردازد و تمایل ما به طرح های کوتاهمدت و فرار از طرح های بلندمدت را ریشهیابی کند.»
او افزود: «۲۰ سال پیش ژاپنیها با ساخت کارتون فوتبالیستها، فرهنگسازی و زیرساخت مناسب برای تبدیلشدن به قدرت آسیا را با ساخت یک انیمیشن آغاز کردند. این در حالی بود که آن زمان ژاپن حرفی در فوتبال نداشت؛ اما امروز در چهار دوره اخیر جامجهانی، این کشور جزء کشورهایی بوده است که بهراحتی صعود کرده است و این امر مدیون نگاه بلندمدت و اصلاح زیرساختهای فرهنگی است.»
ادامه این گفتوگو را در قسمت بعد بخوانید.
(همچنین بخوانید: اکوسیستم استارتآپی نیاز به فرهنگسازی دارد)