خیزش استارت‌آپی البرزی‌ها در الکامپ ۲۰۱۷

در نمایشگاه الکامپ ۲۰۱۷ و در سالن الکام‌استارز، غرفه کوچک و صمیمانه مرکز توانمندسازی کسب‌و‌کارهای البرز خودنمایی می‌کرد. غرفه‌ای که با وجود فضای کمش، مکانی برای عرضه استارت‌آپ‌های جوانان ایده‌پرداز کرجی بود.

نوپانا*: تهران مرکز استارت‌آپی ایران است. شهری که به‌علت امکانات، اینترنت، جمعیت و بازار گسترده، زادگاه اولیه برترین استارت‌آپ‌های ایرانی است. استارت‌آپ‌هایی مانند اسنپ و تپ‌سی که در تهران جای پای خود را باز و بازار خود را ثبیت کرده‌اند، شهر کرج را به‌عنوان مقصد بعدی گسترش خود انتخاب کردند. کرج به‌علت نزدیکی و همجواری با تهران و بهره‌مند بودن از امکانات و بستر اینترنتی مناسب، یکی از پتانسیل‌های گسترش اکوسیستم استارت‌آپی در ایران است؛ اما متاسفانه می‌بینیم که استارت‌آپ‌ها و کارآفرینی در کرج چنان که شایسته و مورد انتظار است پیشرفت نداشته‌اند. سرانجام به‌همت شهرداری کرج، مرکز توانمندسازی کسب‌وکارهای استان البرز یا همان خانه استارت‌آپ‌های کرج در اردیبهشت سال ۱۳۹۶ تاسیس شد تا آغازی بر رشد اکوسیستم استارت‌آپی در این شهر پرجمعیت باشد. هم‌اکنون این مرکز، در حالیکه تنها چند ماه از راه‌اندازی آن گذشته است، به مرکزی برای استقرار و رشد استارت‌آپ‌ها و ایده‌های کارآفرینانه کرجی تبدیل شده است.

در نمایشگاه الکامپ ۲۰۱۷ و در سالن الکام‌استارز، در کنار تمام استارت‌آپ‌ها و شتاب‌دهنده‌ها و مراکز استارت‌آپی، غرفه کوچک و صمیمانه مرکز توانمندسازی کسب‌و‌کارهای البرز خودنمایی می‌کرد. غرفه‌ای که با وجود فضای کمش، مکانی برای عرضه استارت‌آپ‌های جوانان ایده‌پرداز کرجی بود.

در حاشیه روز پایانی نمایشگاه الکامپ ۲۰۱۷ به گفت‌وگو با مهدی رحمانی، مدیر مرکز توانمندسازی کسب‌وکارهای البرز، و تیم ققنوس، از استارت‌آپ‌های برتر این مرکز، پرداختیم.

گفت‌وگو با مهدی رحمانی

لطفا خودتان را معرفی کنید.

مهدی رحمانی هستم. دو استارت‌آپ به نام‌های وان‌کار (1car) و وینتو (winto) را تا کنون راه‌اندازی کرده‌ام. هم‌اکنون نیز در مرکز توانمندسازی کسب‌وکارهای کرج یا خانه استارت‌آپ‌های کرج فعال هستم.

چه مدت در حوزه استارت‌آپ‌ها در حال فعالیت هستید؟

اگر راه‌اندازی وان‌کار (1car) را در نظر بگیرم، حدود ۵ سال است در این حوزه فعال هستم. من ۵ سال پیش که برای ثبت وان‌کار به اداره دارایی رفتم، آن را استارت‌آپ ثبت کردم. در آن زمان هنوز شتاب‌دهنده‌ها وجود نداشتند.

اکوسیستم استارت‌آپی ایران حدود ۳ الی ۴ سال است که به‌صورت جدی شکل گرفته است. آن زمان که شما با استارت‌آپ وان‌کار شروع کردید، هنوز استارت‌آپ‌ها در ایران به‌شکل جدی مطرح نشده بودند و شما جزء پیشگامان بودید.

بله؛ در واقع آن زمان کلمه استارت‌آپ که من برای کسب‌وکار خودم از آن استفاده کردم، بیشتر برایم یک اسم زیبا بود و کامل و به‌شکل امروزی نمی‌دانستم استارت‌آپ چیست؛ ولی بعدا آگاهی‌مان بیشتر شد و تغییر کردیم.

در حال حاضر شرایط وان‌کار چگونه است؟

شرایط خیلی خوب است. وان‌کار پلتفرمی است با هدف اشتراک‌گذاری خودروهای اقساطی.

بعدها که شتاب‌دهنده‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌وجود آمدند، برای حمایت از استارت‌آپ خود به آنها مراجعه کردید؟

ما به‌اصطلاح بوت‌استرپ (bootstrap - راه‌اندازی بدون جذب سرمایه از بیرون) کردیم؛ یعنی هزینه‌ها را خودمان تامین کردیم و جلو رفتیم. ما هیچ‌وقت سرمایه جذب نکردیم ولی شاید در آینده این کار را انجام دهیم.

(همچنین بخوانید:‌ شتاب‌دهنده‌ها می‌توانند به کانون‌های اشتغال‌زایی کشور تبدیل شوند)

چرا با وجود مشغله‌ای که در استارت‌آپ‌های خود دارید، تصمیم به فعالیت در خانه استارت‌آپ‌های کرج گرفتید؟

این واقعا برای من یک مسئولیت اجتماعی بود. من خودم به فعالیت این بچه‌های استارت‌آپی خیلی علاقه‌مند هستم. به لطف شهرداری کرج، استانداری البرز و اداره ارتباطات شهر کرج، فضای خیلی خوبی در اختیار ما قرار گرفت؛ سپس افرادی که چندین سال در اکوسیستم استارت‌آپی فعال بودند را دعوت و در مرکز مستقر کردیم و هم اکنون با کمک همدیگر در حال رشد هستیم. برخلاف شتاب‌دهنده‌ها که استارت‌آپ‌ها را رشد می‌دهند، ما به‌کمک همدیگر خودمان را رشد می‌دهیم. در این مرکز البته کارگاه‌ها و رویدادهای خوبی هم برگزار می‌کنیم و با استفاده از شبکه ارتباطی خود با سایر استارت‌آپ‌ها در تماس هستیم.

لطفا کمی به معرفی مرکز بپردازید. از چه سالی و با چه طرحی شکل گرفت؟

بنیان‌گذار این مرکز آقای احمد خیری، معاون فرهنگی شهرداری کرج، است. تلاش برای راه‌اندازی این مرکز از سال ۹۵ آغاز شد و در اردیبهشت ۹۶ رسما آغاز به کار کرد. در حال حاضر ۹ تیم در این مرکز مستقر هستند و حدود ۱۰ تیم نیز در صف انتظار قرار دارند.

با وجود اینکه کرج به تهران نزدیک است و بستر اینترنتی مناسبی هم در این شهر وجود دارد، اکوسیستم استارت‌آپی خیلی دیر وارد کرج شد. به نظر شما علت چیست؟

بله با توجه به زیرساخت مناسبی که وجود دارد، کسب‌و‌کارها هر چقدر که از تهران دور باشند باز هم می‌توانند کار خود را جلو ببرند. ما همیشه می‌گوییم کرج مسافت کمی با تهران دارد و می‌تواند از تمامی پتانسیل‌های تهران با یک‌سوم هزینه استفاده کند. این مخصوصا برای استارت‌آپ‌هایی که برای شروع، سرمایه زیادی ندارند و کم‌خرج بودن برایشان خیلی اهمیت دارد، بسیار مزیت مناسبی است. من فکر می‌کنم واقعا کرج می‌تواند مهدی برای استارت‌آپ‌های ایران باشد، زیرا هزینه‌ها در آنجا به مراتب کمتر از تهران است.

(همچنین بخوانید: مشکلات استان‌ها در تهران حل نمی‌شود)

تعدادی از استارت‌آپ‌ها مانند اسنپ و چیلیوری که بازار خوبی در تهران برای خود دست‌و‌پا کرده‌اند، بعد از تهران به سراغ کرج برای گسترش بازار خود آمده‌اند. به نظر شما ورود این استارت‌آپ‌ها به کرج شرایط رقابتی را برای استارت‌آپ‌های کرجی سخت نمی‌کند؟

چرا باید سخت شود؟ اتفاقا وقتی این نوع استارت‌آپ‌ها به کرج وارد می‌شوند اکوسیستم را تقویت می‌کنند. این مایه خوشحالی ما است که چنین استارت‌آپ‌هایی به کرج به‌عنوان گزینه بعد از تهران ورود می‌کنند. ما اتفاقا این را نکته منفی نمی‌دانیم و به چشم یک پتانسیل برای رشد کنار آنها نگاه می‌کنیم. ما قرار نیست در کرج دوباره دیجی‌کالا یا اسنپ را راه‌اندازی کنیم، بلکه می‌توانیم از این امکانات استفاده کنیم و کسب‌وکارهای دیگری راه‌اندازی کنیم. شما در حال حاضر هر حوزه‌ای را در نظر بگیرید، می‌توانید استارت‌آپ موفقی در آن حوزه راه‌اندازی کنید.

برنامه‌های آتی این مرکز چگونه است؟ آیا قصد سرمایه‌گذاری مستقیم روی استارت‌آپ‌ها دارد؟

این مرکز بر اساس مسئولیت اجتماعی عام‌المنفعه راه‌اندازی شد، در نتیجه به استارت‌آپ‌هایمان پولی نمی‌دهیم و صرفا مکان و امکانات در اختیارشان قرار می‌دهیم و بالطبع سهامی نیز دریافت نمی‌کنیم. چون این مجموعه برای شخص خاصی نیست و متعلق به استارت‌آپ‌ها است، ما فقط با شهرداری مذاکره کردیم و این امکانات را توانستیم دریافت کنیم؛ اما خوشبختانه در کرج دید بازی وجود دارد که از مراکز تهران برای هم‌افزایی دعوت کنیم. صحبتی که مدیران ما امسال در همین نمایشگاه با مسئولان انجام دادند، مبنی بر دعوت از شتاب‌دهنده‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (وی‌سی‌ها) برای افتتاح شعب در شهر کرج بود.

به جز مرکز شما، آیا مراکز دیگری برای حمایت از استارت‌آپ‌ها در کرج وجود دارند؟

یک پارک فناوری در کرج است که مرتبط به‌نظر می‌رسد اما در واقع بیشتر در حوزه صنعتی فعال است و متاسفانه مرکز ما تنها مرکز حمایت از استارت‌آپ‌ها در کرج است.

گفت‌وگو با اعضای تیم ققنوس

لطفا خودتان را معرفی کنید.

پدرام خلج هستم از تیم ققنوس. اعضای تیم ما هنوز دانشجو نشده‌اند و همگی ۱۸ سال داریم و از اعضای استعدادهای درخشان هستیم. امسال در نمایشگاه، جزء جوان‌ترین غرفه‌داران هستیم. دوستان من کامیار ربانی و محمدحسین ظروف‌چی هستند.

شما با حوزه استارت‌آپ‌ها چه زمانی آشنا شدید؟

ما با حوزه تحقیقات در زمینه استارت‌آپ‌مان، حدود ۴ سال هست که آشنا هستیم؛ اما با خود فضای استارت‌آپ‌‌ها یک سالی می‌شود که آشنا شده‌ایم.

در مورد استارت‌آپ خودتان، ققنوس، کمی توضیح دهید.

حوزه فعالیت ققنوس ساخت نرم‌افزارهای امنیتی شبکه برای مقابله با هک و موارد مرتبط است. ما چند ایده بنیادی داریم که با جست‌وجوهایی که انجام دادیم متوجه شدیم اولین بار است که در جهان مطرح می‌شوند و تا کنون حتی توسط هیچ شرکت و سازمان خارجی نیز مطرح نشده‌اند. تست‌های نرم‌افزارمان نیز با همکاری دانشگاه امیرکبیر (بخش تحصیلات تکمیلی)، یک کمپانی آلمانی به‌ نام smart web و شرکت‌های مختلف دیگر انجام شده است که نتایج آنها، نشان‌دهنده سطح کیفی استاندارد نرم‌افزار است.

پس هنوز محصول‌تان را به بازار وارد نکرده‌اید.

محصول در فاز تحقیقاتی است و نتایج قابل اعتمادی از خود نشان داده است. ما علاوه‌ بر آنتی‌ویروس‌ها، محصول جدیدی در حوزه سرویس ابری به نام وینگز (wings) طراحی کرده‌ایم که یک سامانه ابری برای پویش همه‌جانبه کابران است. این سرویس واسط برنامه‌نویسی‌اش را در اختیار شرکت‌ها و سازمان‌ها قرار می‌دهد تا بتوانند اپلیکیشن‌های خود که کاربران در آنها آپلود می‌کنند را ایمن سازند و در مقابل حملات ویروسی و هکری محافظت کنند.

شما اصول برنامه‌نویسی را چگونه آموختید؟

برای یادگیری برنامه‌نویسی در کلاس و دوره‌ خاصی شرکت نکردیم و به‌صورت تجربی و خودآموز فرا گرفتیم. با این حال اکنون به برنامه‌نویسی سطح پایین (low-level programming ) نیز مسلط شده‌ایم.

چرا ایده خود را نزد شتاب‌دهنده‌ها و سرمایه‌گذاران تهرانی نبردید و در مرکز توانمندسازی کسب‌وکارهای کرج مستقر شدید؟

این مورد را بسیار به ما پیشنهاد کرده‌اند؛ اما چون ایده ما خاص است نمی‌خواستیم مانند برخی شرکت‌ها فقط پولی دریافت کنیم و نرم‌افزاری را وارد بازار کنیم تا درآمدی کسب کند و سپس همه‌چیز تمام شود. ما می‌خواهیم به موازات ارائه محصول به بازار، تحقیقات و پژوهش نیز انجام دهیم ـ مانند شرکت‌های گوگل و مایکروسافت ـ نه این که فقط دید تجاری داشته باشیم. در همین نمایشگاه تعدادی از بانک‌ها و شرکت‌های هواپیمایی به ما پیشنهاد دادند که می‌توانند فضایی را در اختیار ما جهت انجام تحقیقات در حوزه امنیت شبکه و ارائه مقالات قرار دهند.

چشم انداز ققنوس را چگونه تصور کنید؟

آرمان ما تبدیل شدن ققنوس به یک کمپانی بزرگ مانند گوگل و مایکروسافت است تا بتوانیم در سطح جهان مطرح شویم.

(همچنین بخوانید: استارت‌آپ‌ها، مسیری به‌سوی اقتصاد شایسته ایرانی)

* تهیه‌کننده گزارش: حمیدرضا لاچین، دانشجوی کارشناسی رشته مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت ایران و بنیان‌گذار و دبیر سلسله همایش‌های طعم کارآفرینی