.gif)
فاصله‌گرفتن از درآمد نفتی و استقبال از تکنولوژی و ابداع، نیازمند اعتماد به شرکت‌های داخلی، تغییر و تعدیل برخی قوانین، دسترسی راحت‌تر به اینترنت و تغییر نگرش جامعه است.
نوپانا به نقل از شنبه: ایران و گروه ۱+۵ در جولای ۲۰۱۵ توافق هسته‌ای را به امضا رساندند و این توافق در هفدهم ژانویه سال گذشته میلادی به اجرا درآمد. حسن روحانی که اکنون برای بار دوم در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شده است، می‌گوید هدف قطع وابستگی اقتصاد به درآمد نفتی را دنبال می‌کند. او ۱۶ ماه پس از اجرای توافق هسته‌ای، همچنان با نرخ بالای بیکاری مواجه است که به ۱۲.۷ درصد می‌رسد؛ اما نرخ بیکاری جوانان ۲۷ درصد و نرخ بیکاری زنان ۴۴ درصد است. کاهش نرخ بیکاری به معنی تقویت دستور کار اقتصادی است. روحانی متعهد به فراتر بردن افق دیدگاه اقتصاد ایران است؛ دیدگاهی که به طور سنتی به نفت به عنوان اصلی‌ترین منبع تامین درآمد می‌نگرد. نخستین گام در جهت فاصله گرفتن از نفت، ایجاد تنوع در منابع درآمدهای اقتصادی و تمرکز بر ایجاد اشتغال به خصوص برای جوانان تحصیل‌کرده است. روحانی در جریان تبلیغات انتخاباتی‌اش وعده داد سالانه ۹۰۰ هزار شغل ایجاد می‌کند.
در ایران شماری از شرکت‌های استارت‌آپی مانند تخفیفان، نمونه محلی گروپون و یا دیجی‌کالا که نمونه محلی آمازون است، مشغول فعالیت هستند. حتی مشابه شرکت‌های پی‌پال و اکسپدیا نیز بانام‌های زرین‌پال و زورق در ایران کار می‌کنند. شرکت‌های تکنولوژی مشهور به های‌تک، در زمینه ساخت نرم‌افزارها یا سرویس‌های اپ آنلاین متخصص هستند، مانند اسنپ و تپ۳۰ که نمونه فارسی شرکت اوبر هستند و موفقیت چشمگیری در زمینه اشتغال‌آفرینی برای جوانان داشته‌اند.
موانع پیش‌رو
البته این تصویر هیجان‌انگیز و زیبا با موانعی نیز مواجه است. با وجود لغو تحریم‌ها، اقتصاد ایران همچنان با مشکلات ساختاری دست و پنجه نرم می‌کند. روحانی قول داده است که مدیریت منابع صادرات نفتی را اصلاح می‌کند و آن را در جهت سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت هزینه می‌کند. این نکته‌ای مثبت و امیدوار‌کننده به شمار می‌رود اما هنوز نحوه انجام آن روشن نیست. همچنین گسترش و تقویت زیرساخت اینترنت و سرویس‌های اینترنت پرسرعت و پهنای باند نیز در دستور کار قرار دارد که به نفع استارت‌آپ‌هاست. محدودیت استفاده از اینترنت، سرعت پایین آن و بوروکراسی از موانعی است که استارت‌آپ‌ها با آنها مواجه هستند. همچنین باوجود اینکه بودجه مخابرات ایران در سال ۲۰۱۵، بسیار زیاد بود و به ۸۰ میلیون دلار رسید، این احتمال وجود دارد که بودجه مخابرات تا ۱۶.۵ درصد کاهش یابد.
پیش از لغو تحریم‌ها، صنعت تکنولوژی ایران به دلیل عدم دسترسی به تکنولوژی پیشرفته جهان، چندان قوی نبود. بسیاری از شرکت‌ها قادر نبودند تجهیزات لازم برای فعالیت‌های خود را خریداری کنند و صادرات تولیدات ایرانی نیز با مشکل مواجه بود. با وجود این، عدم دسترسی به بازارهای خارجی، فروش محصولات داخلی به خصوص در تولیدات داخلی نرم‌افزارها را افزایش داد. تحلیلگران می‌گویند، ایران جامعه‌ای ۸۰ میلیونی است که ۶۰ درصد از جمعیت از اینترنت استفاده می‌کنند. ۵۷.۷ درصد خانواده‌ها لپ‌تاپ یا تبلت دارند. به گفته آنها، پتانسیل‌های بخش تکنولوژی و استارت‌آپ در ایران بسیار زیاد است، اما فاصله‌گرفتن از درآمد نفتی و استقبال از تکنولوژی و ابداع، نیازمند اعتماد به شرکت‌های داخلی، تغییر و تعدیل برخی قوانین، دسترسی راحت‌تر به اینترنت و تغییر نگرش جامعه است. در این صورت استارت‌آپ‌ها می‌توانند به کمک ایجاد اشتغال بیایند و از تغییرات ایجاد‌شده به نفع خود استفاده کنند.
البته برداشته‌شدن محدودیت‌ها در استفاده از اینترنت با مشکلاتی همراه است. از سوی دیگر از آنجایی که مدیریت فعالیت‌های تکنولوژی‌محور معمولا با بخش خصوصی است، شرکت‌های بخش دولتی نگران چشم‌انداز آینده فعالیت‌های خود می‌شوند. به نظر می‌رسد ایرانیان برای تحول تکنولوژیکی داخلی آماده باشند اما پرسش اینجاست که آیا سیاست‌گذاران نیز آمادگی دارند.
(همچنین بخوانید: موانع مسير كارآفرينان استارت‌آپی را باید از میان برداشت)
تولید صدها هزار شغل استارت‌آپی
آسوشیتدپرس در این زمینه می‌نویسد: «در سال‌های گذشته رابطه اقتصادی ایران با جهان از بسیاری جهت‌ها قطع شده بود.» برندهای مشهور غربی هنوز در ایران حضور ندارند و خبری از کی‌اف‌سی یا ویزا کارت نیست. اما استارت‌آپ‌های ایرانی در همین فضا رشد کرده‌اند و به شکل غافلگیرانه‌ای نسخه‌های داخلی مشهورترین اپ‌های بین‌المللی را تولید کرده‌اند. یکی از پررونق‌ترین استارت‌آپ‌های این روزهای ایران، اسنپ است که نسخه ایرانی شرکت بین‌المللی اوبر به شمار می‌رود. این شرکت در شرایطی که مهم‌ترین مشکل جوانان بیکاری است، ۱۰۰ هزار موقعیت شغلی ایجاد کرده و بیش از ۵ میلیون مسافر دارد. هزینه استفاده از اسنپ در ایران ۳۰ تا ۵۰ درصد کمتر از تاکسی‌های معمولی است و مسافران نیز به خوبی از آن استقبال کرده‌اند.
نکته جالب اینکه پتانسیل استارت‌آپ‌ها در ایران به اندازه‌ای زیاد است که در معکوس‌کردن روند فرار مغزها نیز نقش داشته است. سالانه ده‌ها هزار جوان ایرانی تحصیل‌کرده به مقصد کشورهای اروپایی و آمریکایی از این کشور خارج می‌شوند اما پتانسیل‌های موجود در بخش تکنولوژی و استارت‌آپ‌ها موجب شده که تعدادی از جوانان تحصیل‌کرده ایرانی که برای مدتی در خارج از کشور مشغول تحصیل و یا تجارت بوده‌اند، به ایران بازگردند و استارت‌آپ‌های موفقی را پایه‌ریزی کنند. تحلیلگران می‌گویند از آنجایی که این جوانان از نزدیک با تکنولوژی روز در ارتباط بوده و تجربه زیادی در این زمینه دارند، در راه‌اندازی استارت‌آپ‌ها و به ثمر رساندن آنها بسیار موفق هستند.
آمار بانک مرکزی ایران حاکی از آن است که در سال گذشته خرید‌های آنلاین در ایران ۳۴ درصد افزایش داشته و ارزش آن به ۳۷۰ میلیارد دلار می‌رسد. به گفته نادر حبیبی، اقتصاد‌دان مقیم ماساچوست، راه‌اندازی ارتباط‌های موبایلی ۴G و سرویس‌های اینترنت زمینی پرسرعت در چند سال اخیر نقش قابل توجهی در رونق استارت‌آپ‌ها و تکنولوژی در ایران داشته است. همچنین سیاست‌های حمایتی دولت از استارت‌آپ‌ها مانند اعطای وام به استارت‌آپ‌های مبتکر نیز به رونق این بخش کمک کرده است. کارشناسان می‌گویند، هدف تولید شغل است و صنایع جدید می‌توانند نرخ بیکاری را کاهش دهند. از سوی دیگر تقویت بخش تکنولوژی به قوی‌تر‌شدن صنایع دفاعی و توانایی‌های دفاع سایبری نیز کمک می‌کند. البته کارشناسان این نکته را خاطرنشان می‌کنند که در زمان تحریم‌ها، استارت‌آپ‌های ایرانی بی‌رقیب بودند اما با برچیده‌شدن تحریم‌ها و ورود شرکت‌های خارجی به ایران، رقابت بیشتری در بازار استارت‌آپ‌های ایران ایجاد خواهد شد.
(همچنین بخوانید: رشد اشتغال‌زایی با سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌ها)
مرور این مطلب در ۳۰ ثانیه
با گذشت بیش از ۲ سال از لغو تحریم‌های ایران، تکنولوژی و ابداع به یکی از بازوهای قدرتمند احیای اقتصادی کشور تبدیل شده است. 
امتیاز مطلب
زمان مطالعه
مطالب مرتبط
تعداد بازدید
تازه‌های نوپانا
