انتظارات استارت‌آپ‌ها از دولت چیست؟

در چند سال گذشته، استارت‌آپ‌های زیادی در کشور به موفقیت رسیدند و اکوسیستم استارت‌آپی خوبی در کشور به وجود آمد. اما دولت در سالهای بعدی خود چه اقداماتی باید انجام دهد تا رشد این اکوسیستم را تضمین کند؟

نوپانا به نقل از ایران آنلاین: فعالان حوزه استارت‌آپ‌ در بخشی از بیانیه‌ای که پیش از انتخابات ریاست جمهوری منتشر کرده بودند، شرایط خود را در چهار سال گذشته اینگونه بیان کردند: «چهار سال پیش که حسن روحانی رئیس‌جمهور منتخب ایران شد، جامعه کسب وکارهای نوپای اینترنتی و فعالان حوزه فناوری اطلاعات سال‌های سختی پشت سر گذاشته بود. تمام موانع دست به دست هم داده بودند تا در عرصه‌ای که دنیا را متحول می‌کرد با کمترین سرعت ممکن پیش برویم، اما با رویکرد متفاوت دولت، شاهد رشد این نهال نوپا بودیم. صدها استارت‌آپ‌ در عرض سال‌های گذشته پا گرفتند و هزاران نفر در این زمینه مشغول به کار شده و حتی شاهد مهاجرت معکوس نخبگان ایرانی به کشورمان هستیم. امروز سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی زیادی حاضر شده‌اند به این جوانان اعتماد کنند و آنها را جدی بگیرند. اجرای این ایده‌ها و طرح‌ها و ایجاد این مقدار شغل در این حوزه ممکن نبود، جز در شرایطی که ثبات‌ و زیرساخت‌های بیشتر و بهتری داشت.»

(همچنین بخوانید: استارت‌آپ‌ها از رئیس‌جمهور آینده چه می‌خواهند؟)

اما دولت برای رشد و شکوفایی استارت‌آپ‌‌ها چه شرایطی مهیا کرده است؛ برای رشد و توسعه بیشتر چه موانع و نقاط ضعفی وجود دارد که دولت تدبیر و امید در ادامه راه باید آنها را رفع کند؟

مشلکی به نام نبود مرجع قانونی

نوید بهرنگی از اصفهان، مدیریت استارت‌آپی را بر عهده دارد که تمام رویدادها و همایش‌های علمی و آموزشی را بر بستر فضای مجازی و به خصوص شبکه‌های مجازی به صورت زنده پخش می‌کند. بهرنگی با بیان اینکه قبل از این، اجازه پخش زنده رویدادها و همایش‌ها وجود نداشت، گفت: دید امنیتی که پیش از این وجود داشت، توسط دولت برچیده شد و ما توانستیم استارت‌آپ‌ خود را توسعه دهیم. از سوی دیگر دولت توانست در دو سال اول، بستر و زیرساخت اینترنت پرسرعت را برای کشور مهیا کند. این درحالی بود که پیش از آن باید برای دریافت اینترنت ۱۲۸ کیلو بایت بر ثانیه نامه‌نگاری می‌کردیم در صورتی که با فراهم کردن زیرساخت و افزایش پهنای باند، توانستیم از سرعت بالای اینترنت بهره ببریم و استارت‌آپ‌ خود را فعال کنیم.

بهرنگی افزود: فعال بودن شبکه‌های مجازی نیز باعث شد بتوانیم رویدادهای مهم را از شبکه اجتماعی اینستاگرام برای مردم به صورت زنده پخش کنیم و مهم‌ترین کاری هم که توانستیم انجام دهیم، پخش زنده حضور رئیس‌جمهور در اصفهان بود. پخش زنده همایش‌ها فواید مهمی در بردارد و افرادی در دورترین نقاط ایران که دنبال مطالب آموزشی هستند، می‌توانند بدون حضور و هزینه در این همایش‌ها شرکت کنند و آگاهی خود را افزایش دهند.

(همچنین بخوانید: مشکل اصلی استارت‌آپ‌ها، فربه شدن اقتصاد دولتی است)

این فعال در زمینه استارت‌آپ‌‌ها درباره وجود نقاط ضعف موجود بر سر راه ادامه فعالیت کسب‌وکارهای نوپا نیز به بحث قوانین اشاره کرد و گفت: استارت‌آپ‌‌ها مرجع قانونی ندارند و نمی‌دانند برای کسب مجوز و رفع دیگر مشکلات خود به کجا مراجعه کنند و همین موضوع موجب سرگردانی این قشر شده است. از سوی دیگر همین موضوع موجب شده بخش‌های دیگر مانند صداوسیما، اتحادیه‌های آژانس و نهادهای مانند آنها، از وجود استارت‌آپ‌‌ها احساس خطر کنند و به شکایت متوسل شوند، از این‌رو باید دولت به این موضوع رسیدگی کرده و موانع را حل کند.

پیشرفت با اجرای معافیت مالیاتی

مهدی شجادی که مدیریت چندین استارت‌آپ‌ طراحی اپلیکیشن‌های تلفن همراه را برعهده دارد، گفت: یکی از مهم‌ترین کارهایی که برای رشد و توسعه استارت‌آپ‌‌ها انجام شد، بحث زیرساخت‌ها بود. چرا که اگر بستر اینترنت پرسرعت مهیا نمی‌شد امکان نداشت استارت‌آپ‌‌ها رشد مناسبی پیدا کنند. علاوه بر این، مقابله و مقاومت در برابر مسدود کردن شبکه‌های مجازی باعث شد کسب‌و‌کارهای زیادی بر این بستر شکل بگیرد. اکنون در دورترین نقاط ایران روی همین شبکه‌های اجتماعی، زنان خانه‌دار محصولات دستی خود را به فروش می‌رسانند.

(همچنین بخوانید: دولت‌ها و استارت‌آپ‌ها)

او درباره نقاط ضعفی که پیشِ‌روی استارت‌آپ‌‌ها وجود دارد و باید رفع شود، گفت: فکر می‌کنم هنوز سرعت اینترنت به میزان ایده‌آل آن نرسیده است و ما از کشورهای توسعه‌یافته عقب هستیم. از این‌رو دولت باید در ادامه کار خود این بستر را بیش از گذشته بهبود ببخشد. همچنین قیمت اینترنت هنوز گران است و برای اینکه کسب‌وکارهای نوپا بر بستر اینترنت درآمدزا و مقرون‌به‌صرفه باشد و شغل‌های بسیاری ایجاد شود، قیمت اینترنت باید کاهش پیدا کند.

این فعال استارت‌آپی به تسهیل شرایط برای استارت‌آپ‌‌ها اشاره کرد و افزود: استارت‌آپ‌‌ها در ابتدای کار خود امکان پرداخت مالیات و بیمه را ندارند و این دولت در ادامه کار خود، باید حداقل دو سال برای کسب‌وکارهای نوپا، معافیت مالیاتی تصویب کند تا بتوانند به کار خود ادامه دهند، چرا که بحث پرداخت مالیات از ابتدای کار موجب شده بسیاری از کسب‌وکارهای نوپا نتوانند از عهده آن برآیند و مجبور شده‌اند از ادامه کار دست بکشند.

سپهر سپهوندی مدیر استارت‌آپ‌ سامانه پرداخت تلفن همراه از طریق اپلیکیشن است. او نیز حرف‌های شجادی را تکرار کرد و گفت: در چند سال اخیر شتاب‌دهنده‌ها رشد کرده‌اند و به جوانان در عرصه کسب‌وکارهای نو اعتماد کرده‌اند و در حال سرمایه‌گذاری هستند، ولی با این حال باید برای کسب‌وکارهای نوپا تسهیلاتی چون معافیت از مالیات در دو سال اول در نظر بگیرند تا بتوانند روی پای خود بایستند و به فعالیت خود ادامه دهند.

(همچنین بخوانید: جایگاه کسب‌وکارهای نوپا در برنامه ششم توسعه)

این فعال کسب‌وکارهای نوپا افزود: خواسته بعدی در زمینه دانش‌بنیان شدن شرکت‌ها است. معاونت علمی و فناوری، معمولاً شرکت‌هایی را که در بخش سخت‌افزاری فعال هستند، دانش‌بنیان می‌داند. این در حالی است که باید در این زمینه تجدیدنظر کند و  شرکت‌های فعال در حوزه نرم‌افزار نیز دانش‌بنیان محسوب شوند. سپهوندی کارهای انجام شده از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را مناسب دانست و گفت: ضریب نفوذ اینترنت در کشور زیاد شده است، به خصوص از زمانی که اینترنت 3G و 4G در کشور راه‌اندازی شد، زمینه فعالیت کسب‌وکارهای نوپا نیز بیشتر از قبل فراهم شده است.

واگذاری امور به بخش خصوصی

مصطفی نقی پورفر مدیر مرکز نوآوری و فناوری یکی از شرکت‌های خصوصی که به ‌عنوان شتاب‌دهنده از کسب‌وکارهای نوپا حمایت و بر آنها سرمایه‌گذاری می‌کند، گفت: دولت بستر خوبی برای کسب‌وکارهای نوپا فراهم کرده است، ولی نباید بخش دولتی در این حوزه ورود و دخالت کند. دولت باید ضمن ساده کردن قوانین و انجام رگولاتوری بی‌طرفانه، فضا را برای ورود بخش خصوصی بیشتر از قبل فراهم کند. شرکت‌های شبه‌دولتی در عرصه کسب‌وکارهای نوپا ورود کرده‌اند و رقبای سرسختی برای بخش خصوصی شده‌اند که بخش خصوصی توان رقابت با آنها را ندارد.

این کارشناس حوزه استارت‌آپ‌‌ها با بیان اینکه دولت تنها باید تسهیل‌کننده و ناظر باشد گفت: بسیاری از قوانین تدوین شده به نفع شرکت‌های شبه‌دولتی است و در این میان شرکت‌های خصوصی، بهره‌ای از این قوانین نمی‌برند. در این قوانین باید بازنگری صورت بگیرد تا دست بخش خصوصی در سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای نوپا بازتر شود. ایران می‌تواند رهبری منطقه در بحث کسب‌وکارهای نوپا را به عهده بگیرد، به شرطی که دولت به بخش خصوصی اعتماد کند و قوانین را تسهیل ببخشد، اگر دولت تدبیر و امید زمینه حضور بیشتر بخش خصوصی را در سرمایه‌گذاری‌ها فراهم نکند، ایران تنها مصرف‌کننده خواهد بود.

(همچنین بخوانید: وضعیت استارت‌آپ‌ها در دولت جدید)