اولین سامانه تامین مالی و سرمایهگذاری در استارتآپها و شرکتهای دانشبنیان با همکاری معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور، سازمان فرابورس و صندوق نوآوری و شکوفایی راهاندازی شد.
نوپانا: سامانه تامین مالی جمعی کارن کراد به دنبال ایجاد مسیری برای جذب سرمایه اولیه استارتآپهای ایرانی از سرمایهگذاران خبره و تامین مالی جمعی براساس تخصیص سهام در ایران راهاندازی شد. فلسفه وجودی کارن کراد، ایجاد بستر ارتباطی مناسب بین سرمایهگذار، سرمایهپذیر و مشاورین کسبوکار است. علی عمیدی مدیرعامل مجموعه کارن کراد در این خصوص ادامه داد: «ما نزدیک ۲ سال و نیم است که چنین ارتباطی را فراهم میکنیم. اما به این نتیجه رسیدیم که در حوزه دانشبنیان باید پروموشن جدی وجود داشته باشد و ارتباط قویتری هم با معاونت علمی و فناوری شکل بگیرد.»
عمیدی ادامه داد: «مهمتر از اینکه یک سایت بالا بیاید، نوع برنامهریزیهاست. در نتیجه بحثهای تحقیق و توسعه طول کشید و برای مدتی با حالت پایلوت کار کردیم و نتیجه گرفتیم. سپس بابت بحث تامین مالی و سرمایهگذاری با معاونت علمی و فناوری ارتباط گرفتیم و در بحث فرابورس هم برای تامین مالی جمعی از آنها درخواست کردیم. به این شکل از عموم مردم و سرمایهگذاران میتوانیم سرمایه جذب کنیم.»
انواع تامین مالی جمعی
تامین مالی جمعی در دنیا به چهار صورت انجام میشود؛ نوع اول به شکل اهداست که در ایران به عنوان کار خیریه میشناسیم که عدهای خیر سرمایه لازم برای ساخت یا آغاز پروژهای را تامین میکنند. نوع دوم به اصطلاح «Reward Base» گفته میشود که در این نوع تامین مالی، محصول نهایی به صورت هدیه در اختیار سرمایهگذار قرار میگیرد. در این مدل درخواستکنده تامین مالی به افرادی که کمک کردهاند تامین مالی شکل بگیرد یک جایزه براساس خدمت یا محصول خود اهدا میکند. نوع سوم تامین مالی قرضی یا وام است که سرمایه و سود آن به سرمایهگذار برمیگردد. نوع چهارم نیز به صورت سهامی است که در ازای سرمایه اولیه به سرمایهگذار سهام آن شرکت تعلق میگیرد.
پلتفرم کارن کراد از روش چهارم استفاده میکند و سرمایهگذار پس از انتخاب استارتآپ، مبلغ مورد نظر خود را روی آن سرمایهگذاری میکند و در ازای مبلغ پرداختی، سهامی را از استارتآپ دریافت میکند. یکی از نکات مثبت کارن کراد این است که ریسک سرمایهگذاری را به حداقل رسانده است؛ درواقع سرمایهگذار میتواند به جای سرمایهگذاری کل پول خود روی یک استارتآپ، مبلغ را به بخشهای کوچک تقسیم کند و روی تعداد بیشتری از استارتآپها سرمایهگذاری کند.
سرمایهگذاری روی استارتآپها کار ریسکپذیری است چراکه احتمال شکست بالاست و بسیاری از استارتآپها به موفقیت نمیرسند اما شاید جالب باشد بدانید که حتی در سیلیکون ولی هم از هر صد تا استارتآپ ۹۰ مورد از آنها با شکست مواجه میشوند اما همین ۱۰ درصد برای سرمایهگذاران جذابیت دارد که باعث میشود روز به زور بازار سرمایهگذاری روی استارتآپها در جهان و امروز در ایران داغتر شود.
ایجاد بستر مناسب سرمایهگذاری در استارتآپها
علیرضا دلیری، معاون توسعه مدیریت و جذب سرمایه در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در این رویداد گفت که خلاء سرمایهگذاری در استارتآپها و شرکتهای دانشبنیان از طریق این سامانه و نمونههای بعدی آن برطرف خواهد شد.
دلیری بیان کرد: «حوزه استارتآپها و دانشبنیان، یکی از بسترهایی است که باید تعامل سرمایهگذاران با آن پررنگتر باشد. ممکن است تأمین مالی از این راه تأمین مالی منطقیتری نسبت به سایر زمینههای تأمین مالی باشد. چراکه صاحبان ایدهها تمرکز فعالیتهای خود را بر روی علم معطوف کردهاند و در فعالیتهای اقتصادی تخصص کمتری دارند. پس باید این کار را به گروههای باسابقهتری اختصاص داد.»
دلیری توضیح داد: «با بستر حمایتیای که معاونت علمی در چند سال گذشته برای شرکتهای دانشبنیان ایجاد کرده است، به نتیجه رسیدیم که باید کمک ویژهتری در حوزه تأمین مالی ایجاد کنیم تا بستر سرمایهگذاری فعال شود. درنتیجه ایجاد صندوقهای سرمایهگذاری جسورانه در بورس یکی از خدماتی بود که در این زمینه صورت گرفت. فعال کردن هولدینگ های اقتصادی، حتی درگیری برخی نهادهای پولی و بانکی ازجمله اقداماتی بود که در این زمینه صورت دادیم.»
او ادامه داد: «در بین صورت دادن این فعالیتها، شاهد بودیم که بزرگترین معضلی که مانع ارتباطگیری این گروهها با یکدیگر میشود، کمبود یک پلتفرم ارتباطی است. در ابتدا انتظار میرفت معاونت علمی بهعنوان دولت این ارتباط را برقرار کند. اما در معاونت علمی این نگاه دولتی کمرنگ است و کارها توسط بخش خصوصی صورت میگیرد. کارگزاران این حوزه همه از بخش خصوصی هستند و یکی از دلایل مهم موفقیت معاونت علمی همین بستر اعتماد به جوانان و بخش خصوصی با تجربه در این زمینه است.»
شکوفایی اقتصاد کشور با سرمایهگذاری بر روی استارتآپها و شرکتهای دانشبنیان
دلیری همچنین به شرکتهای دیگر فعال در این حوزه که معاونت علمی در حال مذاکره با آنهاست اشاره کرد و افزود: «اگر بتوانیم سرمایهگذاری را برای همه سرمایهگذاران و همه صاحبان ایده از طریق پلتفرمهای مد نظر برقرار کنیم به هدف خود رسیدهایم. به این صورت که هرکسی که نیاز به تأمین مالی ایده خود داشت بتواند از این بستر استفاده کند و ارتباط با کسی که باید در این مجموعه سرمایهگذاری کند برقرار شود.»
معاون توسعه مدیریت و جذب سرمایه در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ادامه داد: «امروزه صندوقهای سرمایهگذاری جسورانه یا صندوقهای پژوهش فناوری که در حال سرمایهگذاری VC هستند باید از طریق شتابدهندهها، مراکز رشد، پارکها یا حتی مراجعه به استارتآپها این ارتباط را برقرار کنند. ممکن است این ارتباط بهدرستی برقرار نشود و افرادی که نزدیکتر و همراهتر با مجموعه موردنظر هستند به علت نبودن پلتفرم مناسب نتوانند ارتباط لازم را برقرار کنند. اما امروز با راهاندازی نخستین سامانه تأمین مالی و سرمایهگذاری نخستین قدم برای باز شدن این فضا برای هر دو گروه باز خواهد شد.»
معاون توسعه مدیریت و جذب سرمایه معاونت علمی ابراز امیدواری کرد تا سرمایهگذاران کشور چه در بخش خصوصی و چه در هولدینگهای با وابستگی به دولت به این مسیر سوق پیدا کنند تا منابع مالی خود را از طریق سرمایهگذاری در استارتآپها شکل دهند. چراکه این امر میتواند در شکوفایی اقتصاد دانشبنیان نقش موثری ایفا کند.
به گفته دلیری، سامانه تأمین مالی و سرمایهگذاری میتواند امکانی را فراهم کند تا تمامی شتابدهندههای کشور که بر روی استارتآپها سرمایهگذاری کرده و آنها را به مراحلی رساندهاند که وارد بازار شوند، اطلاعات و خروجی شتابدهنده خود را در این سامانه وارد کنند. شرکتهایی که در پارکهای علم و فناوری یا مراکز رشد هستند، بزرگشده و نیاز به سرمایهگذاری دارند از این راه بتوانند طرح خود را معرفی کنند. مجموعههای مراکز نوآوری که در دانشگاهها و پژوهشگاهها شکلگرفته و استارتآپهای دانشجویی در آن فعالیت میکنند برای ورود به بازار و تأمین مالی ایدههای خود را در این سامانه ثبت کنند. حتی استارتآپهایی که با هیچکدام از این مراکز ارتباطی ندارند و طرحهای جذاب و مفیدی برای اقتصاد کشور دارند از این طریق میتوانند تأمین مالی داشته باشند.
فراخوانی برای سرمایهگذاری در دنیای استارتآپ
معاون توسعه مدیریت و جذب سرمایه معاونت علمی بیان کرد: «امروز با برگزاری مراسم رونمایی از نخستین سامانه تأمین مالی و سرمایهگذاری فراخوانی به سرمایهگذاران میدهیم تا از وجود چنین بستری در کشور که با حمایت های معاونت علمی در این مسیر همراه است، آگاه شوند. وقتی سرمایهگذاران بر روی استارتآپها سرمایهگذاری کنند و آنها در آینده به شرکت دانشبنیان تبدیل شوند یا حتی شرکت دانشبنیان باشند، بیش از ۱۲۰ خدمت از معاونت علمی دریافت میکنند.»
دلیری در راستای خدماتی که معاونت علمی به استارتآپها و شرکتهای دانشبنیان ارائه میدهد، گفت: «این خدمات موجب میشود ریسک فعالیتی و همچنین هزینههای چنین شرکتهایی کاهش پیدا کند. دغدغه سرمایهگذاران در مدیریت شرکتها پرداخت هزینههای جاری است. این شرکها معاف از مالیات هستند و از معافیتهای گمرکی برخوردارند. حتی پیشبینی شده است که شرکتهای دانشبنیان از نیروی امریه برخوردار باشند. یعنی میتوانند برای استفاده از نیروی انسانی خود از نیروهای انسانی که از پیش درگیر بودهاند بهره ببرند. این شرکتها حتی در منازل مسکونی مجوز فعالیت دارند.»
وی از جمله این همواریها به حضور شرکتهای دانشبنیان در تابلو بورس اشاره کرد و افزود: یکی از بسترهای تأمین مالی این تابلو است. ضمن اینکه ۵۰ درصد هزینههای ورود شرکتها به تابلو فرابورس از طریق معاونتعلمی فراهم میشود. همچنین نسبت به راهاندازی صندوقهای سرمایهگذاری تسهیلگرایانهتر برخورد میشود. از طریق صندوق نوآوری و شکوفایی نیز میتوان بستههای حمایتیای دریافت کرد.
معاون توسعه مدیریت و جذب سرمایه معاونت علمی با تاکید بر این مسئله که سرمایهگذاری بر بستر استارتآپها و شرکتهای دانشبنیان یکی از اولویتهای کشور است، گفت: اگر بتوان این موضوع را درست در جامعه و برای سرمایهگذاران توضیح داد و انواع حمایتها را معرفی کرد، میتوانیم اقتصاد پویا و رو به جلویی برای کشور داشته باشیم.