چه کسی می‌خواهد سرمایه‌ها فرار کنند؟

چه اتفاقاتی امنیت فضای کسب‌وکاری دانش‌بنیان و فناوری‌محور کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟ چطور سرمایه‌ها فرار می‌کنند؟

نوپانا: سرمایه‌گذارن، فعالان و کارآفرینان استارت‌آپی ایران نقش موثری در توسعه «اقتصاد امن» دارند؛ اما چه برنامه‌ای برای حفظ آنها داریم؟ اتهام، برچسب، تشویش اذهان، تلاش در ایحاد فضای ملتهب امنیتی و ... همه اینها نخبگان و سرمایه‌ها را فراری می‌دهند!

با اینکه «اقتصاد امن» از مهمترین نیازهای کشور در مقطع کنونی به حساب می‌آید، اما بعضی از فعالیت‌ها در حال رخ دادن است که از روی سهو یا عمدی، امنیت فضای کسب‌وکاری دانش‌بنیان و فناوری‌محور کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

آنها که سرمایه‌ها را حفظ کردند؛ آنها که نکردند!

در حالی که در آستانه سی و نهمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی قرار داریم، عده‌ای به بهانه و انگیزه رقابت‌های جناحی و سیاسی، به جای تلاش در ایجاد شرایط امن اقتصادی، در شب‌نامه‌ها و روزنامه‌های خود فضای اقتصاد دانش‌بنیان و فناوری‌محور «امنیتی» کرده و با تشویش و ارائه اطلاعات نادرست، بهترین ظرفیت‌های توسعه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران را ملتهبانه به سوی دره نابودی هدایت می‌کنند.

اما اکنون به اعتراف بسیاری از کارشناسان برجسته و مسئولان کشور و همچنین بر اساس آمارهای رسمی منتشر شده، توسعه اکوسیستم استارت‌آپی نه تنها در حفظ سرمایه‌های ملی و نخبگان در کشور به شدت تاثیر داشته است، بلکه از اصلی‌ترین عوامل روند مهاجرت معکوس و بازگشت مغزها به کشور نیز به حساب می‌آید.

در چنین شرایطی چطور می‌توان نقش مهمترین کسب‌وکارهای استارت‌آپی دانش‌بنیان و فناوری‌محور کاملا بومی مثل «دیجیکالا»، «کافه‌بازار» و ... و سایر بازیگران مرتبط در شتاب‌دهی و سرمایه‌گذاری اصولی این حوزه را نادیده گرفت؟ شما بگویید مانع‌تراشی، اتهام و برچسب به دلیل اطلاعات ناقص، تشویش و ایجاد فضای ملتهب علیه اینها که با جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی باعث ایجاد اشتغال و حفظ و بقای نخبگان در داخل کشور شده‌اند چه نتیجه‌ای در بر داشته یا خواهد داشت؟ این اتفاقات سرمایه‌ها را حفظ می‌کند یا حمایت و همراهی با نیروهای جوان و بومی و سرمایه‌گذارن داخلی؟
به نظر شما در فضای امنیتی و ملتهب پر از اتهام و برچسب چطور انتظار داریم سرمایه‌های داخلی و خارجی به سمت کارآفرینی و توسعه اقتصادی دانش‌بنیان و فناوری محور هدایت شود؟

چرا اقتصاد امن؟

حُسن کلیدی اقتصاد امن این است که تحقق آن به هزینه‌های هنگفت برای احداث زیرساخت‌ها نیاز ندارد بلکه به اصلاح رفتارها نیاز دارد. اگر مسئولان اجرایی، قضائی، تقنینی و انتظامی، شرایط اقتصاد امن را محقق کنند، کارآفرینان بالقوه‌ ایرانی به میدان می‌آیند و هم برای کشور، زیرساخت‌های اقتصادی خواهند ساخت و هم با تولید و صادرات محصولات دانش‌بنیان، رفاه و ثروت را نصیب هم‌میهنان خود خواهند کرد.

بر همین اساس رهبر انقلاب صبح روز سوم آبان ١٣٩٦ در مراسم دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه‌های افسری ارتش فرمودند: «امروز یکی از مسائل مهم کشور، اقتصاد و معیشت مردم است. مشکل تاریخی ما وابستگی اقتصاد به نفت است؛ این موجب شده در همه دوران‌ها دغدغه امنیت اقتصادی داشته باشیم. قیمت نفت کم شد، زیاد شد، وقتی همه‌چیز بر محور نفت می‌چرخد، اقتصاد ناامن است؛ اقتصاد هم باید امن شود.»

اقتصاد امن، نسخه مطلوب اقتصاد مقاومتی

در علم اقتصاد متعارف، امنیت اقتصادی بیشتر به برقراری نظم بین عوامل اساسی تهیه‌ مایحتاج معیشتی انسان یعنی منابع اولیه، تولید، توزیع کار و درآمد اعضای جامعه، به­‌طوری که نیازهای ضروری آن‌ها تأمین شود و آن‌ها از فقدان و یا حتی احتمال فقدان این ضروریات احساس خطر ننموده و آرامش و آسایش آن‌ها سلب نگردد، اطلاق می‌گردد؛ اما مراد از اقتصاد امن مفهومی فراگیرتر از امنیت اقتصادی است. مراد از اقتصاد امن، اقتصادی است که علاوه بر موارد فوق، در برابر تکانه­‌های داخلی و خارجی مستحکم بوده و توان تاب­‌آوری بالایی داشته باشد؛ به بیان ساده اقتصادی که در اثر تغییرات گوناگون داخلی و خارجی تأثیر زیادی نپذیرد و مانند یک کشتی در اقیانوس متلاطم اقتصاد جهانی با قدرت به مسیر خود با حفظ تعادلش ادامه دهد. این مفهوم قرابت بالایی با اقتصاد مقاومتی دارد و می­‌توان گفت که نسخه‌ مطلوب اقتصاد مقاومتی است.

نقش استارت‌آپ‌های بومی در اقتصاد امن

در زمینه اقتصاد مقاومتی نقش فعالان و کارآفرینان کسب‌وکارهای نوپا بسیار تاثیرگذار است و برای رسیدن به اقتصاد امن به نظر می‌رسد باید از فعالان زیست‌بوم استارت‌آپی مثل سرمایه‌گذاران، شتاب‌دهنده‌ها، کارآفرینان و استارت‌آپ‌های بومی حمایت همه‌جانبه ملی و فراملی صورت پذیرید. کسب‌وکارهای نوپا و فعالان و کارآفرینان این حوزه، در چندسال اخیر دستاوردهای اقتصادی قابل توجهی را برای جمهوری اسلامی ایران رقم زده‌اند و گام‌های بسیار مهمی در استقلال اقتصادی و کاهش نرخ بیکاری جوانان و نخبگان برداشته‌اند. آنها را فراری ندهیم.

(همچنین بخوانید: اقتصاد امن و سرمایه‌هایی که باید کارآفرینی کنند)