چرا سرمایه‌گذاران خارجی در فضای استارت‌آپی کشور موفق‌تر هستند؟

استفاده از تجربیات موفق دیگر کشورها درزمینهٔ سرمایه‌گذاری در حوزه استارت‌آپ‌ها می‌تواند بسیار مهم تلقی شود.

به گزارش عیارآنلاین، استارت آپ به شرکت‌های نوپایی گفته می‌شود که با یک ایده‌ی ساده و اولیه شروع می‌کنند و به‌سرعت رشد می‌یابند و به درآمد می‌رسند. استارتاپ‌ها خود مدل کسب‌وکار خود را ابداع کرده و به نحوی کسب درآمد می‌کنند که پیش از آن کسی به آن نپرداخته است. بنابراین آشکار است که استارت‌آپ‌ها مبتنی بر ریسک و عدم قطعیت بنا می‌شوند. همین ویژگی باعث می‌شود که با احتمال شکست زیاد وارد رقابت اقتصادی بشوند اما در صورت موفقیت در جلب رضایت بازار و مشتریان هدف، به‌واسطه بی‌بدیل بودن، امکان رشد انفجاری و سود بسیار بالا دارند.[۱]

چند سالی است که بازار استارت‌آپ‌ها در کشور ما نیز داغ شده است و افراد زیادی تمایل دارند که در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند. اما نگاهی گذرا به کارنامه استارت‌آپ‌های موفق کشور این واقعیت را نشان می‌دهد که عمدتاً استارتاپ‌هایی توانسته‌اند به موفقیت برسند و بخش بزرگی از بازار را تصاحب کنند که سرمایه‌گذار خارجی داشته‌اند. حال سؤالی که در اینجا پدید می‌آید این است که علت وقوع چنین پدیده‌ای چیست و سرمایه‌گذار خارجی چگونه در رقابت با سرمایه‌گذار ایرانی بازار استارت‌اپی ایران را تصاحب کرده است؟

اهمیت سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها

استارتاپ‌ها هم مانند هر کسب‌وکاری نیازمند سرمایه‌گذاری هستند؛ سرمایه‌گذاری و انواع روش‌های آن و اصولی که باید در آن رعایت شود آن‌قدر پیچیده و مهم است که باید سرمایه‌گذاری را نوعی صنعت نامید که به‌عنوان مکمل و موتور محرک صنایع دیگر عمل می‌کند. نظام‌های تأمین مالی همه در چارچوب همین صنعت حرکت می‌کنند. البته باید توجه داشت که سرمایه‌گذاری در هر صنعتی ویژگی‌ها و الزامات خاص همان صنعت را طلب می‌کند.

صنعت سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها سرمایه‌گذاری مبتنی بر ریسک و صبر بلندمدت است. سرمایه‌گذاری در حوزه استارتاپ‌ها خود صنعت و بازاری مستقل است که بر اساس این منطق بناشده است که یک موفقیت جبران ده‌ها شکست باشد. سوددهی سرمایه‌گذاری در صنعت  استارتاپ‌ها به‌صورت معمول در بازه‌های ۷ تا ده سال اتفاق می‌افتد و ممکن است تا آن زمان هیچ سودی به سرمایه‌گذار برنگرداند.

چه عاملی باعث موفقیت سرمایه‌گذاران خارجی شده است؟

برای آنکه علت موفقیت سرمایه‌گذاران خارجی در فضای استارت‌آپی کشور را متوجه شویم باید به مقایسه رفتار شرکت‌های مختلف با سرمایه‌گذار ایرانی و خارجی در حوزه‌های کاری یکسان بپردازیم.  از این مقایسه‌ها نتایج زیر قابل‌دستیابی است:

عدم‌تغییر رویکردهای سرمایه‌گذار داخلی متناسب با فضای جدید استارت‌آپی کشور

یکی از عوامل مهم شکست سرمایه‌گذاران داخلی حوزه استارت‌آپی اتخاذ رویکردهای سنتی و قدیمی ناشی از حاکمیت سالیان سال نگاه‌های دولتی در فضای سرمایه‌گذاری کشور است که این عامل خود منشأ بسیاری از عوامل دیگری می‌شود درصورتی‌که سرمایه‌گذاران داخلی قصد و تلاشی در جهت تغییر این رویکرد ندارند و تنها به فکر رسیدن به سوددهی در فعالیت‌های خود هستند.

استفاده از تجربه‌ی سایر کشورها و یادگیری و نوآوری مداوم: استفاده از تجربیات موفق دیگر کشورها درزمینهٔ سرمایه‌گذاری در حوزه استارتاپ‌ها می‌تواند بسیار مهم تلقی شود. بامطالعه در مورد سرمایه‌گذاران خارجی به این نتیجه می‌رسیم که، آن‌ها به دلیل استفاده از تجربیات ناموفق در امر سرمایه‌گذاری به‌مرورزمان آموختند کسب‌وکارهای اینترنتی در کشورهای مختلف چگونه است و توانستند با بهره‌گیری از تجربیات خود با سرعت نتیجه‌ی کار خود را نمونه‌برداری و تکثیر کنند. برای سرمایه‌گذار ایرانی توجه به این تجربیات و یادگیری و نوآوری مداوم با توجه به فضای بومی کشور بسیار حائز اهمیت است.

زمان‌شناسی: زمان ورود به بازار و عرضه محصول در بازار مورد مهمی است که باید رعایت شود. برای بازاریابی ابتدا باید ظرفیت‌های بازار را شناسایی کرد، و سپس نرم‌افزار را بدون اشتباه و خطایی طراحی کرد علاوه بر آن هزینه برای تبلیغات و بازاریابی جهت رسیدن به حجم اولیه کاربر به‌صورت کامل در نظر گرفته شود و در ادامه کار پیوسته باید در جهت اصلاح مشکلات پیش‌آمده کوشید.

توجه به جلب رضایت مشتری نهایی: به دلیل ساختارِ دولتیِ اقتصادِ کشور و همچنین فضای پیمانکاری موجود، بسیاری از سرمایه‌گذاری‌های داخلی، ارائه خدمات در جهت رضایت مشتری را فرانگرفته‌اند. به‌عنوان‌مثال در حوزه استارتاپ‌های حمل‌ونقل درون‌شهری، استارت‌آپی با سرمایه‌گذار خارجی ازنظر بازاریابی و تبلیغات بسیار حرفه‌ای عمل کرد و برای ایجاد تعادل بین راننده و مسافر هزینه‌های بسیار عجیبی را متحمل شده است که نتیجه آن‌هم پیداکردن جایگاه خود بین مردم شد.

صبر و تحمل: مسئله‌ی دیگری را که نیز باید در این زمینه در نظر گرفت، تحمل برای به نتیجه رسیدن کارآفرینی است، مثلا در دو حوزه‌ی خرید فروش کالا و حمل و نقل درون‌شهری مشاهده می‌شود استارت‌آپ‌های موفق با سرمایه‌گذار خارجی چندین سال منتظر می‌مانند و با اتخاذ تدابیر صحیح شناخت بازار بین مردم شناخته شده و تبلیغات عمومی خود را آغاز می‌کنند.

بازاریابی و تبلیغات حرفه‌ای: متأسفانه سرمایه‌گذاران ایرانی تصور می‌کنند در صورت طراحی یک نرم‌افزار اینترنتی فرایند راه‌اندازی استارت‌آپ به پایان رسیده است که این تصور ناشی از درک و عدم شناخت درست از فرایند‍‌کاریابی و بازاریابی است. اگر در کشور ما نیز مجموعه‌های سرمایه‌گذار یک ساختار یادگیرنده داشته باشند، اندک‌اندک راه و روش چگونگی تزریق مالی و هدایت سرمایه را فرامی‌گیرند این در صورتی است که سه مؤلفه‌ی اصلی در استارت‌آپ‌ها یعنی شناخت موقعیت، هزینه‌های قابل توجه و مهم‌تر از همه اصلاح و پیوستگی انجام امور در استارت‌آپ‌های ایرانی دیده نمی‌شود. به عنوان مثال در حوزه سلامت بسیاری از نرم‌افزارهای ایرانی در سطح عالی خدمات حوزه مشاوره سلامت را ارائه می دهد اما به علت تبلیغات ضعیف عرصه را به مشابهی  با سرمایه‌گذار خارجی که تبلیغات وسیعی داشته است واگذار کرده‌اند.

جمع‌بندی

بنابراین عاملی که باعث موفقیت یک استارتاپ می‌شود فارغ از داشتن سرمایه‌گذار داخلی یا خارجی به نوع رویکرد انتخابی مدیریتی و فنی استارتاپ بازمی‌گردد. به عبارت دیگر باید گفت صرف داشتن سرمایه‌گذار خارجی باعث موفقیت نمی‌شود بلکه شیوه‌ی سرمایه‌گذاری و همچنین نحوه هدایت سرمایه است که موفقیت این پروژه‌ها را به دنبال دارد. لذا سرمایه‌گذاران داخلی با درنظر گرفتن عوامل ذکرشده که از مهمترین آنها تغییر رویکرد سنتی سرمایه‌گذاری به رویکردی متناسب با فضای استارتاپی، به‌کارگیری الزامات فضای نوآورانه با مشی یادگیری مداوم از تجربیات دیگران و همچنین با استفاده همزمان از دانش فنی، سازمانی و بازاریابی و در کنار هم قرار دادن آنها می‌توانند به موفقیت‌های مشابه در بازار استارتاپی کشور دست یابند.