.gif)
حمایت از استارت‌آپ‌ها در دنیا جایگاه ویژه‌‌ای دارد و اگر ما هم به‌دنبال حفظ جوانان نابغه خود در کشور هستیم، باید از استارت‌آپ‌ها حمایت کنیم؛ اما كارشناسان و مسئولان چه نظری درباره این موضوع مهم دارند؟
نوپانا: یکی از مهمترین چالش‌های کشور در چند سال اخیر، خروج بیش از اندازه نخبگان از کشور و فرار مغزها بوده است. مشکلی که آسیب‌های فراوانی را در پی داشته است.
بررسی‌ها نشان می‌دهند استارت‌آپ‌ها توانسته‌اند خیلی خوب از حل بخشی از این چالش برآیند. حتی آمارهایی از بازگشت نخبگان تحصیلکرده یا دارای سابقه کاری و فنی در خارج کشور به ایران به بهانه راه‌اندازی استارت‌آپ یا همکاری در این نوع کسب‌وکارها وجود دارد. کسبوکار سالم و پر از هیجان استارتآپی اکنون مهمترین انگیزه برای ماندن نخبگان در کشور شده است.
با توجه به اهمیت آن‌چه گفته شد، در این مطلب به نظرات كارشناسان و مسئولان درباره حمایت از استارت‌آپ‌ها با هدف کاهش خروج نخبگان، در گفت‌وگو با نوپانا می‌پردازیم.
دکتر عبدالرضا بهادری‌فرد، معاون توسعه صنعت و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات ایران:
«امروزه ثابت شده است كه استارت‌آپ‌ها راه رسيدن به توسعه اقتصادی را كوتاه می‌کنند. همچنين باعث جذب سرمايه خارجی در كشور كه بارها رياست محترم جمهوری برای رسيدن به رشد اقتصادی بالا بر آن تاكيد کرده‌اند، می‌گردند.
برخی از روش‌هايی كه به‌وسیله آنها، توسعه استارت‌آپ‌ها می‌تواند به توسعه كشور و قطع وابستگی به خارج از كشور منجر شود عبارت‌اند از: مبارزه با معضل بزرگ اشتغال، توسعه زیرساخت‌های فناورانه کشور، جلوگیری از فرار مغزها، رونق تولید ملی، تقویت بخش خصوصی، تحقق رویاهای جوان و خلاق، تعامل با اقتصاد سنتی و غیره.»
محمدقلی یوسفی، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی:
«درست است که هیچ نیرویی نمی‌تواند پدیده فرار مغزها از کشور را به‌صورت کامل مهار کند؛ اما اگر زمینه‌های لازم برای رشد کسبوکارهای نوپا در کشور فراهم شود بسیاری از نخبگان و فارغ‌التحصیلانی که تا امروز مجال کافی برای رشد نداشتند قادر خواهند بود از فرصت‌های پیش رو استفاده کنند و ماندن را به رفتن ترجیح خواهند داد.»
علی آقا‌محمدی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام:
«توسعه کسبوکارهای نوپا می‌تواند زمینه‌ساز ماندگاری نیروی انسانی، به‌خصوص نیروی انسانی نخبه در کشور شود و چنانچه زیرساخت‌های لازم برای مشاغل دانش‌بنیان در داخل کشور فراهم شود و مورد حمایت دولت قرار بگیرند، مشکلی به نام فرار مغزها را نخواهیم داشت. در این صورت، جوانان خوش‌فکر تنها به انگیزه کسب دانش جدید جهت توسعه کسبوکار خود از کشور خارج خواهند شد و مجددا به آن بازخواهند گشت.»
ناهید خداکرمی، عضو شورای شهر تهران:
«حمایت از استارت‌آپ‌ها در دنیا جایگاه ویژه‌‌ای دارد و اگر ما هم به‌دنبال حفظ نیروهای انسانی و نابغه خود در کشور هستیم باید از استارت‌آپ‌ها حمایت کنیم.»
محمدحسین برخوردار ، عضو سابق هیات رئیسه اتاق بازرگانی تهران:
«خوشبختانه کشور ما از لحاظ تعداد نیروی تحصیلکرده و خوش‌فکر وضعیت بسیار خوبی دارد و چنانچه نخبگان را در داخل مرزهای کشور حمایت کنیم، از فرار مغزها به خارج از کشور جلوگیری می‌شود؛ چرا که تا به امروز به‌دلیل کمبود حمایت‌های لازم از نخبگان، بسیاری از آنها به خارج از مرزها مهاجرت کرده‌اند و باعث ارتقای علم و صنعت کشورهای دیگر شده‌اند؛ این در حالی است که اگر آنها در کشور خود مورد حمایت قرار گیرند، می‌مانند و به جامعه خود خدمت می‌کنند.»
غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و نماینده سابق مجلس در دوره‌های هشتم و نهم:
«از آنجایی که تاسیس شرکت‌های دانش‌بنیان نیازمند داشتن تحصیلات بالا، نوآوری و خلاقیت است؛ لذا کسبوکارهای نوپا به ایجاد انگیزه در نخبگان برای ماندن در کشور کمک زیادی می‌کنند و مانعی در برابر فرار مغزها و مهاجرت نخبگان از کشور خواهند بود.»
محسن ملایری، مدیرعامل آواتک:
«فضای استارتآپی ایران نه‌تنها سبب شده است فرار مغزها از کشور کاهش یابد؛ بلکه افراد خبره‌ای که به هر دلیلی از کشور خارج شده‌اند، حالا با ایده‌های نو مجددا به بازار کشور باز می‌گردند.»
مصطفی نقی‌پورفر، مدیر یکی از شتاب‌دهنده‌های فعال در عرصه آی‌تی:
«باید فضای حضور سرمایه‌گذاران را در کسبوکارهای نوین باز کنیم و به نوعی مالیات و قوانین تجارت را تسهیل کرد، چون اگر این اتفاق رخ دهد به صورت طبیعی سرمایه‌گذاری در بخش استارت‌آپ‌ها و کسبوکارهای نوپا به‌خصوص در عرصه آی‌تی شکل می‌گیرد و در عین حال اگر زمینه‌های سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌ها در کشور تسهیل نشود، همان‌طور که زمانی فرار مغزها در کشور اتفاق افتاد، با فرار شرکت‌های دانش‌بنیان مواجه خواهیم شد.»
دکتر اسماعیل قدیمی، استاد دانشگاه علامه طباطبائی:
ضعف دیگر ما در مهاجرت نخبگان و فرار مغزها به آن سوی مرزها است. ضروری است دولت برای این معضل راهبردهای اصولی تدوین کند؛ چرا که مهمترین عامل پیشرفت در صنعت، تجارت و اقتصاد هر کشوری به منابع انسانی خلاق و باهوش آن جامعه بستگی دارد و اگر فضای کسبوکار برای نسل جوان نخبه پویا و جذاب باشد، سرمایه‌گذاران و نخبگان هر ۲ در کشور می‌مانند.
رضا زرنوخی، رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی کارفرمایی صندوق‌ها و نهادهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر:
«تشکیل صندوق‌های جسورانه و اقدامات تکمیلی در جهت رشد و پایداری اکوسیستم کارآفرینی ایران، شرایطی را فراهم می‌آورد که بسیاری از نخبگان و تحصیل‌کرده‌هایی که طی سالهای گذشته برای تحقق و پرورش ایده خود از ایران رفته‌اند، مهاجرت معکوس داشته و گزینه بازگشت را جدی‌تر ببینند. در نتیجه فرار مغزها در جوانان به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.»
دکتر حمیدرضا حسینی دانا، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد:
«با آنکه ایران یکی از کشورهای طراز اول در حوزه ارائه خدمات آموزشی است، کارفرماهای ایرانی نمی‌توانند این نیروها را به خدمت بگیرند. سالانه بیش از ۲۰ درصد هزینه‌های اجتماعی کشور صرف آموزش می‌شود. این عدد معادل ۵.۴ درصد GDP است اما بیشترین نرخ فرار مغزهای جهانی نیز متعلق به ایران است.
سالانه حدود ۱۵۰ هزار متخصص از ایران مهاجرت می‌کنند که ارزش از دست رفته آن معادل ۲ برابر فروش یک سال نفت کشور است. لذا ایجاد فضای مناسب برای جوانان دارای مهارت از دغدغه‌ها و اولویت‌های ایران است. برخی امیدوارند با برداشته شدن تحریم‌ها، بازگشت قسمتی از این جمعیت متخصص به داخل کشور تسهیل گردد.»
شهاب جوانمردی، مدیرعامل فناپ:
«ما عادت کرده‌ایم که دولت همه‌چیز را فراهم کند. متاسفانه پیش‌فرض دولت در ایران این است که باید همه چیز را مدیریت کند یا به همه چیز مجوز دهد. دولت اعتقاد ندارد که در جاهایی نباید ورود یا دخالت کند. البته از مهمترین اقدامات دولت در این زمینه می‌توان به حمایت از استارت‌آپ‌ها اشاره کرد. این اتفاق خوبی است زیرا علاوه بر گزینه جایگزین استخدام مشاغل دولتی و یا ممانعت از خروج نخبگان از کشور، گزینه ایجاد کسبوکار را نیز در مقابل جوانان و کارآفرینان قرار داده است.
هرچند باید توجه کنیم که با تزریق نا‌به‌جای پول دولتی، فضای استارتآپی کشور ملتهب می‌شود. نباید این تفکر ایجاد شود که هرکس ایده‌ای در دست دارد به او صدها میلیون سرمایه داده می‌شود. باید تفکر خود را اصلاح کنیم. باید به این باور برسیم که در فضای کسبوکارهای نوپا، روی پای خود ایستاده و از سرمایه مردمی استفاده کنیم.»
عباس خاراباف، کارشناس کسبوکارهای نوپا:
«توجه به استارت‌آپ‌ها و «اقتصاد دیجیتال» اکنون به یکی از «مهمترین عوامل توسعه کشور» و «راه‌حل چالش‌های اساسی» مثل اشتغال، فرار مغزها، محیط زیست، امنیت و ... تبدیل شده است و این روزها تقریبا بیشتر مردم، مسئولان و کارشناسان از خدمات و مزایای این کسبوکارهای نوپا اطلاع دارند. اما باید توجه کرد که «سرمایه‌گذاری تخصصی» در حوزه استارت‌آپ‌ها، مهمترین و حیاتی‌ترین نیاز این بخش به حساب می‌آید.»
عباس خاراباف ادامه می‌دهد: «یکی از مهمترین چالش‌های کشور در چند سال اخیر، خروج بیش از اندازه نخبگان از کشور و فرار مغزها بوده است. مشکلی که آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی فراوانی را در پی داشته است. به اعتراف بررسی‌های کارشناسی دقیق، استارت‌آپ‌ها توانسته‌اند خیلی خوب از حل بخشی از این چالش برآیند. حتی آمارهایی از بازگشت نخبگان تحصیلکرده یا دارای سابقه کاری و فنی در خارج کشور به ایران به بهانه راه‌اندازی استارت‌آپ یا همکاری در این نوع کسب‌وکارها وجود دارد. کسبوکار سالم و پر از هیجان استارتآپی اکنون مهمترین انگیزه برای ماندن نخبگان در کشور شده است.»
بنیان‌گذار نوپانا و کارشناس کسبوکارهای نوپا اظهار می‌کند: «نکته‌ای که باید در این فضای امید و تلاشی که استارت‌آپ‌ها برای نسل جوان ایجاد کرده‌اند و در شرایطی که فضای پساتحریم می‌تواند نقش مهمی در ایجاد فرصت‌های جذب سرمایه و پول ایجاد کند به آن دقت کنیم، توجه به مسیر اقتصاد مقاومتی است که اگر گام‌های آن به سرعت و با کمک جوانان کارآفرین برداشته نشود، می‌تواند حتی باعث خروج سرمایه و نیروی نخبه و جوان ایرانی شود.
شاید مهمترین گام‌هایی که بتوان در راه توسعه زیرساخت‌های ایجاد اشتغال در شرایط رشد و توسعه کنونی برداشت، حمایت از جوانان کارآفرینی باشد که بی‌چشم‌داشت و به همت عالی خود توانسته‌اند در این سال‌ها فعالیت کنند و آثار مثبت زیادی از خود به‌جای بگذارند.»
خاراباف، ادامه می‌دهد: «نشریه اکونومیست با اشاره به روند فرار مغزها در ایران، تاثیر توسعه کسبوکارهای نوپای خصوصی بر معکوس‌کردن این روند و بازگشت نخبگان به کشور را مهم می‌داند. معکوس کردن روند فرار مغزها (حدود یک چهارم از ایرانی‌هایی که مدرک دانشگاهی دارند، خارج از ایران زندگی می‌کنند) نیز به رشد بهره‌وری کمک خواهد کرد.»
(همچنین بخوانید: استارت‌آپ‌ها، نوش‌داروی معضل اشتغال)
درباره بهاره خاموددوست
بهاره خاموددوست دانش آموخته مهندسی عمران است. او از سال ۱۳۹۲ در نشریات دانشگاهی و مجلات منطقه‌ای و پایش بخش‌های مختلف استان مشغول بوده است. او همچنین سابقه فعالیت در پروژه‌های معماری و کارگاه‌های عمرانی را دارد.
مرور این مطلب در ۳۰ ثانیه
کسبوکار سالم و پر از هیجان استارتآپی اکنون مهمترین انگیزه برای ماندن نخبگان در کشور شده است. 
امتیاز مطلب
زمان مطالعه
مطالب مرتبط
تعداد بازدید
تازه‌های نوپانا
