فروتنی، شاه‌کلید راهبری

فروتنی از آن دسته عادات و خصوصیات راهبری است که می‌تواند شما را از مدیری ساده به راهبری قابل احترام تبدیل کند.

نوپانا: کلمات قدرت بالایی دارند. بعضی از آن‌ها می‌توانند شما را خوشحال کنند و بعضی دیگر بدون هیچ توضیحی می‌توانند باعث ناراحتی شوند. کلمات روی افراد مختلف تاثیرات متفاوتی دارند. کلمه‌ هیومیلیتی (Humility) در زبان انگلیسی نیز یکی از این کلمات است.

 تعدادی آن را به فروتنی و تواضع معنی می‌کنند و معانی مثبتی برای آن قائل هستند و عده‌ای دیگر آن را نشانه تسلیم بودن، نداشتن اعتمادبه‌نفس و کم‌رویی می‌دانند. معنای کاملی که لغت‌نامه‌ها برای این کلمه در نظر می‌گیرند، عبارت است از: «تواضع، بی‌ریایی و تظاهر نکردن به اینکه از دیگران برتر هستید.» تعریف دیگری که برای این کلمه عنوان شده است، به اتکای پایین به برتری‌ها و خشوع در مورد آن‌ها اشاره دارد.

نتیجه تحقیقاتی که روی شرکت‌های موفق انجام شده است، نشان می‌دهد که آن‌ها راهبرانی با خصوصیات مشترک دارند. این راهبران با عنوان راهبران سطح پنج شناخته می‌شوند. خصوصیات مشترک این مدیران موفق، اشتیاق فراوان برای پیروزی در عین حفظ تواضع است. آن‌ها با قدرت تیم‌های خود را مدیریت می‌کنند؛ اما در کنار آن، از هرگونه مبالغه و چاپلوسی دوری می‌کنند.

آن‌ها سعی دارند شخصیت خود را دور از مسیر موفقیت شرکت نگاه دارند و به موفقیت‌های شخصی محدود نباشند. نمونه‌ای از این راهبران سطح پنج، دیوید پاکارد، یکی از موسسان شرکت اچ‌پی است. پاکارد همیشه خود را در درجه اول، کارمند و سپس مدیرعامل اچ‌پی می‌دانست. او از هرگونه خودنمایی و تظاهر دوری می‌کرد. یکی از نقل‌قول‌های معروف او در این مورد بسیار تاثیرگذار است: «نباید در مورد کاری که قبلا انجام داده‌اید خودنمایی کنید؛ بلکه باید باز هم پیشرفت کنید و کاری بهتر برای انجام دادن پیدا کنید.»

از دیگر مثال‌های راهبران این دسته، می‌‌توان به مدیرعامل شرکت انرژی و خط لوله‌ اینبریج (Enbridge) اشاره کرد. پاتریک دنیل مدیرعاملی است که ۲ اصل اساسی راهبری را در کارهای خود پیش‌گرفته است او روی نتایج تمرکز می‌کند، متواضع است و از همه مهم‌تر، تمرکز کاری را از روی خود به شرکت معطوف می‌کند و دیگران را در موفقیت‌ها شریک می‌داند. او معتقد است بزرگی و عظمت از فروتنی و نادیده گرفتن خود شروع می‌شود.

این مدیران و بسیاری افراد دیگر شبیه به آن‌ها، فروتنی را به معنای واقعی درک کرده‌اند. چالش اساسی در درک این رفتارها، بخش نادیده گرفتن خود است. در فرهنگ امروزی دنیا که هر فردی تلاش می‌کند ابتدا موفقیت خود را تضمین کند، تشویق این رفتار کمی دشوار است.

اکثر افراد فروتنی را با ترس و خجالت اشتباه می‌گیرند. واقعیت این است که فروتنی با خراب کردن یا بدنام کردن خود تفاوت دارد. تواضع به معنای درک و اتکا به توانایی‌ها، برتری‌ها و دستاوردهای شخصی بدون داشتن غرور است. این لغت متضاد غرور و گستاخی (به خود بالیدن بیش از حد) است.

غرور و گستاخی عادتی است که به سقوط و از دور خارج شدن بسیاری از قهرمانان کسب‌و‌کار منجر شده است. در واقع تواضع به معنای اعتمادبه‌نفس کامل به خاطر برتری‌ها و دستاوردها (بدون نیاز به فریاد زدن آن‌ها) است. این خصوصیت باعث می‌شود به دیگران اجازه دهیم از لایه‌های مختلف مهارت‌های ما استفاده کنند. تواضع هیچ‌گاه به معنی نداشتن شوق و اشتیاق برای رسیدن به اهداف جدید نیست.

تعریف واقعی تواضع را می‌توان در راهبرانی که از همه موفق‌تر هستند، دید. آن‌ها هرچه بیشتر به دستاوردهای جدید می‌رسند، کمتر در مورد آن‌ها صحبت می‌کنند. رفتار آن‌ها تجلی ضرب‌المثل «درخت هرچه پربارتر، سربه‌زیرتر» است.

در زندگی روزمره و در میان همکاران، می‌توان افراد زیادی را مشاهده کرد که رفتارهای فروتنانه دارند. مثال‌هایی از این افراد، همکارهایی هستند که تا دیروقت و بدون جلب توجه برای انجام وظایف کار می‌کنند یا مدیرانی که قرارهای شخصی را برای حل مشکلی اورژانسی در شرکت لغو می‌کنند. رفتارهای این افراد شبیه به افراد خیری است که به‌صورت ناشناس در کارهای عام‌المنفعه شرکت می‌کنند.

راهبران فروتن، علاوه بر کنترل غرور خود، در رفتار با دیگران نیز متفاوت هستند. آن‌ها صرف نظر از موقعیت شغلی و سطح کارمندی، با‌احترام رفتار می‌کنند. به بیان دیگر یک مدیر باشخصیت، خود واقعی‌اش را در ارتباط با فردی نشان می‌دهد که هیچ سود کاری و شخصی برای او ندارد.

فروتنی تاثیرات مثبتی روی رفتارهای ما خواهد داشت. وقتی این سبک از رفتار را انتخاب می‌کنیم، موقعیت‌های جدید موفقیت به سراغ ما می‌آیند. با فروتنی، از حالت دفاع روی نقطه‌نظرات شخصی، به ذهنی باز می‌رسیم که ایده‌های جدید را قبول و آن‌ها را بررسی می‌کند. در این حالت، ذهنی تشنه خواهیم داشت که برای یادگیری از هر فردی آماده است و هر موقعیتی را برای پیشرفت بیشتر غنیمت می‌شمارد. در نهایت ما از تلاش صرف برای عالی بودن دست برمی‌داریم و از لحظات لذت خواهیم برد.

چگونه تواضع را در خود تقویت کنیم

برای تمرین تواضع و فروتنی می‌توانید استراتژی‌های زیر را به کار گرفته و تمرین کنید:

۱- وقتی در شرایطی باشید که تنها برای پیروزی در جلسات و بحث‌ها تلاش کنید، فروتنی نشان دادن، بسیار دشوار خواهد بود. در این شرایط شما هر موقعیتی را به‌عنوان فرصتی برای برد می‌شناسید و اجازه بروز تواضع را در رفتارهای‌تان نمی‌دهید. وقتی در چنین شرایطی قرار گرفتید، کمی سکوت کنید. اجازه دهید دیگران هم نظرات خود را بیان کنند و بدون در نظر گرفتن جایگاه شغلی و سازمانی، با دید باز به مسائل نگاه کنید.

۲- کلماتی جادویی وجود دارند که گفتن آن‌ها، شما را از تلاش بیهوده برای پیروزی همیشگی و شکست دادن اطرافیان نجات می‌دهند. «حق با شما است» یکی از این عبارات جادویی است.

۳- وقتی حس کردید دیگران را بیش از حد نصیحت و راهنمایی می‌کنید، ترمز رفتار خود را بکشید. به این نکته توجه داشته باشید که بسیاری از راهنمایی‌های شما برای راحت‌تر کردن کار خودتان و پیشرفت شخصی شما هستند.

۴- نظرات دیگران را در مورد نوع راهبری خود جویا شوید. پرسیدن سوال در مورد نحوه کارکردتان، شما را فردی متواضع نشان می‌دهد. عمل کردن به پاسخ اطرافیان، نکته ظریف دیگری است که تواضع را به مرحله اعلا می‌رساند.

۵- تمرین تواضع را در شرکت نهادینه کنید. وقتی شخص شما به‌عنوان مدیر اصلی، رفتارهای فروتنانه مانند تقسیم امتیاز موفقیت‌ها دارید، دیگران نیز به پیروی از شما تشویق می‌شوند. برای مدیران رده‌های پایین‌تر و مدیران جوان، برنامه‌های مربی‌گری برای پرورش این رفتار داشته باشید.

تمرین فروتنی مزایای زیادی برای شخص و تیم و شرکت تحت راهبری شما دارد. این کار، رفاقت و دوستی را در تمام سطوح شرکت به جریان می‌اندازد، اضطراب را کاهش می‌دهد، دید باز نسبت به مسائل را بیشتر می‌کند و در نهایت باعث بهبود اعتمادبه‌نفس در افراد می‌شود.

(همچنین بخوانید: راهبری یک تیم؛ سخت‌تر از تصور افراد)

منبع