مدیری کاریزماتیک برای کارمندان خود باشید

تابه‌حال از خود سوال کرده‌اید که استیو جابز، بیل گیتس و بسیاری از مدیران بزرگ و تاثیرگذار دیگر چه ویژگی‌های مشترکی دارند؟ در این مطلب خواهید خواند.

نوپانا: تابه‌حال از خود سوال کرده اید که استیو جابز، بیل گیتس و بسیاری از شخصیت‌های بزرگ دیگر چه ویژگی مشترکی دارند؟ دوست‌شان داشته باشید یا خیر همه این افراد کاریزما دارند. مدیران کاریزماتیک می‌توانند دنبال کنندگانشان را مجاب کنند که افرادی وفادار باشند و حتی سخت‌تر کار کنند. اما آیا برای تبدیل شدن به یک راهبر کاریزماتیک راه‌های مختلفی وجود دارد یا اینکه همه می‌توانند به یک روش به چنین سطحی دست پیدا کنند؟

پیش از آنکه به ادامه این مبحث بپردازیم ذکر یک نکته ضروری به نظر می‌رسد: این که افراد جذاب به لحاظ شخصیتی، محبوبیت دارند اما اشخاص کاریزماتیک نیازی به این ویژگی ندارند.

البته تا به امروز تحقیقات مختلفی در مورد نحوه اثرگذاری افراد جذاب روی همکاران‌شان در محیط کار انجام شده اما آنطور که پژوهش‌ها نشان می‌دهد کاریزما به مجموعه متفاوتی از مهارت‌ها مرتبط می‌شود؛ بر این اساس کاریزما دربرگیرنده برقراری ارتباط (خواه از نوع کلامی یا متنی) با استفاده از استعاره و روایت‌گویی است و افراد همزمان از زبان بدن برای انتقال احساسات و پیام خود بهره می‌گیرند و اعتماد به نفس خوبی را از خود نشان می‌دهند.

به گفته اولیویا فاکس (مربی مدیریت) شما می‌توانید شخصیتی کاریزماتیک داشته باشید بدون آنکه دیگران دوست‌تان بدارند. او برای روشن شدن صحبت‌هایش به استیو جابز اشاره می‌کند؛ فردی که به شدت از نظر برخی کارکنان اپل منفور بود اما شخصیتی عمیقا کاریزماتیک داشت.

او در ادامه به ذکر چند نمونه مختلف از کاریزما می‌پردازد:

- کاریزمای تمرکز که به علاقمندی برای گوش دادن می‌انجامد.

- کاریزمای محبت که نلسون ماندلا را می‌توان اسطوره‌اش دانست.

اثر کاریزما

تحقیقات نشان داده است که رفتار کاریزماتیک مزایای زیادی هم با خود به همراه دارد. برای مثال وقتی ارزش‌هایی که یک راهبر تلاش در حفظشان دارد با ارزش‌های مردمانی که سعی بر اثرگذاری روی آن‌ها دارد هم‌پوشانی داشته باشند یک «اثر کاریزماتیک» می‌تواند رخ دهد.

به گفته John Antonakis پروففسور رفتار سازمانی در دانشگاه لوزان: در این موارد افراد دوست دارند بیشتر شبیه شما باشند و از شما پیروی نمایند.

بنابراین فارغ از اینکه چقدر جذاب هستید اگر به‌عنوان مثال تلاش داشته باشید تا با ارائه سخنرانی کوتاهی برای ایده‌تان سرمایه جذب کنید چنانچه شخصیتی کاریزماتیک را از خود به تصویر بکشید به خاطر همان اصل علاقه دیگران به پیروی از شما احتمال آنکه به موفقیت دست پیدا کنید نیز بیشتر خواهد بود.

در پژوهشی که در سال ۲۰۱۵ میلادی انجام گرفت Antonakis و همکارانش دریافتند نیروهای موقت کمپینی که برای جذب سرمایه راه افتاده بود بعد از تماشای سخنرانی انگیزشی از پیش ضبط شده یک شخصیت کاریزماتیک در مقایسه با گروه دیگری از همکارانشان که صرفا مخاطب یک سخنرانی معمولی شده بودند ۱۷درصد بیشتر سرمایه جذب کردند.

کاریزما همچنین می‌تواند تمایل مردم برای همکاری و تعاون را هم بالا ببرد. Antonakis در تحقیقی دیگر ویدیوی هنرپیشه‌ای را برای گروهی از افراد داوطلب نمایش داد که در آن هنرپیشه تلاش می‌کرد به شیوه‌ای کاریزماتیک افراد را دعوت به همکاری در یک بازی کند (که آن بازی نیز به نوعی در رابطه تصمیمات مالی بود). در انتها مشخص شد احتمال آنکه بازیکنان بنابر مصلحت جمعی مشارکت نمایند تا صرفا لذت بردن از بازی، بعد از تماشای ویدئو بسیار بیشتر می‌شود.

این اثرات چرا رخ می‌دهند؟ تحقیقات نشان می‌دهد که این اثرات به اعتماد بر می‌گردد. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۶ در همین رابطه انجام شد نشان می‌دهد احتمال اعتماد کردن کارکنان به راهبران کاریزماتیک خود بیشتر بوده و در عوض این کارکنان نیز تمایل بیشتری برای کمک کردن به همکاران‌شان از خود نشان می دادند. آنها همچنین نسبت به آینده تیم نگران می‌شدند یا تعهداتی فراتر از آنچه در قراردادشان ذکر شده را نسبت به شرکت خود نشان می‌دادند.

Bjorn Michaelis از اساتید مدیریت دانشگاه لجستیک Kühne در آلمان و همچنین یکی از مولفان این پژوهش در این باره می‌گوید: «‌راهبران کاریزماتیک با ارائه ایده‌های مختلف به کارکنان خود نشان می‌دهند که توانایی بالایی دارند و همزمان وقتی برای مصلحت متقبل ریسک‌های شخصی می‌شوند حفظ یکپارچگی و انسجام را به آن‌ها می‌آموزند.»

(در این زمینه بخوانید: هنر مدیریت را یاد بگیرید)

می‌توانید خود را به گونه‌ای پرورش دهید که کاریزماتیک‌تر باشید؟

اگر تمایل دارید که این ویژگی را در خود بیشتر افزایش دهید باید بگوییم طبق پاره‌ای شواهد این کار چندان هم دشوار نیست و آنطور که ممکن است در وهله نخست به نظر برسد غیراکتسابی نیست.

این ویژگی تا حدود زیادی از راه و روش کاربرد کلمات و بیان نکات ریشه می‌گیرد. برای مثال در مجموعه‌ای از پژوهش‌ها، Antonakis مدیران میان‌رده یکی از شرکت‌های آلمانی و همچنین دانشجویان MBA را آموزش داد تا با بهره‌گیری از آنچه «تاکتیک های راهبری کاریزماتیک» می‌خواند شخصیتی کاریزماتیک‌تر پیدا کنند.

اینها شامل ۹ تاکتیک کلیدی کلامی می‌شوند که شامل استعاره، داستان، حکایت، تضاد، فهرست و پرسش‌های بلاغی می شوند. براین اساس، سخنرانان باید اعتقادات اخلاقی‌شان را نشان دهند، احساسات مخاطبانی که هدف صحبت‌هایشان هستنند را با دیگران به اشتراک بگذارند، سطح توقعات‌شان از خود را بالا ببرند و در نهایت اعتماد‌به‌نفس‌شان را به رخ مخاطبان بکشند. مدیرانی که در پروژه Antonakis یاد گرفتند این تاکتیک‌ها را به کار ببرند از نظر توانمندی و مهارت در سطح بالاتری نسبت به سایرین قرار گرفتند و همزمان اعتماد بیشتری را به خود جلب نمودند و اثرگذاری بیشتری هم روی دیگران داشتند.

از آن‌طرف دانشجویان MBA هم که آموزش های مذکور را دریافت نمودند تشویق شدند سخنرانی‌های خود را ضبط کنند و بعد از بررسی‌ها مشخص شد که این گروه با در نظر داشتن تاکتیک‌های یاد شده شخصیتی کاریزماتیک‌تر را در حین ارائه از خود به نمایش گذاشته‌اند.

مارگارت تاچر خصوصا به خاطر پرسش‌های بلاغی و استفاده از این تاکتیک‌ها شخصیتی بی نهایت کاریزماتیک داشت. سخنرانی نخست وزیر انگلستان در نشست حزب محافظه کار این کشور در سال ۱۹۸۰ میلادی با عنوان «زنان برای دور زدن نیستند» مملو از این ترفندهای کلامی بود و به خوبی شخصیت کاریزماتیک او را به تصویر می‌کشید.

اما صرفا استفاده از کلمات نیست که در این امر اهمیت دارد. زبان بدن، ژست‌ها، حالات چهره و تون صدا نیز در انتقال احساسات تاثیر دارند و باید همخوانی لازم را با پیام شما داشته باشند.

Antonakis در این‌باره می‌گوید: «آنچه باید انتقال دهید احساسی است که هماهنگ با کلام‌تان است. برای آنکه مردم باورتان کنند باید قابل اعتماد باشید.»

فاکس که در زمینه تربیت مدیرهای کاریزماتیک فعالیت دارد و آن‌ها را برای ارائه سخنرانی و مصاحبه‌های مهم آماده می‌کند در این‌باره می‌گوید: استراتژی مورد استفاده شما برای افزایش این خصوصیات به نوع کاریزمایی بستگی دارد که قصد القایش  را دارید.

او ادامه می‌دهد: «کاریزمای اقتداری زمانی به کارتان می‌آید که منزلتان آتش گرفته و باید همه را بیرون کنید. در این موارد شما اهمیت نمی‌دهید که دیگران چقدر شما را دوست دارند اما برایتان مهم است که از شما تبعیت کرده و حرف‌تان را گوش دهند.»

به گفته او بهترین راه برای تقویت کاریزمای اقتداری بهبود اعتمادبه‌نفس‌تان است. او غالبا مشتریانش را به کلاس‌های هنری می‌فرستد و به آن‌ها تاکید می‌کند که فضاهای فیزیکی را اشغال کنند: «طوری بایستید که انگار یک گوریل بزرگ هستید و می‌خواهید رقیب‌تان را از قلمرو خود خارج نمایید. این کار واقعا سودمند است.»

فاکس، استیو جابز را بهترین فردی می‌داند که در طول دوران فعالیت حرفه‌ای خود «کاریزمای بصری» را به خوبی یاد گرفته. جالب آنکه خانم فاکس کلیپ‌های سخنرانی جابز را سال‌های سال است که بازبینی و تحلیل می‌کند.

او در این‌باره می‌گوید: در نخستین سخنرانی جابز می‌توانید عشق به تکنولوژی را در صحبت‌هایش مشاهده نمایید. او با عمیق شدن در محصول جدید اپل تلاش می‌کند آن را به دیگران بفروشد. البته در صحبت‌هایش نه قدرت‌نمایی مشاهده می‌شود و نه گرمایی.

اما به مرور زمان و در طول سال‌های نخست دهه ۲۰۰۰ میلادی، جابز عناصر کاریزما را کسب می‌کند. او ابتدا حضورش را به نمایش می‌گذارد و در طول سخنرانی‌هایش دیگر به جای آنکه روی محصولات متمرکز شود روی تماشاچیان و مخاطبان تمرکز می‌کند و به آن‌ها نگاه می‌نماید.

او در ادامه عنصر قدرت را کسب می‌کند و به تدریج بخش بیشتری از استیج را در جریان سخنرانی‌هایش اشغال می‌نماید و صدایش را با قدرت بیشتری در سالن ها طنین انداز می‌کند.

البته روش آزموده شده و موفق دیگری هم هست که شخصیت‌های مطرح دنیا با کمک آن کاریزمای خود را افزایش داده‌اند و آن مرگ است. تحقیقات نشان داده که بشر عموما بعد از مرگ افراد از آن‌ها چهره‌ای رمانتیک و البته کاریزماتیک‌تر در ذهنش ترسیم می‌کند.

در پژوهشی که به سال ۲۰۱۶ میلادی انجام گرفت از گروهی داوطلب خواسته شد که داستانی در رابطه با حرفه یک دانشمند آمریکایی بخوانند که واکسن مربوط به یک باکتری خاص را ابداع کرده بود. وقتی آن‌ها در مقاله خواندند که آن دانشمند در جریان بررسی باکتری مذکور به بیماری کشنده مبتلا شده و جانش را از دست داده، بیشتر از قبل او را از خود و از آمریکا دانستند و حتی شخصیتی کاریزماتیک را به او نسبت دادند.

در بخش دیگری از این پژوهش به بریده‌هایی از روزنامه‌های آمریکا پرداخته شده که در آن‌ها از مرگ برخی سران آمریکایی در دفتر کارشان بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۳ میلادی یاد شده بود و مشخص گردید که این افراد بعد از مرگ‌شان چهره‌ای کاریزماتیک‌تر را در افکار عمومی آمریکا پیدا کرده‌اند.

همچنین بخوانید: (مزایا و معایب شخصیت کاریزماتیک برای یک مدیر)

منبع