قاسم رادمان: برای جوانان این مرز و بوم که در چارچوب قانون کار میکنند و دانش خود را در قالب خدمتی نو و با ازرش افزوده زیاد و کمهزینه برای کشور، در معرض استفاده دیگران قرار میدهند، گفتوگو و کمک به آنها همیشه بهترین راه است، نه فیلترینگ.
نوپانا: موج فیلترینگ وبسایت استارتآپهای فینتک که در حوزه پرداخت فعال هستند، از نخستین ساعات آدینه شانزدهم تیر ۹۶ آغاز شد و به جز عواقب منفی اقتصادی و اعتمادی كه برای فينتكیهای حوزه پرداخت داشت، آسيب قابل توجهی به ساير كسبوكارهای خرد نیز وارد ساخت. این موضوع بهانهای شد تا پای صحبت بنیانگذاران این استارتآپها بنشینیم و شرح ماجرا را جویا شویم. در ادامه شرح گفتوگو با قاسم رادمان، همبنیانگذار استارتآپ «آیدی پی»، را با هم میخوانیم:
(همچنین بخوانید: شرح ماجرای فیلترینگ فینتکیها از زبان خودشان)
ماجرا از چه قرار بود؟
جمعه شانزدهم تیرماه با گزارش برخی از کاربران از فیلتر شدن سایت «آیدی پی» مطلع شدیم. تا چند روز دلیل فیلتر «آیدی پی» و سایتهای دیگر فعال در حوزه فینتک مشخص نبود. با پیگیریهایی که انجام دادیم دریافتیم دلیل این امر دو نکته بوده است: عدم اخذ مجوز از بانک مرکزی و قرار گرفتن لینکهای سایت در تلگرام.
در مورد دلیل نخست باید گفت که بانک مرکزی بهدلیل جدید و ناشناختهبودن این حوزه، هنوز هیچ مجوزی در خصوص استارتآپها و کسبوکارهای حوزه فینتک صادر نکرده اما منعی هم در خصوص این کسبوکارها ایجاد نشده است. حتی در نامهای به شماره ۹۵/۲۰۴۱۱۱ مورخه ۹۵/۰۶/۲۸ برخی از کسبوکارهای فعال در حوزه فینتک را برای دریافت و اتصال به سیستمهای پرداخت به «شاپرک» معرفی میکند؛ مضافا اینکه بانک مرکزی برای صدور مجوز نیاز به زمان و بررسی بیشتری دارد. در مورد دلیل دوم نیز در واقع برای ما قابل باور نبود که صرفا به خاطر اینکه لینک سایت ما در تلگرام رفته فیلتر شویم. بههرحال تلگرام پیامرسانیست که در حال حاضر تعدادی نهادهای رسمی و غیررسمی از آن استفاده میکنند. ما هیچگونه خدمات مالی و پولی به تلگرام نداده و خریداران و کاربران سایت ما فقط به عنوان تبادل لینک از آن استفاده میکنند.
با امضای تعهدنامه، رفع فیلتر شدیم
با تعهدی که به نماینده دادستانی در کمیته فیلترینگ مبنی بر عدم استفاده کاربران از لینک ما در تلگرام (که عملا امری دشوار است) داده شد، اکنون رفع فیلتر شدهایم و در حال سرویسدهی به پذیرندهها هستیم. البته قوانین سایت را نیز به همین جهت تغییر داده و قرار دادن لینک در شبکههای اجتماعی خارجی و تلگرام را ممنوع کردهایم و در صورتیکه کاربری اقدام به این امر کند از سوی ما مسدود میشود.
تا به امروز نیز برای اخذ مجوزهای لازم جهت رفع مشکلات، چهارچوبها و محدودیتهای غیرضروری که بر ما تحمیل شده است، با نهادها و مراجع ذیربط بسیاری در ارتباط و پیگیری بودهایم، اما تاکنون پاسخ صریح و روشنی نشنیدهایم. البته مراجع ذیربط در بانک مرکزی پیگیر کار ما هستند و از این بابت سپاسگزاریم، اما حقیقتا نیاز به پیگیری بیشتر و سریعتری است تا آینده کسبوکارهایی مثل ما از این وضعیت نامشخص خارج شود.
متولی این حوزه کیست؟
در سالی که رهبر انقلاب آن را سال «اقتصاد مقاومتی؛ تولید واشتغال» نام نهادهاند، کمتر بستری مثل فینتکها در کشور وجود دارد که بتواند اینگونه سبب رشد و توسعه مشاغل خانگی و کسبوکارهای خرد شده و به آنها رونق دهد.
انتظار ما به عنوان کارآفرین و شرکت دانشبنیان از نهادهای ذیربط این است که هر چه بیشتر به کارکرد و نقشآفرینی حوزه فینتک در راستای ایجاد تحول اقتصادی و زیربنایی توجه کنند. اینک یکی از مشکلات عمده ما نبود متولی و قانون مشخص در حوزه فینتک است.
امیدوارم هرچه زودتر قانونی روشن و مدون برای فعالیت فینتکها توسط متولی اصلی یعنی بانک مرکزی، تدوین و ابلاغ شده تا هم دغدغه ما و هم دغدغه سایر نهادهای پیگیر این امر برطرف شود.
اعمالنظر شخصی؛ معضل بزرگ پیش رو
بروکراسی، معضل همیشگی کسبوکارها در کشور است؛ اما به این مورد باید مسئله اعمال محدودیت سلیقهای و بدون دلایل قانعکننده از سوی برخی مسئولان را نیز اضافه کرد؛ محدودیتهایی که گریبان کسبوکارهای نوپایی چون استارتآپهای حوزه فینتک را گرفته است. لازم است در خصوص چارچوبهای قانونی تعیین تکلیف شده و بایدها و نبایدهای نهایی فعالیتهای استارتآپی، توسط متولی هر حوزه اعلام شود. اعمالنظرهای شخصی و نبودن قانونی مدون برای فعالیت استارتآپها، بزرگترین محدودیت و مانع در مقابل پیشرفت و توسعه اینگونه کسبوکارهاست.
فینتک؛ سرویسدهی سریع و مطمئن
همانطور که پیشتر عرض کردم مهمترین خدمت فینتکها، ارائه خدمات به کسبوکارهای خرد و خانگی است و اگر چنین بستری نبود، توسعه آنها و سرویسدهیشان به مشتریان خود با کندی و اطمینان کمتری صورت میگرفت.
یک بانوی خانهدار شهرستانی را در نظر بگیرید که در منزلش کارهای دستی زیبایی میسازد و قصد فروش آنها را دارد، صفحاتی هم در فضای مجازی برای تبلیغ خود در نظر گرفته است، اما مشکلاتی چون فرآیند پرداخت وجه توسط مشتری و ارائه رسید پرداخت و … پیشروی اوست. استفاده از خدمات کسبوکارهایی مانند «آیدی پی»، فرآیند پرداخت از سوی مشتری را بسیار سادهتر کرده و ارسال رسید پرداخت برای او به سهولت انجام میشود. مشتری نیز با اطمینان بیشتری خرید میکند.
در هر صورت فینتکها خدماتی ارائه میدهند که بانکها قادر به ارائه آن نبوده و این شکاف را پر میکنند تا مشتریان طعم سهولت فرآیندهای بانکی رو بچشند.
گفتوگو بهترین راهحل است
پس از فیلترینگ در حوزه فینتک که «آیدی پی»، «زرین پال»، «باهمتا» و «پیپینگ» به عنوان فعالترین و معتبرترین استارتآپهای این حوزه درگیرش بودند، قریب به ۲۰۰هزار کسبوکار به صورت مستقیم مسدود شدند و این یعنی متوقف کردن فعالیت حداقل ۲۰۰هزار شغل.
اساسا فیلترینگ جایی باید حضور داشته باشد که رفتاری مجرمانه یا خلاف قانون در حال وقوع باشد، اما در مورد فیلترینگ فینتکها واقعا چنین چیزی نبود؛ چرا که اجازههای قانونی و همکاریهای همهجانبه با مراجع ذیصلاح برای فعالیت وجود داشت.
در هر صورت چیزی که اکثر مسئولان نیز در مصاحبههای خود به آن اشاره میکنند، حمایت از کسبوکارهای نوپا، کارآفرینان و شرکتهای دانشبنیان است، نه فیلتر کردن و از دسترس خارج کردن آنها. اگر هم نقطه غیرشفافی وجود داشته باشد، راهحلش فیلترکردن و تخریب آنی اعتباری که سالها توسط این مجموعهها نزد مشتریانشان با هزینههای زیاد کسب شده، نیست.
برای جوانان این مرز و بوم که در چارچوب قانون کار میکنند و دانش خود را در قالب خدمتی نو و با ازرش افزوده زیاد و کمهزینه برای کشور، در معرض استفاده دیگران قرار میدهند، گفتوگو و کمک به آنها همیشه بهترین راه است، نه فیلترینگ.
تا به امروز خلافی نداشتهایم
ما از ابتدا میدانستیم که چه میکنیم و قدم در چه راهی گذاشتهایم. در کسبوکار خود یک بخش بازرسی راهاندازی کردیم که بر فعالیت کاربران نظارت داشته تا آنها طبق قوانین سایت عمل کنند. البته موارد معدودی از تخطی نیز بود که کشف کردیم و سریعا مسدود شدند. بنابراین مسئله فیلتر شدن «آیدی پی»، بهدلیل فعالیت ما نبود و ناهماهنگی بود که میان مراجع و نهادهای مرتبط ایجاد شده بود. صادقانه عرض کنم، از روز نخست واحد بازرسی و بانکی ما تمام موارد را زیرنظر گرفت و تا به امروز نیز با همکاری مراجع ذیصلاح هیچگونه مورد خلاف قانونی از سوی ما رخ نداده است.
(همچنین بخوانید: موافقان و مخالفان فیلترینگ فينتکها)