به استارتاپ‌ها برچسب نزنیم

خسرو سلجوقی برچسب زدن سیاسی، مذهبی و حتی اقتصادی به ایده‎های نوآورانه را مانع نوآوری می‎داند.

خسرو سلجوقی، عضو ستاد اقتصاد مقاومتی وزارت ارتباطات در گفت‌وگو با نوپانیوز گفت: برچسب زدن سیاسی، مذهبی و حتی اقتصادی به ایده‎های نوآورانه و کسب و کارهای نوپا، قدرت نوآوری را محدود کرده و مانع نوآوری خواهد شد.

سلجوقی با اشاره به اینکه فعالیت استارتاپ‌ها می‌تواند همسو با سیاست‌های نظام در حوزه اهداف اقتصاد مقاومتی باشد، ادامه داد: پایه و اساس کسب و کارهای نوپا بر مفهوم نوآوری تکیه دارد و زمانی که اقتصاد مقاومتی مطرح می شود یکی از لازمه‌های آن نوآوری است.

وی با بیان اینکه سه نوع اقتصاد منبع محور، کارآیی محور و نوآوری محور در دنیا مطرح هستند ادامه داد: اکنون اقتصاد کشورهای توسعه یافته بر مبنای اقتصاد نوآوری محور است و طبیعتا ما نیز در کشور اگر قرار باشد از اقتصاد منبع محور به سمت اقتصاد نوآور محور که اهداف اقتصاد مقاومتی را محقق می‎کند، حرکت کنیم باید از نوآوران استفاده کنیم.

سلجوقی نوآوری را مجموعه‌ای از زیست‌بوم‌های رشد و شکوفایی در عرصه‌های مختلف خواند که با مفهوم کارآفرینی عجین شده است و گفت: شروع کار این زیست‌بوم، با شکل‌گیری استارتاپ است. به طور کل می‌توان گفت مهمترین نقطه برای جهش از اقتصاد منبع محور به سمت اقتصاد نوآوری محور، تکمیل زیست‎بوم نوآوری در کشور با فعال‌سازی استارتاپ‌ها است.

عضو ستاد اقتصاد مقاومتی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه تکمیل و تسریع در فعال شدن زیست‌بوم نوآوری، نیازمند مدیریت یکپارچه و هم‌زمان چند موضوع است، ادامه داد: یکی از این مسائل به حوزه فرهنگی، آموزشی و یادگیری مربوط می‌شود. به نحوی که باید از کودکی تا جوانی قدرت تفکر انتقادی را در جامعه پیاده‌سازی کرد. این موضوع به ایجاد نوآوری کمک می‌کند و باعث می‌شود جوانان از ابتدا چالش‌های اطراف خود را به درستی تشخیص دهند و در مقابله با مسائل مثبت‌نگری داشته باشند.

وی خاطرنشان کرد: باید در کنار آموزش رسمی و غیررسمی از سوی آموزش و پرورش و صدا وسیما، به این موضوع توجه ویژه‌ای شود. در کنار این فرهنگ‌سازی باید اجازه دهیم افرادی که چالش‌ها را به درستی تشخیص می‌دهند راهکار حل چالش را ارائه دهند. در این زمینه ارائه راهکار مناسب نیازمند نوآوری است. مقوله خلاقیت و نوآوری امکان انجام گفت‌وگوی آزاد را فراهم می‌کند تا فرد بتواند ایده خود را بروز دهد که این موضوع فضای سیاسی اجتماعی خاص را می‌طلبد.

سلجوقی با بیان اینکه اگر کسی بخواهد در یک بخش نوآوری داشته باشد باید اجازه گفتمان به وی داده شود، افزود: نباید اینطور باشد که با اولین نقد، به وی برچسب سیاسی، مذهبی و حتی اقتصادی زده شود.  این موضوع قدرت نوآوری را محدود می‌کند و باعث ممانعت از نوآوری خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه آمارهای جهانی مربوط به سالهای 2015 تا 2016 نشان می‎دهد که ایران در جایگاه نوآوری حدود هفت پله عقب‌نشینی کرده است، گفت: لازم است که فضای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور فعال شود.

عضو هیات‌عامل سازمان فناوری اطلاعات موضوع دیگری که شرکت‌های استارتاپ (کسب و کارهای نوپا) را درگیر کرده است ا قوانین و مقررات عنوان کرد و افزود: برای مثال در کشورهای توسعه یافته‌ای مانند کانادا، قوانین حمایتی عجیبی برای کارآفرینان و استارتاپ‌ها وضع شده است. به نحوی که شرکت‌های استارتاپ برای 10 سال از پرداخت مالیات معاف هستند. اما در ایران این موضوع برعکس است و به دلیل برخی قوانین دست و پاگیر، شرکت‌های نوپا از فعالیت مایوس می‌‌شوند. جالب اینجاست زمانی که شرکت‌ها از دوره نوپایی گذر می‌کنند، انواع و اقسام راه‌ها برای دور زدن این قوانین وجود دارد.

وی با تاکید بر اینکه قوانین و مقررات خوبی برای حمایت از شرکت‌های نوپا نداریم، ادامه داد: برای مثال قانون مالیات در حوزه شرکت‌های نوپا بسیار سخت‌گیرانه عمل می‌کند و قانون بیمه تامین اجتماعی از بدترین موانع شرکت‌های نوپا است. چرا که این شرکت‌ها موظفند 70 درصد بابت قرارداد بیمه پرداخت کنند و این درحالی است که شرکت‌های نوپا 100 درصد سود ندارند که 70 درصد آن را به بیمه پرداخت کنند.

سلجوقی با اشاره به اینکه قانون کار با هدف حمایت از کارگر نوشته شده اما در زمان اجرا ضد کارگر عمل می‌کند گفت: نتایج نشان می‌دهد که این قوانین همسو با اهداف توسعه اشتغال و کارآفرینی نیست. بر این اساس لازم است این قوانین پایه ای اصلاح شوند. در قوانین دیگر هم قانون شرکت‌های دانش بنیان، حمایتی از کارآفرینی ندارد.

به گفته وی، برمبنای اعلام سازمان دیده‌بان جهانی کارآفرینی، یک درصد جوامع را کارآفرینان تشکیل می‌دهند و 99 درصد دیگر کارجو هستند؛ جامعه‌ای موفق است که فضایی را فراهم کند که عرصه برای فعالیت این 1 درصد برقرار باشد و 99 درصد دیگر در این فضا فعالیت کنند. باید توجه داشت که  از این جامعه 1 درصدی کارآفرین، حدود سه تا 10 درصد را دانش بنیان‌ها تشکیل می‌دهند و حدود 90 درصد سایر کارآفرینان هستند.

سلجوقی ادامه داد: باید به کل این 1 درصد رسیدگی شود اما در کشور ما تنها به این جامعه سه تا 10 درصد در قانون حمایت از شرکت‌های دانش بنیان توجه شده است.

وی به مولفه‌های مختلف توسعه زیست‌بوم نوآوری اشاره کرد که در دنیا نهادهای سرمایه‌گذاری بسیاری را جذب کرده و گفت: این درحالی است که در کشور ما تعداد نهادهای سرمایه‌گذاری در این بخش و صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه به عدد هفت هم نمی‌رسند. در حالیکه نیازمند افزایش این مدل سرمایه‌گذاری و ایجاد نظام مشارکتی از طریق سرمایه‌گذاری جسورانه هستیم.

عضو ستاد اقتصاد مقاومتی وزارت ارتباطات با بیان اینکه در این بخش خلا داریم، افزود: آیین‌نامه موضوع تامین جمعی سرمایه (کرات فاندینگ) که اکنون در دنیا کاربردی شده سالهاست که در حال تدوین است و تا زمانی که تسریع نشود، مدل‌های قانونی این بخش مشخص نخواهد شد.

سلجوقی این مباحث را از ملزومات توسعه اقتصاد مقاومتی دانست و با تاکید براینکه تحقق این هدف ملی تنها با شعار ممکن نیست، خاطرنشان کرد: اقتصاد مقاومتی نیازمند نیروهای نوآور و نوپا است.

وی با اشاره به اینکه مدل‌های قانونی برای سرمایه‌گذاری در حوزه شرکت‌های نوپا دیده نمی‌شود، ادامه داد: در سال 85 اساسنامه صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه نوشته شد و تا سال 94 طول کشید تا به تصویب برسد، با توجه به اینکه دنیا با این سرعت در حال حرکت است، 10 سال زمان برای تصویب یک اساسنامه زمان زیادی است. با تمام اینها، هنوز هم دولت به مفهوم توسعه صندوق‌های سرمایه گذاری جسورانه اشراف ندارد و از این ظرفیت بالقوه نتوانسته استفاده کند.

سلجوقی در خصوص جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای توسعه کسب و کارهای نوپا با هدف انتقال تکنولوژی و تامین منابع تاکید کرد: با توجه به ارتباطات و تعاملات ایران در سطح جهانی، موضوع جذب سرمایه‌گذاری به این زودی‌ها در کشور قابل اجرا نخواهد بود چرا که هنوز اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی در ایران جلب نشده است. شرکت‌های خارجی جایی سرمایه‌گذاری نمی‌کنند که برگشت پول نداشته باشد و نتوانند سود خود از کشور خارج کنند.