نقش استارت‌آپ‌های ایرانی در توسعه ایستگاه F

استارت‌آپ‌ها آینده جهان را خواهند ساخت و در این رخداد ایرانی‌ها حتما نقش و سهمی مهم خواهند داشت زیرا در حال حاضر تعدادی از جوانان ایرانی در شرکت‌های مهم استارت‌آپی جهان نقش آفرین هستند .

نوپانا، به نقل از فصل اقتصاد:  استارت‌آپ‌ها آینده جهان را خواهند ساخت و در این رخداد ایرانی‌ها حتما نقش و سهمی مهم خواهند داشت زیرا در حال حاضر تعدادی از جوانان ایرانی در شرکت‌های مهم استارت‌آپی جهان نقش آفرین هستند و حتی تا رده‌های بالای مدیریتی پیش رفته‌اند؛ افرادی همچون دارا خسروشاهی (از نسل سوم خانواده خسروشاهی، بنیان‌گذاران شرکت مینو در ایران) که حالا مدیریت اوبر مهم‌ترین تاکسی آنلاین جهان را برعهده دارد و رکسانا ورزا، بانوی ایرانی که مدتی است مدیر «ایستگاه اف» بزرگ‌ترین مرکز و پردیس استارت‌آپی جهان در فرانسه شده است، آن هم در دورانی که امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه امیدوار است کشورش با جذب استارت‌آپ‌های خارجی از سراسر جهان بتواند تحولی مهم در اقتصاد و اشتغال این کشور رقم بزند و حتی ویزای اقامتی هم برای مهاجرانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، طراحی کرده است. 

رکسانا ورزا در سال ۱۹۸۵  در یک خانواده مهاجر ایرانی در شهر سان‌فرانسیسکو به دنیا آمد و هم‌اکنون ۳۲  ساله است، او در سال ۲۰۱۰ زمانی که ۲۵  ساله بود از سوی سایت معتبر بیزینس اینسایدر در جایگاه ششم لیست ۳۰  زن برتر کمتر از ۳۰  سال جهان در حوزه تکنولو‍ژی قرار گرفت. کسی که در یکی از مصاحبه‌هایش وقتی نظرش را درباره تکنولوژی پرسیدند، گفت: «همه از تکنولوژی متنفرند، اما من عاشقانه دوستش دارم.» ورزا در خانواده‌ای تحصیل‌کرده متولد شد؛ پدرش فارغ‌ التحصیل دانشگاه استنفورد و مادرش معلم زبان بود که پس از پیروزی انقلاب به امریکا مهاجرت کردند و رکسانا هم در این کشور به دنیا آمد. او در کالیفرنیا به مدرسه رفت و اتفاقا زبان فرانسه را هم در دوره دبیرستان آموخت و در سال ۲۰۰۶  مدرک زبان و ادبیات فرانسه را از دانشگاه UCLA دریافت کرد؛ سپس در سال ۲۰۰۷  به آژانس سرمایه‌‌گذاری بین‌المللی فرانسه پیوست و تصمیم به اقامت و ادامه تحصیل در فرانسه گرفت. او بین سال‌‌های ۲۰۰۹  تا ۲۰۱۱  مدارک کارشناسی ارشد خود را در رشته‌های تجارت بین‌‌الملل و سیاست اقتصاد بین‌الملل دریافت کرد، رشته‌هایی تحصیلی که زمینه‌های آشنایی او با استارت‌آپ‌ها و علاقه‌مندی‌اش را به این نوع شرکت‌ها فراهم کرد، موضوعی که باعث شد در دوران دانشجویی وبلاگ techbeguette را در حوزه استارت‌آپ‌ها راه‌‌اندازی کند و به شهرت برسد. اتفاقی که زمینه‌ساز این شد که بین سال‌های ۲۰۱۰  تا ۲۰۱۱  سردبیری یک وب‌‌سایت معتبر در زمینه استارت‌آپ‌ها را به عهده بگیرد.

او هم‌اکنون در کنار مدیریت ایستگاه اف مسئول اجرای پروژه «۱۰۰  استارت‌آپ» است. این پروژه یک انکوباتور بسیار بزرگ برای استارت‌آپ‌‌هاست که به وسیله ‌خاویر نیل (سرمایه‌گذار بزرگ تکنولو‍ژی در جهان و صد و سی و سومین ثروتمند جهان در رده‌بندی مجله فوربس) راه‌‌اندازی شده است.

رکسانا ورزا سال گذشته در سفری که به ایران داشت در یک برنامه استارت‌آپ ویکند برای راهنمایی دیگران شرکت کرد، او گفت: «ایران خیلی‌خیلی من را یاد فرانسه 5 سال پیش از نظر استارت‌آپ‌ها می‌اندازد. در حال حاضر همه به ایران علاقه‌مند هستند. روزی که به دوستانم گفتم دارم به ایران سفر می‌کنم همه هیجان زده شدند و کنجکاو که بدانند در ایران چه اتفاقی در حال رخ دادن است. من در حال حاضر برای بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری دنیا روی استارت‌آپ‌ها کار می‌کنم. در تمام روزهایی که در ایران بوده‌ام سوال‌های مشابهی از من پرسیده شده است، اینکه چطور استارت‌آپم را راه‌اندازی کردم؟ چطور در روزنامه‌ها مطرح شدم؟ چطور یک پروژه بزرگ به اکوسیستم استارت‌آپ‌ها در فرانسه کمک می‌کند؟ و...»

او در ادامه سخنرانی‌اش از حاضران پرسید، هرکسی فکر می‌کند که یک کارآفرین باید عاشق محصولش باشد دستانش را بالا ببرد و در ادامه در حالی که تقریبا دست‌های همه برای لحظه‌ای بالا رفت، گفت: «آدم‌هایی که تغییرات بزرگ ایجاد می‌کنند، کسانی هستند که یک مشکل را می‌بینند و دوست دارند آن را مشکل را حل کنند. پس مطمئن شوید که عاشق مشکلی هستید که می‌خواهید حل کنید. هیچ فرمولی برای موفق شدن وجود ندارد ولی نکته مهم بیزینس این است که باید پول دربیاورید و روی جامعه تاثیرگذار باشید.

البته معمولا تنها پول درآوردن و معروف شدن کافی نیست اما این هم باز به هدف شما بستگی دارد.» ورزا همچنین در این برنامه همه را به نوآوری و توجه به فرصت و اکوسیستم ایران دعوت کرد و گفت: «دوستان لطفا بیایید دیگر دره سیلیکون (منطقه‌ای در امریکا که شرکت‌های بزرگ فناوری در آن شکل گرفتند و پیشرو توسعه تکنولوژی در جهان است) را کپی نکنیم، فرانسه، انگلستان و... در سال‌های گذشته تلاش کردند کپی کنند ولی به نقطه‌ای نرسیدند؛ دره سیلیکون به همان‌جا تعلق دارد پس آن را رها کنیم و به اکوسیستم خودمان توجه داشته باشیم. یکی از چیزهایی که من درباره ایران متوجه شدم این است که مهندسان زیادی در ایران زندگی می‌کنند ولی سرمایه‌گذاران کمی در ایران وجود دارند و از طرفی هم کشور ما بازارهای خوبی دارد؛ همه اینها موقعیت‌های بزرگی برای حضور سرمایه‌گذاران فراهم می‌‌کند؛ شما به عنوان فعالان استارت‌آپی باید از این اهرم‌ها استفاده کنید.»

او همچنین گفت: «پیشنهاد من این است که مهم نیست ایده شما از کجا می‌آید، ولی باید کاملا از درون شما باشد و به آن باور داشته باشید.»

تغییرات از کی کلید خورد؟ 

رکسانا ورزا حدود ۱۰ پیش از امریکا به فرانسه رفت و ادامه تحصیل در فرانسه را انتخاب کرد و همین موضوع هم تحولات مهمی در زندگی او رقم زد؛ بعد از اینکه او جذب استارت‌آپ‌ها شد و برای یک سال مدیریت یکی از نشریات مهم در این حوزه را برعهده گرفت با پیشنهادی ویژه از سوی شرکت مایکروسافت روبه‌رو شد و آن مدیریت فعالیت‌های استارت‌آپی این شرکت بزرگ در فرانسه بود. او دو برنامه استارتاپی را هدایت کرد: Bizspark و Microsoft Ventures که Spark هم نامیده می‌‌شود. البته بیشتر درگیر راه‌اندازی برنامه Microsoft Ventures بود که یک شتاب‌دهنده است و با هدف کمک به استارت‌آپ‌ها که بتوانند نسخه اولیه بسازند و در سه ماه کسب و کار خودشان را راه بیندازند، شکل گرفته است. این برنامه با مدیریت خوب ورزا تقریبا بعد از گذشت یک سال توانست چند استارت‌آپ موفق داشته باشد و موفق به کسب چندین جایزه در مسابقات مختلف نیز بشود. در کنار این او یکی از موسسان Tech.eu یک وبلاگ تکنولوژی/کارآفرینی در اروپا است. علاوه براینها او موسسه‌ای را با نام Girls in Tech در لندن و پاریس راه‌اندازی کرده است که شبکه‌ای است با هدف ایجاد بستری برای حضور بیشتر بانوان و زنان در عرصه تکنولوژی و کارآفرینی. یکی دیگر از کارهای او برگزاری کنفرانس FailCon در پاریس است، کنفرانسی که به کارآفرینان کمک می‌کند تا از شکست‌هایشان یاد بگیرند.

حضور رکسانا ورزا در همه این پروژه‌های مهم استارت‌آپی که یا خود او موسسش بود و یا اینکه توسعه و مدیریت آنها را بر عهده داشت در نهایت منجر به حضور و مدیریت در بزرگ‌ترین پروژه استارت‌آپی اروپا و شاید جهان شد، ایستگاه اف؛ پروژه‌ای که به عنوان مهم‌ترین مرکز حضور شرکت‌های استارت‌آپی و نوآوری در جهان شناخته می‌‌شود و مدیریت آن حتما گامی بسیار بزرگ در پیشرفت و زندگی حرفه‌ای ورزا محسوب می‌شود؛ مدیریت بر مرکزی که مقرر اصلی استارت‌آپ‌ها در اروپا خواهد بود؛ ایستگاه راه‌آهن قدیمی که حالا به مجموعه‌ای برای حضور و تبادل نظر ایده‌ها تبدیل شده است و بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان همچون مایکروسافت که روزی رکسانا ورزا برای آنها کار می‌کرد، در آن دفتر دارند. پروژه‌ای که با سرمایه‌گذاری اولیه ۲۵۰  میلیون یورو از سوی یک کارآفرین حوزه مخابرات و البته با حمایت‌های دولت راه‌اندازی شده است. ایستگاه اف با مساحت ۳۴  هزار متر مربع و طولی به اندازه برج ایفل (۳۰۰  متر) قرار است پذیرای حدود ۳ هزار نفر در روز باشد. رکسانا ورزا معتقد است راه‌اندازی ایستگاه اف خیلی زود به نتیجه خواهد رسید و در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های بزرگ فناوری و تکنولوژی که روزی استارت‌آپ‌های کوچکی بودند به دنبال ایجاد دفتری در فرانسه هستند. او می‌‌گوید فرانسه که روزی در جایگاه سوم رشد و توسعه استارت‌آپ‌ها قرار داشت می‌تواند انگلستان و حتی امریکا را بگیرد. «حضور ترامپ در کاخ سفید، افزایش قیمت‌ها و هزینه‌ها در منطقه سیلیکون ولی و همچنین برگزیت در انگلستان باعث شده است که بسیاری از شرکت‌های فناوری و استارت‌آپی به دنبال انتقال پایگاه خود به فرانسه باشند، اتفاقی که می‌تواند اکوسیستم این کشور را تغییر دهد.»

ورزا در یکی از مصاحبه‌هایش در مورد استارت‌آپ‌ها گفته است: «شک نداشته باشید که استارت‌آپ بودن سخت است اما در عین حال بامزه و هیجان‌انگیز هم هست. بیشتر استارت‌آپ‌ها، مثل خیلی از کسانی که کارهای تجاری کوچکی دارند، زمان و منابعشان محدود است اما خدمات یا محصولاتی را ارائه می‌‌دهند که احتمالا در گذشته نمونه مشابهی نداشته، بزرگ است. ما بیشتر وقت‌ها باید در کارمان فرز و چابک باشیم تا از رقیب جا نمانیم. کارآفرین‌‌ها وظایف و چالش‌های خودشان را دارند. یک کارآفرین استارت‌آپ زمانی موفق می‌‌شود که بتواند با وضعیت بازار خودش را وفق دهند. چنین کسی باید با خلاقیت در زمینه‌هایی مثل استراتژی بازاریابی، مدل بازرگانی (Business model) و... جای خودش را در بازار پیدا کند. به نظر من، کارآفرین خوب باید هنر گوش کردن را بلد باشد.» او همچنین در مصاحبه‌ای دیگر درباره تکنولوژی گفته است: «من یک حس دوگانه نسبت به تکنولوژی دارم. هم دوستش دارم، هم از آن متنفرم. از یک طرف آن را می‌‌ستایم به خاطر اینکه فرصت‌های شگفت‌آوری در جهان ایجاد کرده و به مردم توانایی داده کارهایی بکنند که تا پیش از آن هرگز قادر به انجامش نبودند اما از طرف دیگر، تکنولوژی معایبی هم دارد و می‌تواند آسیب‌رسان باشد. به نظر من این منطقی است که هرچیزی در دنیا طبیعتی دوگانه داشته باشد. تکنولوژی هم مستثنا نیست، یک روی خوب دارد، یک روی بد. اگر نظر من را بخواهید، توصیه می‌کنم که مردم‌ دنیا مراقب این مزیت‌ها و معایب باشند. ما باید قوانین جدیدی وضع کنیم، مردم را آموزش دهیم و مطمئن باشیم که آنها درباره تاثیرات خوب و بد تکنولوژی در زندگی‌‌شان به اندازه‌ کافی اطلاعات دارند.»

موفقیت مسیر است نه لحظه 

ورزا معتقد است که تازه در اول راه است و مسیرها و تجربه‌های بسیاری پیش پای او قرار گرفته است. او گفته: «اوایل، کار به این راحتی پیش نمی‌رفت و خیلی تلاش کردم تا به اینجا برسم. من در سال ۲۰۰۵  حتی به سختی می‌‌توانستم فرانسوی صحبت کنم. پیدا کردن شغل هم برایم دشوار بود. رزومه‌‌ام را چند بار به جاهای مختلف می‌‌فرستادم اما جوابی دریافت نمی‌‌کردم. اوایل همه‌چیز واقعا مایوس‌‌کننده بود اما یواش‌‌یواش راهم را پیدا کردم، توانستم لیسانسم را در رشته زبان فرانسوی بگیرم و در دو شرکت «مایکروسافت» و «تک کرانچ» فرانسه کار کنم. در طول این مدت، چند باری برای دیدار با رئیس‌جمهوری فرانسه هم دعوت شدم تا درباره نوآوری‌های تکنولوژی به او توضیح بدهم. چند وقت که گذشت، همه‌چیز آرام‌ و بهتر شد. بعد از یک دوره خیلی سخت، رویایم داشت به واقعیت بدل می‌‌شد. حالا من به جایی رسیده‌ام که نمی‌دانم الهام‌‌بخش هست یا نه، هرچه که هست، از بودن در چنین وضعیتی به خودم افتخار می‌کنم.»