خرید آنلاین مزایای بسیاری دارد که مهمترین آنها صرفهجویی در وقت و هزینه است؛ اما برای پیشگیری از کلاهبرداریهای اینترنتی در این زمینه، رعایت نکات احتیاطی ضروری است.
نوپانا: برای بسیاری از ما که یا وقت کافی نداریم یا شلوغی مراکز خرید و ترافیک خیابانها کلافهمان میکند، خرید اینترنتی بهترین راهحل است. واقعا از این بهتر نمیشود که در خانه بنشینی و با چند کلیک و واردکردن یک سری اطلاعات خریدهایت را انجام بدهی؛ تازه چیزی که سفارش دادهای را صاف میآورند دمِ درِ خانه تحویل میدهند! البته همهی اینها زمانی به وقوع میپیوندد که یک خرید اینترنتی مطمئن انجام داده باشیم.
مزایا و معایب خرید اینترنتی
خرید اینترنتی مزایای زیادی دارد. علاوهبر اینکه در وقت صرفهجویی میشود، مقایسهی قیمتها نیز بسیار آسان است و میتوان نظرات و دیدگاههای مشتریان را قبل از خرید محصول بررسی کرد. در کنار این مزایا، فقط یک نگرانی از خرید آنلاین وجود دارد و آن احتمالِ سرقت پول و اطلاعاتتان از سوی سارقان و کلاهبردارانِ اینترنتی است. خوشبختانه، با رعایت برخی نکات ساده میتوانید این نگرانی را برطرف کنید و از مزایای خرید آنلاین بهرهمند شوید. کافی است هوشیار باشید و اقدامات احتیاطی لازم را به منظور خرید اینترنتی مطمئن به عمل آورید.
۱۵ نکتهی مهم برای خرید اینترنتی مطمئن
۱. از وبسایتهای مطمئن خرید کنید
یکی از مزایای خرید از فروشگاههای واقعی این است که شما خودِ فروشگاه و موجودی کالا را به چشم میبینید، اما در وب، برخی فروشگاهها و کسبوکارها اصلا وجود خارجی ندارند و صاحبان آنها وبسایت را صرفا برای دستیابی به اطلاعاتِ کارت اعتباری و سایر مشخصات بازدیدکنندگان ساختهاند. بهمنظور خرید اینترنتی مطمئن، فقط به خردهفروشان معتبر که قبلا هم از آنها خرید کردهاید، مراجعه کنید.
۲. مشخصات وبسایت را بررسی کنید
با اینکه خریدکردن از وبسایتهای ناآشنا توصیه نمیشود، اما گاهی پیش میآید که بهطور اتفاقی در یک وبسایت که از قبل با آن آشنایی نداریم چیزی را میبینیم و واقعا دلمان میخواهد آن را بخریم. در این مواقع شم کارآگاهیتان را به کار بیندازید و مشخصات وبسایت را کاملا بررسی کنید. آیا این شرکت در رسانههای اجتماعی فعالیت دارد؟ اگر اینطور است دیدگاههای مشتریانش چگونه است؟ برای اطمینان بیشتر با شمارهای که در وبسایت درج شده تماس بگیرید. در یک وبسایت معتبر معمولا نشانی ایمیل، شمارهتلفن یا آدرس واقعیِ محل شرکت یا فروشگاه قرار داده شده است. اگر چنین اطلاعاتی در وبسایت وجود ندارد، ممکن است شرکت جعلی باشد.
۳. هیچ ارزانی بیدلیل نیست
اگر در یک وبسایت محصولی را یافتید که قیمتش بیشازحد پایین است، ابتدا تصویر و مشخصات محصول را در چند وبسایت مشابه جستوجو کنید و قیمتها را با هم مقایسه کنید. اگر قیمت ارائهشده در این وبسایت تفاوت زیادی با سایتهای مشابه دارد، باید بیشتر تحقیق کنید. احتمال دارد این وبسایت اصلا آن محصول را موجود نداشته باشد. حتی ممکن است اصلا فروشگاهی در کار نباشد و وبسایت فقط به قصد دستیابی به اطلاعات شخصی شما ایجاد شده باشد.
۴. از Wi-Fi عمومی برای خرید آنلاین استفاده نکنید
هرگز از طریق اتصال به Wi-Fi عمومی خرید آنلاین انجام ندهید. شبکههای Wi-Fi از امواج رادیویی عمومی استفاده میکنند. شاید دلتان بخواهد هنگامیکه در کافهی موردعلاقهتان درحالنوشیدن یک فنجان قهوه هستید، سری هم به اینترنت بزنید و خریدهایتان را انجام دهید، اما یک سارق اینترنتی هم به راحتی میتواند، با استفاده از یک تکنولوژی نهچندان پیشرفته و رمز عبور Wi-Fi رایگان، به اطلاعات شخصی ازجمله اسم و اطلاعات کارت اعتباری شما دسترسی پیدا کند. در برابر این وسوسه مقاومت کنید!
۵. از VPN استفاده کنید
اگر هنوز هم تمایل دارید از Wi-Fi عمومی برای خرید آنلاین استفاده کنید (شاید گاهی مجبور باشید اینکار را انجام دهید)، قبل از اتصال به Wi-Fi از یک VPN استفاده کنید. VPN یک اتصال رمزنگاریشده بین گوشی هوشمند شما و کامپیوترها و سرورهای VPN برقرار میکند و مانند یک تونل امن، عبور ترافیک اینترنتی شما را از طریق مرور صفحات وب فراهم میکند تا هکرها نتوانند به اطلاعات شخصی شما دسترسی پیدا کنند.
۶. رمز عبور حساب کاربریتان باید بسیار قوی باشد
اگر کسی به رمز عبور شما دسترسی داشته باشد، میتواند وارد حساب کاربریتان شود، آدرس گیرنده را تغییر بدهد و هر چه را میخواهد سفارش دهد، درحالیکه صورتحسابش از شما کسر میشود. یک رمز قوی برای حسابتان ایجاد کنید. نکات زیر در انتخاب رمز بسیار مهم هستند:
از یک مجموعهی پیچیده از حروف لاتین بزرگ و کوچک همراه با اعداد و نشانههای مختلف استفاده کنید.
از اطلاعات شخصی که به راحتی قابل حدسزدن است، مانند تاریخ تولد، نام فرزندان یا رنگ دلخواهتان استفاده نکنید.
برای چند حساب کاربری از یک رمز عبور مشابه استفاده نکنید، حتی اگر قوی باشد. در این صورت حداقل اگر یکی از حسابهایتان هک شود، بقیهی حسابهایتان به راحتی قابل دسترسی نخواهد بود.
۷. امنیت وبسایت را بررسی کنید
این کار به سادگی امکانپذیر است. آیا در سایتی که در حال خرید از آن هستید، در کنار آدرس URL یک آیکون قفل کوچک قرار دارد؟ این قفل به شما میگوید که صفحهی وبی که در حال بازدید از آن هستید، سیستم محافظت از حریم خصوصی را نصب کرده است. در این حالت آدرس URL با https آغاز خواهد شد نه با http. این وبسایتها اطلاعاتی مانند رمز عبور و اطلاعات مالی را به صورت ایمن انتقال میدهند. اگر آیکون قفل کوچک یا حرف s را پس از http نمیبینید، این صفحهی وب سیستم حفاظت از حریم خصوصی ندارد. بنابراین قبل از ارائهی اطلاعات شخصی حتما این موارد را بررسی کنید.
۸. مراقب ایمیلهای جعلی باشید
گاهی اوقات در ایمیلهای دریافتیتان ایمیلهای وسوسهکنندهای با عنوان پیشنهاد ویژه، فرصت طلایی و نظایر آن را میبینید. برخی از این ایمیلها ممکن است حاوی ویروس یا بدافزار باشند و به محض بازکردن آنها، کامپیوتر یا گوشیتان مشکل پیدا کند. قبل از بازکردن ایمیلهای ناشناس تبلیغاتی از منابع یا کسبوکارهای ناآشنا بهتر است آنها را حذف کنید. روی لینکها یا پیوستهایی که از منابع ناشناس دریافت کردهاید کلیک نکنید.
۹. دربارهی اطلاعات شخصیتان احتیاط کنید
بسیاری از وبسایتهای خرید اینترنتی فقط به اطلاعات محدودی نیاز دارند. هیچ وبسایتی نیاز به شمارهی ملی یا کارت هویت شما ندارد. اگر چنین اطلاعات بسیار شخصی از شما خواسته شد، با شمارهی خدمات به مشتری تماس بگیرید و دلایل را جویا شوید یا اینکه دنبال یک وبسایت دیگر بگردید.
۱۰. از درگاههای پرداخت ایمن استفاده کنید
بسیاری از سایتها درگاههای ایمن برای پرداخت دارند. اگر درگاه پرداختیِ سایت ناشناخته بود یا تاکنون آن را ندیدهاید، بهتر است از آن وبسایت خرید نکنید. به عنوان نمونه، یکی از درگاههای ایمن پرداخت اینترنتی که تقریبا همه با آن آشنایی دارند «شاپرک» است.
۱۱. کارت اعتباری برای خرید اینترنتی بهتر است
کارت اعتباری (Credit card) به کارتی گفته میشود که از سوی بانکها یا مؤسسات مالی مختلف در اختیار مشتریان قرار میگیرد و بر اساس اعتبار مشتریان صادر میشود. دارندهی کارت اعتباری بدون پرداخت پول نقد میتواند از فروشگاهها یا مراکز پذیرندهی این کارت خرید کند و سپس به مروز زمان و طی اقساط مشخص مبلغ آن را بپردازد. پس از پرداخت مبلغ، این اعتبار شارژ میشود. در حال حاضر در کشور ما فقط بانک ملی کارت اعتباری صادر میکند.
حال اگر فردی از کارت اعتباری شما سوءاستفاده کند و هزینههای غیرمجاز در صورتحساب شما وارد شده باشد، معمولا صادرکنندهی کارت اعتباری به شما اطمینان خواهد داد که در صورت انجام تحقیقات مجبور نیستید این هزینهها را پرداخت کنید.
اما در صورتی که از دبیتکارتتان (کارت نقدی ۱۶ رقمی که بسیاری از ما در ایران آن را با کارت اعتباری اشتباه میگیریم) سوءاستفاده شده باشد، باید ظرف ۴۸ ساعت یعنی برابر با دو روزِ کاری آن را گزارش کنید. در این صورت، تا سقف معینی که صادرکنندههای دبیتکارت تعیین میکنند به شما بازپرداخت خواهد شد. علاوهبر این اگر سرقت را گزارش نکرده باشید، پس از ۶۰ روز دیگر امکان برگشت پولتان وجود ندارد. بنابراین سعی کنید از کارت اعتباری استفاده کنید.
۱۲. صورتحسابها را به دقت بررسی کنید
حداقل هفتهای یکبار باید صورتحسابهایتان را بررسی کنید. اگر از طرف بانک (یا صادرکنندهی کارت) پیامک مبنی بر کسر مبلغ از حسابتان را دریافت میکنید، کارتان راحتتر است. میتوانید پیامها را بررسی کنید و از جزئیات خریدها مطلع شوید.
۱۳. جزئیات را بهخاطر بسپارید
پس از انجام خرید، کد تأیید سفارش و کد رهگیری پستی را در یک مکان امن یادداشت کنید. اگر در تحویل سفارش مشکلی پیش بیاید این اطلاعات به فروشنده کمک میکند مشکل را حل کند.
۱۴. در صورت عدم تحویل سفارش کارت اعتباری کمککننده است
اگر سفارش به دستتان نرسید، با فروشنده تماس بگیرید و جزئیات آن را ارائه دهید. اگر از یک شرکت جعلی خرید کرده باشید یا اگر فروشنده نتواند کمکی بکند، صادرکنندهی کارتاعتباری میتواند به حل مشکل کمک کند. اغلب آنها میتوانند این مبلغ را از صورتحساب شما خارج کنند.
۱۵. تخلفات شرکتهای آنلاین را گزارش کنید
اگر دربارهی عملکرد یک شرکت یا یک کسبوکار اینترنتی که از آن خرید کردهاید و اطلاعات کارت اعتباریتان را به آن دادهاید مشکوک هستید با شرکت صادرکنندهی کارت اعتباریتان تماس بگیرید و حسابتان را ببندید. در صورت اثبات تخلف میتوانید از آن شرکت نیز شکایت کنید.
(همچنین بخوانید: چرا آنلاین لباس بخریم؟)