گزارشی خواندنی از چالش بین کسبوکارهای سنتی و نوپا در زمینه حملونقل و تاکسیها
نوپانا: چند روز پیش بود که بعضی از تاکسیرانان دست از تعارف برداشتند و با تجمع در مقابل مجلس به صوت رسمی و علنی اعتراض خود را به عدم واکنش نسبت به «تاکسیهای اینترنتی» نشان دادهاند. اعتراضی که هر چند هیچکس حق آن را از آنان نمیگیرد اما سوالات متعددی را در ذهن ایجاد کرده است.
به گزارش نوپانا، در حالی که بیش از چهار سال از آغاز فعالیت اولین تاکسی اینترنتی در تهران میگذرد، دوشنبه ۲ اسفند ماه ۱۳۹۵ تعدادی از رانندگان تاکسی و آژانسداران پس از ماهها اعتراض کلامی به روی کارآمدن تاکسیهای اینترنتی و رونق آنها، اعتراض خود را علنی و برای رساندن صدای خود و صنفشان در مقابل مجلس تجمع کردند. آنها خواهان رسیدگی قانونی به این نوع فعالیت اینترنتی شدند که به گفتهشان «نظارتی بر آنها صورت نمیگیرد.»
مخالفان به چه مواردی معترضاند
آقای حسینی یکی از اعضای صنف تاکسیرانی و مالک یک آژانس کرایه ماشین است که به هیچ وجه دل خوشی از این تاکسیهای اینترنتی ندارد.
او میگوید از برخی مشتریانش شنیده، «رانندههای این برنامهها به آدرسها مسلط نیستند و هر جا که بلد نباشند مسافر را پیاده میکنند.»
اما انگار مسئلهای که واقعا او را ناراحت کرده، «مبالغ کرایه» این تاکسیهاست: «مبالغ کرایه این تاکسیها به مبالغ ما نمیخورد. آنها برای رقابت با ما مبالغ کمتری میگیرند که همین رونق را از بازار ما گرفته است.»
حسینی میزان تاثیر فعالیت اقتصادی تاکسیهای اینترنتی بر بازار کاری خود را 20 درصد میداند؛ درصدی که به اعتقاد او کاملا تاثیرگذار بوده است.
این عضو صنف تاکسیرانی میگوید: «حالا که کار به اینجا رسیده تاکسیرانی نیز درحال طراحی برنامهای اینترنتی است تا از طریق آن میدان رقابت را واگذار نکند.»
وی دراین باره توضیح میدهد: «صنف ما نیز به دنبال راهاندازی برنامهای مشابه است که با داشتن مجوزهای لازم از اتحادیه و وزارت صنعت، معدن و تجارت یک گام جلوتر از این برنامههای فعلی قرار خواهد گرفت. برنامههای فعال فعلی هم میتوانند تلاش کنند تا در این مجموعه جدید جای داده شوند.»
بررسی قانونی این تقابل
حال سوال پیش میآید که از نظر قانونی، میتوان کسب و کارهایی نوپا را به دلایلی که معترضان میگویند، محدود و یا حتی مسدود کرد؟
مهاجری، وکیل پایه یک دادگستری و از اعضای گروه حقوقی صدای وکیل، این سوال را اینچنین پاسخ میدهد: «اگر این برنامهها بخواهند به عنوان یک عنصر صنفی فعالیت کنند باید مجوزهای لازم از اصناف، اتحادیه و وزارت صنعت، معدن و تجارت را داشته باشند و درباره مجوز فعالیت اقتصادی آنها باید رفع تردید شود.»
این در حالی است که پیش از این رضا شیوا، رئیس شورای رقابت در گفتوگویی اظهار کرده بود: «فعالیت این گونه شرکتها قانونی است، آنها مجوز گرفتهاند و باید به فعالیتشان ادامه دهند، مگر اینکه مشکل دیگری پیش بیاید.»
مهاجری در ادامه عنوان کرد: «تا زمانی که این رفع ابهام صورت نگرفته، منصفانه، صحیح و منطقی است که بگوییم، درست است که همه افراد برای فعالیت اقتصادی آزاد هستند اما از نظر قوانین شکلی یعنی آییننامهها و چارچوبهای قانونی مانند مالیات و مجوز باید تعریف شوند حتی اگر از نظر ماهوی حق با فعالیت این شرکتها باشد.»
او همچنین تاکید کرد که: «باید منتظر ماند و دید چه کسی در جنگ روانی و رسانهای پیشآمده پیروز خواهد شد چرا که دولت و حاکمیت به دنبال نظم است و به این ترتیب در نهایت به خواست طرفی که نظر مردم را جلب کرده توجه خواهد کرد.»
این حقوقدان با این حال خاطرنشان کرد: «نباید تبعات هر تصمیمی در این خصوص را نادیده گرفت چرا که چنین چرخش اقتصادی میتواند تعداد زیادی از خانوادهها و فعالان اقتصادی را تحت تاثیر قرار دهد و این تغییرات اجتماعی نه به صورت یکشبه و انقلابی بلکه باید کاملا آرام و نرم شکل گیرند.»
مهاجری سپس به اعتراض اخیر بعضی از تاکسیرانان به این شرکتها در مقابل مجلس و شعارها و تهدیداتی که طی آن علیه برخی عوامل طرف مقابل صورت گرفت پرداخته و میگوید: «از نظر حقوقی این تهدیدات قابلیت پیگیری دارند. در این اعتراضات برخی رانندگان این تاکسیهای اینترنتی را تهدید کردند و تهمتهایی را به آنها روا داشتند.»
حرف دل رانندگان
یکی از رانندگان این برنامهها، درباره این تهدیدات کمی دوستانهتر برخورد کرده و توضیح میدهد: «من مدتها از رانندگان همین آژانسهای کرایه ماشین بودم که به دلیل عدم انعطافی که فضای آن داشت مجبور شدم از خیر این منبع درآمد بگذرم اکنون هم گمان نمیکنم که رانندگان دیگر بخواهند با توجه به اینکه هنوز موقعیت شغلی خود را دارند، نان فرد دیگری را ببرند.»
او میگوید: «زمانبندی نامناسب، درآمد کمتر و محدود بودن منطقه تحت پوشش آژانسها، باعث شده که او به برنامههای جدید اینترنتی روی آورد. برنامههایی که به گفته او برای بسیاری ایجاد شغل و درکل ایجاد رقابت کردهاند.»
این راننده معتقد است: «اکنون آزادی بیشتری دارد و هر زمانی که بخواهد، در هر مسیری که بخواهد مسافر سوار میکند.»
یکی دیگر از رانندگان تاکسیهای آنلاین که او نیز تجربه کار در آژانس را هم داشته است، دراینباره میگوید: «رانندهها راضی هستند، چون درآمد بیشتری در زمان کمتری نصیب آنها میشود. درحالیکه در آژانسها توزیع زمانی و مکانی بهصورت سنتی و قدیمی انجام میشود و ما مدتزمان زیادی را در ترافیک یا انتظار میماندیم.»
او همچنین ادامه میدهد: «نحوه نوبتدهی در آژانس خیلی سنتی بود، ولی الان هرجا که مسافر قبلی را پیاده میکنیم، میتوانیم بلافاصله در مسیر دلخواهمان مسافر جدید سوار کنیم. در این صورت، آلودگی هوا و ترافیک هم کمتر میشود.»
این راننده در مورد هزینهها و رضایت مردم هم میگوید: «در این برنامههای جدید، مردم درصد کمتری نسبت به حق آژانس پرداخت میکنند و راضیتر هستند، چون با قیمت و دردسر کمتر، هرلحظه و هرجایی که بخواهند، بهترین خدمات حمل و نقل به آنها ارائه میشود.»
او در آخر معترضان اصلی اینگونه معرفی میکند: «بیشتر ما رانندگان که کار با تلفن همراه هوشمند را بلدیم به تاکسییابهای آنلاین اعتراضی نداریم، خیلی از رانندگان این برنامهها حتی قبلا در آژانس کار میکردند. معترضان آژانسها هستند و آنها هستند که به اتحادیه فشار میآورند، نه ما.»
تعیینکننده اصلی
غیر از قانونگذاران، تعیینکننده اصلی این جریان، تمایل و خواست مردم است. متقاضیان این خدمات هستند که باید مشخص کنند میتوان به تاکسیهای آنلاین که از نظر زمانی و اقتصادی بهصرفه هستند اعتماد کنند یا نه. مسئلهای که هم آقای حسینی و هم بقیه رانندگان این برنامههای آنلاین آن را تایید میکنند.
همچنین در اینباره بخوانید: (چرا تجمع مقابل مجلس مورد نقد است؟)