چرا آنلاین لباس بخریم؟

حمایت از فروشگاه‌های آنلاین، به گسترش تولید ملی، شفافیت مالی و ارزی و مبارزه با قاچاق می‌انجامد.

نوپانا: درسال‌های اخیر با گسترش زیرساخت‌های فناوری در کشور و افزایش اعتماد مردم به خرید از اینترنت، فرصتی برای کسب‌وکارهای نوپای ایرانی فراهم شده است تا در بازار آنلاین ایران، حضور بیشتری داشته باشند. علی‌رغم برخی نگاه‌های بدبینانه، فروش کالا و ارائه خدمات به صورت آنلاین، می‌تواند یک بازی «برد-برد» برای همه باشد، چرا که این روش فروش، هزینه‌های راه‌اندازی کسب‌وکار و اشتغال‌زایی را کاهش می‌دهد، بازار هدف یک محصول یا خدمت را در تمام مرزهای کشور و حتی فراتر از آن، گسترش می‌دهد؛ امکان مقایسه قیمت را به مشتری داده و همچنین محدودیت‌های زمانی و مکانی موجود در بازار سنتی را از بین می‌برد.

از مهم‌ترین بخش‌هایی که کسب‌وکارهای نوپا، سراغ آن رفته‌اند، فروشگاه‌های آنلاینِ لباس است. این فروشگاه‌ها با ارائه طیف متنوعی از محصولات، در قالب برند‌ها، رنگ‌ها و اندازه‌های مختلف، همراه با ارائه توضیحات لازم، تلاش می‌کنند بخشی از نیاز جامعه ایرانی به پوشاک را تامین کنند.

در این گزارش با ارائه‌ 12 دلیل، به این پرسش پاسخ می‌دهیم که چرا باید از فروشگاه‌های آنلاین لباس، حمایت کرد و شکل‌گیری این فروشگاه‌ها، نه‌ تنها تهدیدی برای کسب‌وکارهای سنتی پوشاک نیست، بلکه می‌تواند باعث رونق بیشتر صنعت پوشاک در ایران شود.

1- فرصت‌های جدید را تهدید نبینیم

آنلاین شدنِ ابعاد مختلف زندگی، از ضرورت‌های انکارناپذیر زندگی در قرن بیست‌و‌یکم است، بنابراین بخشی از ماجرای آنلاین شدن، جبری است که در زمانه ما، همه‌جایی و فراگیر شده و مقاومت در برابر آن، تنها به عقب ماندن از سیر پرشتاب تغییرات تکنولوژیک می‌انجامد.

از سوی دیگر باید بپذیریم چندسالی است که گرایش به خرید آنلاین در بین مردم ما نیز، شکل گرفته و این گرایش در حال گسترش است. پس باید به جای دیدگاه صرفاً عیب‌جویانه، به فکر بهره‌برداری از موقعیت جدید به نفع اقتصاد ملی باشیم، خصوصاً در دوره‌ای که رویکرد اقتصاد مقاومتی، در اولویت برنامه‌های کلان اقتصادی کشور قرار گرفته است.

(همچنین در این زمینه بخوانید: استارت‎آپ‌ها، بخشی از اقتصاد مقاومتی)

2- حمایت از تولید ملی، در بازار مکاره لباس‌های قاچاق اینستاگرام!

طی سال‌های اخیر افراد ناشناس بسیاری از طریق ایجاد کانال و صفحه در شبکه‌های اجتماعی مجازی، خصوصاً اینستاگرام، اقدام به فروش لباس‌هایی می‌کنند که عمدتاً از راه قاچاق وارد کشور می‌شود. در مورد ضربه‌ای که این سبکِ فروشِ زیرزمینی به اقتصاد و تولیدِ کشور وارد می‌کند (به دلیل ماهیت غیررسمی آن) نمی‌توان آمار دقیقی ارائه کرد، اما برآوردهای موجود، حکایت از گردش مالیِ بسیار بالا، در این نوع فروش دارد.

بخشی از این فروش زیرزمینی، گهگاه شکل فیزیکی‌تری به خود می‌گیرد و صاحبان این کسب‌وکارهای غیرقانونی، با اجاره یک منزل به مدت چند روز، در نقاط مختلفی از شهرها، جشنواره فروش برگزار می‌کنند! فروش جنس قاچاق در این سطح گسترده، هم باعث خروج ارز از کشور شده و هم زمینه‌ساز از بین رفتن تولید ملی می‌شود. ذکر این نکته ضروری است که در این نوع فروش، هیچ نوع مالیاتی نیز پرداخت نمی‌شود و برخلاف سایر کسب‌وکارها، این فروش، هیچ کمکی به افزایش درآمدهای عمومی جامعه نمی‌کند.

در نقطه مقابل، فروشگاه آنلاین قانونی قرار می‌گیرند که در ساختاری شفاف و قانون‌مند به عرضه لباس‌هایی می‌پردازند که یا در کشور تولید شده‌ است، یا جزء لباس‌های خارجی وارداتی‌ست که از طریق مرزهای قانونی و تحت سازوکار گمرکی-مالیاتی مشخص وارد کشور شده‌ است.

ممکن است برخی از مخالفان این شبهه را مطرح کنند که فروشگاه‌ آنلاین، صرفاً محل عرضه لباس‌های خارجی و وسیله‌ای برای خروج ارز از کشور است. این ادعا به چند دلیل، نادرست به نظر می‌رسد.

اولاً اگر محصولی خارجی، در این فروشگاه‌ها به فروش برسد نیز، در مسیری قانونی و از مبادی مجاز وارد کشور شده است و از این نظر، ضربه‌ای به اقتصاد کشور وارد نمی‌کند. چرا که بازار لباس در ایران، بازاری منحصر به تولید ملی نیست و امکان واردات در آن وجود دارد و این مسئله صرفاً به فروشگاه‌های آنلاین، مربوط نمی‌شود.

همچنین از کسانی که چنین شبهه‌ای را مطرح می‌کنند باید پرسید لباس‌های خارجی در سایر فروشگاه‌های سطح شهرها هم وجود دارد، چرا با آن مخالفتی صورت نمی‌گیرد؟ آیا فقط فروش آنلاینِ آن، می‌تواند مشکل‌ساز شود؟ آیا بهتر نیست به جای ایده‌آل‌گرایی غیرواقعی، از این بستر قانونی و شفاف که فروشگاه‌های آنلاین معتبر، فراهم می‌کنند، برای مبارزه با قاچاق استفاده کرد؟

دیگر اینکه در این فروشگاه‌های اینترنتی معتبر، محصولات خارجی در کنار محصولات ایرانی به فروش می‌رسد. این مجاورت، هم اعتماد به نفس تولیدکنندگان ایرانی را برای ارائه محصول باکیفیت‌تر، افزایش می‌دهد هم به مردم ما، نشان می‌دهد که اجناس ایرانی دوشادوش برندهای جهانی، در حال رقابت برای فتح بازارهای مختلف هستند. با حمایت از فروشگاه‌های آنلاین خرید لباس می‌توان عرصه را بر فروشندگان کالای قاچاق تنگ کرد و از این طریق در افزایش شفافیت مالی و کاهش خروج ارز کشور، گام‌های ‌مؤثری برداشت.

(درباره این موضوع بیشتر بخوانید: کسب‌وکارهای نوپا و اقتدار ملی)

3- دیوار محکم استارت‌آپ‌ها در برابر سونامی بیکاری

در سال جاری، نرخ بیکاری جوانان براساس آخرین آمار مرکز آمار ایران، 24 درصد بوده است. در آینده‌ای نزدیک، انبوه فارغ‌التحصیلان مقاطع تحصیلات تکمیلی نیز به این آمار اضافه خواهند شد. به نظر می‌رسد در راستای کاهش این نرخ، لازم است از همه ظرفیت‌های موجود در اشتغال‌زایی، استفاده شود.

همان‌طور که مقامات بلندپایه و مسئولان بخش‌های مختلف، مکرراً ‌تأکید کرده‌اند، کسب‌وکارهای نوپا، یکی از بهترین روش‌های اشتغال‌زایی برای جوانان است. خصوصاً در شرایطی که دولت در تأمین منابع مالی با دشواری‌هایی مواجه است، اهمیت این کسب‌وکارها دوچندان می‌شود.

با توجه به هزینه‌های فراوانی که برای راه‌اندازی مشاغل معمول در جامعه لازم است، مبارزه با این میزانِ بالای بیکاری، نیازمند منابع مالی گسترده‌ای‌ است. پس ضروری است که با حمایت از این کسب وکارهای نوپا، راه برای اشتغال‌زایی کم‌هزینه‌تر، هموار شود. بی‌شک فروشگاه‌های آنلاین به عنوان یکی از مهم‌ترین اَشکال کسب‌وکارهای نوپا، می‌توانند در اشتغال‌زایی برای جوانان تحصیل‌کرده بیکار، نقش عمده‌ای ایفا کنند.

(درباره این موضوع بیشتر بخوانید: راه‌اندازی استارت‌آپ‌، انگیزه بازگشت نخبگان)

4- توسعه بازار و محصولات جدید

کسب‌وکارهای نوپا، به دلیل ماهیت پویا و خلاقانه‌ای که دارند، همواره به دنبال این هستند که از دل محدودیت‌ها، راه جدیدی بگشایند و بتوانند مرزهای بازار را توسعه دهند. بسیاری از استارت‌آپ‌ها، به حل مشکلاتی می‌پردازند که سازوکارهای سنتی یا از آن غافل بوده یا توانایی حل آن را ندارند.

در عرصه فروشِ آنلاینِ لباس نیز، فرصت‌ها، ظرفیت‌ها و مسیرهای تجربه‌‌نشده زیادی وجود دارد که با حضور استارت‌آپ‌های فعال در این حوزه و رقابت آنها با هم‌ می‌توان شاهد شکوفایی هرچه بیشتر ظرفیت‌های آن بود.

کارآفرینی در صنعت پوشاک، مثل هر صنف دیگری، ممکن است با برخی انتقادها از سوی اصناف سنتی مواجه شود. گهگاه برخی رسانه‌ها نیز این فروشگاه‌های آنلاین را به ترویج کالاهای خارجی متهم می‌کنند. اما واقعیت این است که کارآفرینی، نیاز امروز جامعه ماست و نمی‌توان با نگاه صرفا سلبی به آن نِگَریست.

ممکن است برخی دچار این شائبه شوند که افزایش فروشگاه‌های آنلاینِ لباس، به فروش لباس در بازار سنتی این محصول، آسیب می‌زند. این شائبه به چند دلیل، نادرست به نظر می‌رسد. اول اینکه بسیاری از فروشگاه‌های آنلاین به ایجاد نیاز تازه و تشویق به خرید محصولات جدید ایرانی می‌پردازند و عملاً بخش خاکستری بازار را هدف می‌گیرند.

بنابراین، مشتریان فروشگاه‌های مجازی، الزاماً خریداران بالفعل فروشگاه‌های واقعی نیستند بلکه مشتری‌های بالقوه‌ای هستند که فروشگاه‌های مجازی توانسته‌اند آنان را به خرید ترغیب کنند. چه بسا فروشگاه‌های آنلاین کسانی را به سمت خرید لباس ایرانی ترغیب کنند که آن افراد پیش از این به هیچ فروشگاه عرضه لباس‌های ایرانی، مراجعه نکرده‌اند.

از طرف دیگر، نوع عرضه محصول و سیاست‌های بازاریابیِ استارت‌آپ‌ها و فروشگاه‌های آنلاین، می‌تواند کمبودها و نقایص کسب‌وکارهای سنتی صنعت پوشاک را برطرف کند و این به نفع مصرف‌کنندگان خواهد بود.

(در این زمینه بیشتر بخوانید: به جای انتظارات نامعقول، به فکر کمک به استارت‌آپ‌ها باشیم)

5- بازخورد آنی نیازهای مشتریان

نوع طراحی و گزینش محصولات در بازار سنتی پوشاک ایران، معمولا روندی تقلیدی دارد و تابع اجناس خارجی است. بازار سنتی، به دلیل ماهیت قدیمی و غیرتعاملی آن، کمتر به نیازهای مشتریان ایرانی و فرهنگ و سلایق آنان توجه کرده است و سبک کار این فروشگاه‌، امکان بازخوردگرفتن از مشتریان را پس از خرید محصول، به آنها نمی‌دهد.

بخشی از این مسئله به نحوه عرضه و فروش لباس در فروشگاه‌های سنتی برمی‌گردد. بدین ترتیب که لباسی، فروخته می‌شود و مشتری از مغازه خارج شده و ممکن است دیگر هیچ موقع به آن مغازه بازنگردد.

اما فروشگاه‌های آنلاینِ لباس به دلیل دسترسی دائمی، با گرفتن بازخوردهای آنی و آتی از مشتریان، می‌توانند اولاً زمینه تکریم بیشتر برای مشتریان‌شان را فراهم کنند و ثانیاً محصولات خود را بر اساس سلایق فرهنگی و سبک زندگی ایرانی-اسلامیِ مردم، تغییر دهند.

6- همکاری با کسب‌‌وکارهای سنتی

با شکل‌گیری مشاغل جدید، صاحبان مشاغل قدیمی معمولا «گارد» بدبینانه‌ای نسبت به آن مشاغل پیدا می‌کنند. اما گذشت زمان باعث می‌شود بسیاری از این کسب‌وکارها، جای خود را در دل مردم باز کرده و در فضایی مسالمت‌آمیز، با هم رقابت کنند.

رقابت فروشگاه‌ مجازی و واقعی عرضه لباس، نیز از این قاعده، مستثنی نیست. پس در پاسخ منتقدانی که احتمالاً این فروشگاه‌ها را عامل کاهش رونق کسب‌وکارهای سنتی پوشاک می‌دانند، می‌توان مثال‌های متعددی ارائه کرد که نشان می‌دهد این ادعا بی‌اساس است.

از سوی دیگر بخشی از این کسب‌وکارهای سنتی نیز می‌توانند با تمرکز بر تولید، از امکانات جدید به نفع خود بهره بگیرند و اتفاقاً فروشگاه‌های آنلاین مخصوص خود را راه‌اندازی کرده و رقابت خود با سایر تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان را در این فضا ادامه دهند.

7- معرفی پوشاک ایرانی به آن‌سوی مرزها

حرکت به سمت صادرات، یکی از روش‌های ‌مؤثر در حمایت از تولید داخلی و افزایش ثروت ملی هر کشور است. به دلایل متعدد، کسب‌وکارهای سنتی پوشاک در ایران، نتوانسته‌اند در عرصه صادرات موفق عمل کنند و سهم مناسبی از بازارهای جهانی یا منطقه‌ای را به دست آورند. در چنین شرایطی، به کمک ایده‌های خلاقانه استارت‌آپ‌ها، می‌توان راه‌های بهتر و کم‌هزینه‌تری برای معرفی برندهای پوشاک ایران، به مشتری‌های خارجی پیدا کرد.

از این نظر نیز، فروشگاه‌های آنلاین، فرصتی محسوب می‌شوند که در آن تولیدکنندگان ایرانی، پیش از صادر کردن محصولات‌شان، می‌توانند رقابت با تولیدات معتبر خارجی را تجربه کنند و این تجربه را، چراغ راه خود در عرصه صادرات قرار دهند.

(در این زمینه بیشتر بخوانید: کارآفرینی، سد راه نفوذ)

8- خرید آنلاین و ضرورت‌های زندگی شهری

کاهش هزینه‌های خرید و تبعاً کاهش رفت‌وآمدهای شهری، کم شدن حلقه‌های واسطه بین تولیدکننده و مصرف‌کننده، امکان مقایسه اجناس و قیمت‌ها، آشنا شدن مشتری‌ها با جنس و کیفیت متناسب با قیمت، لذت بردن از خرید به سبکی جدید و همراه با سهولت و سرعت، تنها بخشی از مزایای خرید آنلاینِ لباس است.

در شرایطی که وقت آزاد شهروندان روز به روز، برای انجام کارهای روزانه کمتر می‌شود، فروشگاه‌های آنلاین، نعمت بزرگی تلقی می‌شوند. ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که مشاهدات نشان می‌دهد اشخاصی که به صورت آنلاین، لباس می‌خرند، در مقایسه با خریداران سنتی، اطلاعات بیشتر و بهتری درباره لباس‌ها و برندها و کیفیت آن به دست می‌آورند و از خرید خود رضایت بالاتری دارند.

9- کاهش استرس خرید

یکی از مشکلاتی که همه ما کم و بیش آن را تجربه کرده‌ایم، شکل‌گیری اضطرابی به نام «استرس خرید» هنگام تهیه لباس از فروشگاه‌ها و بوتیک‌های سطح شهر است. به طور مثال فروشنده، تعداد زیادی محصول را یک‌جا به ما عرضه می‌کند و ما، بین انتخاب آنها، دچار تردید می‌شویم. شاید این، تکنیکی باشد که فروشندگان برای ترغیب ما به خریدن استفاده می‌کنند. به نحوی که ما خود را مجاب می‌کنیم «حالا که فروشنده، لباس‌های زیادی را به من ارائه کرده، منصفانه نیست که از او چیزی نخرم!».

از طرف دیگر، ما همیشه نسبت به قیمت واقعی لباس‌ها تردید داریم و مطمئن نیستیم که فروشنده مغازه یا بوتیک، بر چه اساسی قیمت‌گذاری می‌کند. فروشگاه‌های آنلاین خرید لباس، این حسن را دارند که به ما امکان مقایسه می‌دهند و تنوع رنگ و محصول بیشتری را بدون ایجاد «استرس خرید»، به ما عرضه می‌کنند.

10- ترویج تولید ملی در راستای سبک زندگی ایرانی-اسلامی

رهبر انقلاب در بیانات‌شان در مراسم بیست‌ و هفتمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله) در 14 خرداد 95، فرموده‌اند: «استقلال اقتصادی مهم است، [امّا] اوّل در زمینه‌ی فرهنگی عرض بکنم؛ استقلال فرهنگی به اعتقاد بنده از همه‌ی این‌ها مهم‌تر است. استقلال فرهنگی در این است که سبک زندگی را، سبک زندگی اسلامی ‌ـ‌ ایرانی انتخاب کنیم... سبک زندگی از معماری، از زندگی شهری، از زیستِ انسانی، از پیوندهایی اجتماعی تا همه‌ی مسائل گوناگون را شامل می‌شود. تقلید از غرب و از بیگانه در سبک زندگی، درست نقطه‌ی مقابل استقلال فرهنگی است...».

از ‌تأکید صریح ایشان می‌توان به اهمیت ترویج سبک زندگی ایرانی – اسلامی و ‌تأثیر آن بر استقلال فرهنگی و اقتصادی پی برد. برای رسیدن به نقطه مطلوب در استقلال فرهنگی و اقتصادی، باید تولید ملی و کسب‌وکارهای داخلی را به سمتی سوق دهیم که خدمات و تولیدات‌شان، هم به رونق اقتصادی منجر شود، هم فرهنگ پوشش ایرانیان را حفظ و تقویت کند.

فروشگاه‌های آنلاینِ لباس، بستر مناسبی برای تروج تولید ملی، فرهنگ‌سازی در زمینه معرفی لباس‌های سنتی تولید داخل و تشویق مردم به استفاده از تولیدات صنایع پوشاک ملی هستند. این فروشگاه‌ها همچنین باعث افزایش کیفیت زندگی، گسترده شدن دایره انتخاب شهروندان، آرامش بیشتر در خرید، اطمینان و اعتماد بیشتر مشتریان و... می‌شود. بنابراین با مدیریت و حمایت از فروشگاه‌های آنلاین، می‌توان گام‌های موثری در راستای نیل به اهداف کلانی همچون استقلال فرهنگی و اقتصادی کشور برداشت.

(همچنین درباره این موضوع بخوانید: دولت تمام‌قد از استارت‌آپ‌ها حمایت کند)

11- چرخیدن در سایت، به جای چرخیدن در شهر

مشتریان برای خرید لباس ‌مناسب، بسیاری اوقات باید برای هر نوع لباس، به فروشگاه‌های جداگانه‌ای در مناطق مختلف شهر مراجعه کنند. مثلاً کیف را از یک منطقه از شهر بخرند، کفش مناسب را از منطقه دیگر. استهلاک، خستگی، تحمل ترافیک و آلودگی بیشتر هوا، کمترین دستاورد این نوع خرید است.

اما فروشگاه‌های آنلاینِ لباس، همه این موانع را از پیش پای مردم برمی‌دارند و با ارئه محصولات متنوع در دسته‌بندی‌های مختلف، ضمن احترام بیشتر به وقت مشتریان، از سفرهای شهری آنان نیز می‌کاهند.

12- مقابله با رقبای خارجی

تجربه نشان داده است زمانی که در کسب‌وکارهای اقتصادی، فرصتی تازه به وجود بیاید و از آن استفاده نشود، دیگران قطعاً از آن فرصت، به نفع خود استفاده خواهند کرد و گوی سبقت را از ما، خواهند ربود.

بنابراین قبل از آنکه سایت‌های فروشگاهیِ آنلاین خارجی، از طریق تبلیغات ماهواره‌ای، مردم ما را به سمت خرید لباس از فروشگاه‌های مجازی کشورهای همسایه سوق دهند، باید با حمایت از فروشگاه‌های آنلاین بومی، به افزایش تولید ملی و در نتیجه اشتغال‌زایی داخلی کمک کنیم و از این طریق، مانع خروج ارز از کشور شویم.

با بررسی این نوع فروشگاه‌ها، می‌توان نتیجه گرفت کسب‌وکارهای نوپا در عرصه فروش آنلاین، تأثیرات مثبتی فراوانی بر تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان ایرانی دارند. خصوصا اینکه با ایجاد فضای مشترک برای رقابت محصولات ایرانی و خارجی، از یک‌سو به معرفی برند‌های داخلی در کنار برندهای خارجی می‌پردازد و از سوی دیگر تولید‌کنندگان ایرانی را به سمت افزایش کیفیت و تنوع محصول برای رقابت با رقبای خارجی ترغیب می‌کند.

(در این زمینه همچنین بخوانید: حمایت از استارت‌آپ‌ها، به شکوفایی اقتصادی می‌انجامد)