استارت‎آپ‌ها بخشی از اقتصاد مقاومتی

کارآفرین فعال حوزه استارت‌آپی کشور معتقد است کسب و کارهای نوپا نیازمند فضای امن و شفاف هستند.

سید سعید رحمانی خضری کارآفرین فعال حوزه استارت‌آپی کشور و مدیرعامل یکی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه، در گفت‎وگو با نوپانیوز کسب‌وکارهای استارت‌آپی را بخشی از اقتصاد مقاومتی کشور دانست و گفت: در کار ما هیچ سوالی نیست که جواب روشن و واضحی نداشته باشد.

رحمانی افزود: ما باید پایبندی به اقتصاد مقاومتی، اصول اخلاقی و امنیت ملی را از اصول خود قرار دهیم. از طرفی فرهنگ‌سازی مهم‌ترین چیزی است که به آن در اکوسیستم کارآفرینی نیاز داریم زیرا باید تلاش کرد فضایی ایجاد شود که به شفافیت در این اکوسیستم منجر شود.

وی با بیان اینکه باید فضای مناسب را برای گفتن واقعیت و شفاف‌سازی ایجاد کنیم و آگاهی خود را نسبت به مسایل امنیتی و حساس بالا ببریم گفت: مسایل پیش آمده در بعضی از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی و تهمت زدن به کارآفرینان و کسب‌وکارهای موفق، امنیت خاطر فعالان اکوسیستم و سرمایه‌گذاران را مخدوش می‌کند و این انرژی و تمرکز ما را هدف می‌گیرد و باعث وارد شدن ضرر به اکوسیستم کارآفرینی می‌شود.

این کارآفرین فعال حوزه استارت‌آپی کشور همچنین مناسب‌ترین مدل سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری و استارت‌آپ‌ها را سرمایه‌گذاری جسورانه خواند و تاکید کرد: برای سرمایه‌گذاری درکسب‌وکارهای نوپا هیچ نوعی از وام یا مدل‌های قدیمی جذب سرمایه کارساز نیست به همین دلیل بزرگ‌ترین دستاورد امسال این بوده که برای نخستین بار در ایران به همت سازمان بورس و معاونت علمی قوانین صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه شکل گرفته است.

وی با اشاره به اینکه در سرمایه‌گذاری جسورانه عملا جذب سرمایه‌ از بخش سنتی بازار ایران آغاز شده است، گفت: در سال ۱۳۹۰ که ما سرآوا را شکل دادیم جذب سرمایه را از سرمایه‌گذاران سنتی انجام دادیم. سرمایه‌گذاران ما بانک تجارت، بانک سامان، بانک خاورمیانه، شرکت تدبیرگران فردای امید (متعلق به ۲۰ هزار کارمند بانک تجارت)، شرکت توسعه صنعتی ایران (دارای بیشترین تعداد سهام‌دار در یک شرکت در بورس ایران) و شرکت‌های آرا و دینا و دیگر سرمایه‎گذاران بودند که در بخش‌های مختلف اقتصادی فعالیت می‌کردند.

رحمانی ادامه داد: زمانی شروع به جذب سرمایه کردیم که کاهش شدیدی در زمینه ارزش پول ملی کشور در برابر دلار اتفاق افتاده بود، تحریم‌ها شدت گرفته بود و چشم‌انداز اقتصادی مثبت نبود. با این حال بزرگترین فرصت ما همکاری با تیم‌هایی متشکل از جوانان با پشتکار، متعهد و با استعداد بود.

وی با اشاره به اینکه تعداد صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه ناکافی است و باید چندین برابر شود گفت: اگر فرض کنیم تا به حال ۳۰۰ میلیارد تومان هم در این بخش از قبل سرمایه‌گذاری شده باشد مجموع این میزان نسبت به درآمد سرانه ناخالص ایران نزدیک به سه صدم درصد است. در آمریکا با درآمد ناخالص ملی ۱۷ تریلیون دلار این میزان سرمایه‌گذاری در بخش جسورانه به ۳ دهم درصد می‌رسد و این یعنی اینکه سرمایه‌گذاری جسورانه می‌بایست ۱۰۰ برابر میزان فعلی افزایش یابد.

این کارآفرین فعال در زمینه استارتاپ‌ها با تاکید بر لزوم امنیت خاطر و قانون و تشویق شفافیت در این عرصه تاکید کرد: کمبود مدل‌های قانونی مورد نیاز در بخش سرمایه‌گذاری استارت‌آپی منجر به شکل‌گیری صندوق‌های جسورانه شد. طبق قوانین سنتی تجارت ایران مالکیت و مدیریت از هم جدا نیست. این بزرگترین مشکل پیش‌روی شرکت‌های سرمایه‌گذاری و استارت‎آپ‌هاست در حالی که در صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه میزان سرمایه بین سرمایه‌گذاران متعدد تقسیم می‌شود در حین اینکه تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری در اختیار مدیریت شرکت است.

وی افزود: اگر این مدل مدرن سرمایه‌گذاری در خارج متداول نبود دنیا تاکنون به‌هم ریخته بود چراکه مثلا «گوگل» یا «اوبر» را سرمایه‌گذاران آنها اداره می‌کردند نه مدیران آنها. به گفته رحمانی با جدا کردن سرمایه‌گذاری از مدیریت امکان جذب راحت‌تر سرمایه از سرمایه‌گذار سنتی و یا حتی خارجی فراهم می‌شود، بدون آن‌که به آنها اجازه دخالت در امور شرکت را بدهد.

رحمانی همچنین به سرمایه‌گذاری خارجی اشاره کرد و گفت: بسیاری از استارتاپ‌ها در مراحل اولیه رشد و یا در حین حضور در شتاب‌دهنده‌ها نیاز به سرمایه‌ ندارند؛ اگر هم داشته باشند، می‌توانند از سرمایه‌گذاران داخلی جذب سرمایه کنند و در این مرحله از رشد واقعا نیازی به سرمایه خارجی نیست. تجربه نشان داده است بهترین استارتاپ‌ها آن‌هایی هستند که مراحل اولیه خود را با پول خودشان، و با پایین نگه‌داشتن مخارج و افزایش درآمدزایی طی کرده‌اند و از این روش استارتاپ خود را گسترش دادند.

وی همچنین به فرآیند جذب سرمایه‌گذاری خارجی اشاره کرد و ادامه داد: ما در دوران تحریم‌ها با اتکای کامل‌ به تجربه مدیریتی، دانش و سرمایه داخلی حرکت کردیم و بعد از کاهش تحریم‌ها با آگاهی به نیاز بر آماده‌سازی کسب‌ و کارهای ملی برای رقابت با شرکت‌های چندملیتی که قصد ورود به بازار کشورمان را دارند، برای دسترسی و انتقال دانش مدیریتی، تراز جهانی جذب سرمایه خارجی را در نظر گرفتیم. اما حتی یک سهم از استارت‌آپ‌های داخلی را نه به روس‌ها، نه به آمریکایی‌ها نه سوئدی‌ها و نه به هیچکس دیگر منتقل نکردیم.

 این کارآفرین فعال حوزه استارت‌آپی کشور خاطرنشان کرد: جذب سرمایه‌گذار خارجی تنها زمانی مقبول است که با تعهد انتقال دانش مدیریتی و در مرحله‌ای از رشد باشد که تجربه‌اش در کشورمان موجود نیست و نکته این است که این تجربه را نمی‌شود خرید چون تنها قابل انتقال از طریق کسانی است که آن را در دیگر نقاط دنیا به صورت عملی تجربه کرده‌اند.

رحمانی با بیان اینکه مدیران شرکت پامگرنت که گروهی کارآفرین سوئدی هستند سال ۱۳۹۳ در دوران تحریم به ایران آمدند و علاقه برای سرمایه‌گذاری در این زمینه داشتند گفت: آنها تجربه انتقال دانش مدیریتی به شرکت اویتو (بزرگترین شرکت اینترنتی در روسیه و منطقه) و یا بلابلا را درفرانسه داشتند. ما در دوران تحریم با این شرکت به توافق رسیدیم اما به خاطر همان تحریم‌ها موفق به انتقال سرمایه نشدیم ولی انتقال تجربه صورت گرفت.

وی یکی از ضعف‌های فضای سرمایه‌گذاری را فقدان قوانین در میزان مالکیت سرمایه‌گذار خارجی برشمرد و افزود: این یک خطر است که یک سرمایه‌گذار خارجی کل اکوسیستم استارت‌آپی ایران را با پرداخت مبلغی از آن خود کند و این خطری است که هم فضای سرمایه‌گذاری داخلی و هم فضای کارآفرینی را تهدید می‌کند.

وی همچنین فقدان قانون حفاظت از داده‌های کاربران را از دیگر مشکلات قانونی در این بخش برشمرد و گفت: مشکل داده‌ها فقط مشکل سرمایه‌گذار خارجی نیست ما باید قانونی داشته باشیم که حفاظت از داده‌های کاربران را الزامی کرده و دسترسی به آن را محدود به قرارداد فی‌مابین کاربر و شرکت کند.