صنعت پوشاک در مسیر دانش‌بنیان شدن

ایجاد پل بین صنعت و نیروی کار، قدمی مهم در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی است.

نوپانا به نقل از عصر اقتصاد: تولید و اشتغال، دو محوری هستند که زیربنای اقتصاد مقاومتی را تشکیل می‌دهند. قطع اتکای کشور به اقتصاد بیگانه یقیناً نیازمند افزایش سطح تولید و تأمین نیاز جمعیت از طریق محصولات داخلی کشور است. از سوی دیگر اشتغال، پیش‌زمینه تأمین معیشت افراد است، اما نه اشتغالی که کاذب یا غیر مولد باشد. هنگامی‌که شغل‌ها با صنایع و تولیدی‌ها پیوند خورده باشند، درآمد هر شخص از طریق تولید و مصرف داخلی تأمین‌شده و از همین رو عوامل برون‌زا، تأثیر چندانی بر معیشت افراد و خانوارها نخواهند داشت. ناگفته پیداست که رونق تولید، نیازمند نیروی انسانی ماهر است. از سوی دیگر متخصصین و کارگران ماهر نیز برای بروز توانایی‌های خود نیازمند عرصه‌ای کارآمد هستند. بنابراین می‌توان گفت ایجاد پلی بین صنعت و نیروی کار، قدمی مهم در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی است.

در کشور ما، دانشگاه تبدیل به یکی از مراجع اصلی تربیت نیروی کار ماهر شده است. بنا به آمار درگاه ملی آمار ایران، تنها در سال تحصیلی 93-94 بیش از چهار میلیون و 800 هزار نفر در دانشگاه‌های کشور مشغول به تحصیل بوده‌اند. این تعداد دانشجو که در گروه‌های عمده پزشکی، فنی و مهندسی، علوم انسانی، کشاورزی و دامپزشکی، علوم پایه، و هنر مشغول به تحصیل بوده‌اند، بی‌شک بعد از فارغ‌التحصیلی به نیروهای بالقوه بازار کار بدل شده و یا خواهند شد. این رقم، رقم بالایی است؛ به ‌طوری ‌که بر اساس گزارش سرمایه انسانیِ مجمع جهانی اقتصاد، در سال 1395 تنها در رشته‌های فنی و مهندسی، ایران با تعداد 335 هزار فارغ‌التحصیل، بعد از چین، هند، ایالات‌متحده آمریکا و فدراسیون روسیه در رتبه پنجم جهانی از منظر تعداد فارغ‌التحصیلان ایستاده است. اما همه این فارغ‌التحصیلان وارد بازار کار نمی‌شوند.

راهی به ‌سوی مهارت

موضوع بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی طی چند سال اخیر به یکی از مهم‌ترین چالش‌های کشور در بخش بیکاری تبدیل‌شده و هم‌اکنون کشور در این خصوص دارای انباشت تقاضا برای کار است. در حال حاضر، تعداد کل بیکاران مطلق کشور از سوی مرکز آمار ایران دو میلیون و ۵۰۰ هزار نفر اعلام‌ شده است. معاون وزیر کار درباره این موضوع گفت: ۳۱ درصد از این تعداد یعنی ۷۷۵ هزار نفر دارای تحصیلات دانشگاهی هستند. وزارت کار همچنین اعلام کرده به‌زودی چهار میلیون و ۵۰۰ هزار نفر دیگر نیز به این جمعیت اضافه می‌شوند. این در حالی است که بازار کار و اشتغال ایران حتی برای ۷۷۵ هزار تحصیل‌کرده دانشگاهی هم‌توان ایجاد پذیرش ندارد.

بیکاری در میان دانش‌آموختگان در سال 92 رقمی حدود 6/ 15 درصد اعلام‌شده است. این در حالی است که نرخ بیکاری در سال گذشته 5/ 10 درصد اعلام شده و در بهار امسال نیز با رشد 2/ 0 درصدی به رقم 7/ 10درصد رسیده است. فاصله پنج درصدی نرخ بیکاری دانش‌آموختگان با نرخ بیکاری کل، نشان‌دهنده افزایش نامتوازن تحصیلات عالی و اشتغال در کشور است.

اما این نرخ بیکاری در میان تحصیل‌کردگان در حالی است که صنعت کشور نیز از کمبود نیروی انسانی ماهر رنج می‌برند. بسیاری از کارشناسان معتقدند که این معضل از ارتباط ضعیف دانشگاه و صنعت ناشی شده است. از سویی پژوهش‌های دانشگاهی بدون توجه به نیاز بازار انجام‌شده و در صنعت استفاده نمی‌شوند، از سوی دیگر جذب فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در صنایع بسیار دشوار شده است.

اتحادیه فروشندگان و تولیدکنندگان پوشاک تهران، با توجه به این موضوع سعی بر آن داشته است که پیوند میان صنعت و دانشگاه را تقویت کند و امضای قرارداد میان این اتحادیه و دانشگاه پیام نور شرق تهران در هفته گذشته، گواه این ادعا است.

(همچنین بخوانید: نقش محوری کارآفرینان در اقتصاد مقاومتی)

بازی برد-برد صنعت و دانشگاه

هفته گذشته تفاهم‌نامه‌ای میان اتحادیه فروشندگان و تولیدکنندگان پوشاک تهران و واحد شرق تهران دانشگاه پیام‌نور به امضا رسید که به‌موجب آن، از یک‌سو این دانشگاه موظف به انجام تحقیقات علمی موردنیاز صنعت پوشاک می‌شود و از سوی دیگر با همکاری دانشگاه و اتحادیه، کارگاه‌های مهارت‌آموزی برای دانشجویان برگزارشده تا این دانشجویان بتوانند بعد از فارغ‌التحصیلی راحت‌تر جذب واحد‌های تولید و عرضه پوشاک شوند.

ابوالقاسم شیرازی، رئیس اتحادیه فروشندگان و تولیدکنندگان پوشاک تهران درباره علت ورود اتحادیه متبوعش به این فعالیت، گفت: از حدود 10 سال پیش، هنگامی‌که صنعت پوشاک ایران از ورود کالاهای خارجی ضربه خورد، این نیاز حس شد که باید برای رقابت با اجناس خارجی، کیفیت تولید را بالا برد، بر تنوع آن افزود و از قیمت آن کاست. رسیدن به این اهداف مستلزم مجهز شدن به علم روز دنیا در صنعت پوشاک بود.

شیرازی افزود: از سوی دیگر، بعد از برداشته شدن تحریم‌ها و هنگامی‌که تولیدکنندگان ما خواستند وارد بازارهای بین‌المللی شوند، متوجه شدیم که بسیار بیشتر از آنکه فکر می‌کردیم از دنیا عقب هستیم. امروز صنعت پوشاک در سطح جهان به‌شدت دانش‌محور شده و موفقیت در عرصه‌های مختلف این صنعت، از طراحی و تولید گرفته تا توزیع نیازمند تجهیز به دانش نوین است. از همین رو بر آن شدیم که با نزدیک‌تر کردن پیوند صنعت و دانشگاه، این کمبود را در عرصه دانش برطرف کنیم.

او همچنین به مسئله اشتغال اشاره کرد و گفت: اهمیت دیگر این مسئله اشتغال‌آفرینی برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است. با این توافق از یک‌سو صنعت از علم روز منتفع شده و از سوی دیگر فرصت‌های فراوان کاری برای دانشگاهیان عزیز فراهم می‌شود. این فرصت‌ها محدود به دانشجویان طراحی و نساجی نیست، چراکه صنعت به سایر رشته‌ها مانند حسابداری، مدیریت و... نیز نیاز دارد. درواقع این تفاهم بازی برد-بردی است که درنتیجه آن، اقتصاد کشور و مردم منتفع می‌شوند.

به گفته شیرازی، صنعت پوشاک اولین صنعتی است که در کشور به سمت دانش‌بنیان شدن پیش می‌رود و سعی دارد با تحقق این مهم، بهره‌وری تولید را افزایش داده و تولید خود را صادرات‌محور کند.

(همچنین بخوانید: کلید حل مشکلات کشور در دست استارت‌آپ‌ها)