با انجام این ۱۲ تمرین میتوانید شناخت بیشتری از خود به دست بیاورید و با انرژی و درک درستتری برای موفقیت تلاش میکنید.
نوپانا به نقل از مرکز توانمندسازی و تسهیلگری کسبوکارهای نوپای فاوا: یک ضربالمثل آفریقایی میگوید: «وقتی دشمنی در درونت وجود نداشته باشد، هیچ دشمنی از بیرون نمیتواند به شما آسیب بزند.»
خودآگاهی یکی از مهمترین مهارتها برای موفقیت است. شیوه رفتار و واکنش شما در برابر شرایط بیرونی، تحت تأثیر فرایندهای ذهنی درونی شما قرار دارد. خودآگاهی، الگوهای فکری مخرب و عادتهای ناسالم را به شما نشان میدهد و این امر به تصمیمگیری بهتر و واکنشهای رفتاری مطلوبتر منتهی میشود.
در اینجا ۱۲ تمرین را برای تقویت خودآگاهی به شما معرفی میکنیم:
۱ـ سه پرسش «چرایی»
قبل از اجرای هرگونه تصمیمی، از خود سؤال کنید «چرا؟» و سپس به آن جواب داده و دوباره در مورد جواب خود سؤال کنید «چرا؟» تا اینکه این «چراها» به سه مورد برسند. اگر توانستید سه دلیل خوب برای اجرای تصمیم پیدا کنید، اوضاع برای شما شفاف و اطمینان شما نسبت به اقدامات بیشتر خواهد شد. خودآگاه بودن، شناخت انگیزههای خود، و تشخیص منطقی بودن یا نبودن آنهاست.
۲ـ دامنه واژگان احساسی خود را گسترش دهید
ویتگنشتاین(Wittgenstein)، فیلسوف اتریشی، میگوید: «محدودیت زبان من، محدودیت دنیای من است.» احساسات، واکنشهای فیزیکی و رفتاری قدرتمندی را میسازند که پیچیدهتر از «خوشحالی» یا «ناراحتی» هستند. بیان کردن احساسات با کلمات، تأثیر درمانی مثبتی روی مغز شما دارد. اگر نتوانید احساسات خود را بیان کنید، دچار استرس میشوید. هرروز یک کلمه یاد بگیرید تا بهتدریج دامنهی واژگان احساسی شما گسترش پیدا کند. نمونههایی از واژگان احساسی عبارتاند از: پرانرژی، شاد، با اعتمادبهنفس، عالی، خوششانس و غیره.
۳ـ تمرین کنید به خود «نه» بگویید
توانایی «نه» گفتن به خود برای صرفنظر کردن از رضایتمندی کوتاهمدت به خاطر دستاوردهای بلندمدت، یکی از مهارتهای مهم زندگی است. این مهارت نیز درست مثل عضلات بدن، با تمرین تقویتشده و مستحکم میشود. هر چه بیشتر تمرین کنید که در برابر چالشهای روزانه زندگی به خود «نه» بگویید، بهتر میتوانید در برابر وسوسههای بزرگ مقاومت کنید. وسوسههای روزانه بسیار زیادند: استفاده بیشازحد رسانههای اجتماعی، غذای ناسالم، غیبتکردن و غیره. بنابراین تمرین کنید که هرروز، به پنج وسوسه مختلف، «نه» بگویید.
۴ـ واکنشهای ناخودآگاه را کنار بگذارید
فردی که خودآگاهی ندارد را میتوان به یک خلبان خودکار تشبیه کرد. چنین فردی از واکنشهای خود، آگاهی ندارد. خودآگاهی به شما این امکان را میدهد تا شرایط را به شکل عینی و منطقی ارزیابی کنید، بدون آنکه بر اساس کلیشهها و تعصبات، اقدامی انجام دهید.
(همچنین بخوانید: در اکوسیستم استارتآپی، دنیای خود را بسازید)
قبل از هر اقدامی، بهخصوص در مواقعی که حس ناامیدی یا عصبانیت وجود شما را فراگرفته، ابتدا نفس عمیقی بکشید. این کار به شما زمان میدهد تا واکنش خود را ارزیابی کرده و تصمیم بگیرید که آیا این واکنش، بهترین گزینه ممکن است یا خیر.
۵ـ مسئولیت اشتباهات خود را بپذیرید
هیچکس بیعیب و نقص نیست. اگر از ضعفهای خود، آگاه باشید اما اشتباهات خود را نپذیرید، درواقع آن را نیمهکاره رها کردهاید. ما اغلب از دیگران انتقاد میکنیم، درحالیکه به ضعفهای خود بیتوجه هستیم. خودآگاهی کمک میکند تا آینه را به سمت خود برگردانیم و از رفتار متظاهرانه بپرهیزیم.
تکرار و اصلاح رفتار، تنها زمانی اتفاق میافتد که ضعفهای خود را بشناسید. بنابراین، این عادت را در خود ایجاد کنید که بهجای بهانهتراشی، اشتباهات خود را بپذیرید.
۶ـ مراقب حرفهایی که با خود میزنید، باشید
در مغز ما، گفتگوهایی بیوقفه جریان دارند که همواره به نفع ما نیستند. چند جمله منفی کافی است تا ما دچار اضطراب و افسردگی شویم.
به نحوه واکنش خود در برابر شکستها و موفقیتها توجه کنید. آیا موفقیتهای خود را نتیجه شانس و بخت و اقبال میدانید؟ آیا بعد از شکستها، خود را سرزنش میکنید؟ چرخههای بازخورد مثبت و منفی در ذهن، بر اساس شیوه واکنش ما به موفقیتها و شکستها شکل میگیرند. باید بین سختگیری که نسبت به خود داریم، و محبت و دلسوزی که نسبت به خود حس میکنیم، تعادل برقرار کنیم. بنابراین موفقیتهایتان را جشن بگیرید و شکستهایتان را ببخشید.
۷ـ آگاهی خود را نسبت به زبان بدنتان افزایش دهید
تماشای فیلم ویدئویی که از خودمان گرفتهشده، تجربه بسیار ارزشمندی است، اما آگاهی از زبان و ژست بدن، و شیوه رفتار خود، باعث میشود اعتمادبهنفس ما بالاتر برود.
قوز کردن، یا ژستهایی که حکایت از پایین بودن قدرت بدنی دارند، باعث میشود میزان هورمون کورتیزول در بدن افزایش پیدا کند و عزتنفس فرد پایین بیاید. درحالیکه صاف ایستادن و ژستهایی که حاکی از بالا بودن قدرت بدنی است، باعث تحریک هورمون تستوسترون میشود و بهبود عملکرد را به دنبال دارد. استفاده از حرکات دست، به بیان افکار و عقاید کمک میکند و بر شیوه واکنش افراد نسبت به شما تأثیر میگذارد.
(همچنین بخوانید: سن چه تاثیری بر موفقیت کسبوکار دارد؟)
سخنرانی یا ارائه خود را در کنفرانس ضبط کنید و سپس ژستها و حرکات دست خود را ارزیابی کنید. فیلمهای ویدیویی گرفتهشده از سخنرانان حرفهای را تماشا کرده و سعی کنید از رفتار آنها برای بهبود مهارت خود الگو بگیرید.
۸ـ تظاهر کنید موضع مخالفی دارید
زمانی که در موضع مخالف قرار میگیرید، در واقع فرضیات خود را زیر سؤال میبرید. به یاد داشته باشید که باورها و جهانبینی «پیشفرض» شما، همواره منطقی نیست. بنابراین بهتر است گاهی با خودتان به بحث بنشینید و ببینید دیدگاههای شما در چه جایگاهی قرار دارند. این مباحث برای مغز شما نیز تمرین خوبی است. پردازش اطلاعات چالشزا، ارتباطات عصبی جدیدی را تحریک میکند.
۹ـ تیپ شخصیتی خود را بشناسید
شناخت تیپ شخصیتیتان، به شما کمک میکند تا نقاط قوت خود را افزایش داده و نقاط ضعف خود را مدیریت کنید. شناخت «نقاط قوت» و «استعدادها» میتواند مرز بین یک انتخاب خوب، و یک انتخاب عالی را مشخص کند. (منظور از نقاط قوت، دانش و مهارتهایی است که میتوان آنها را کسب کرد. درحالیکه منظور از استعدادها، موهبتهای خدادادی و ذاتی است).
برای شروع باید مشخص کنید که در کدام نقطه از محور برونگرایی و درونگرایی قرار دارید. باید بدانید بر اساس آزمون شخصیتی مایرز – بریگز، تیپ شخصیتی شما چیست و سپس تحلیل SWOT را (که مخفف نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصتها و تهدیدهاست) برای خود انجام دهید.
۱۰ـ خود - ارزیابی و تفکر را تمرین کنید
یک دفتر یادداشت روزانه داشته باشید و روند پیشرفت خود را در آن ثبت کنید. به خودآگاهیتان از ده نمره چه نمرهای میدهید؟ به این فکر کنید که هرچند وقت یکبار، سخنان تأسفبرانگیز را بر زبان میآورید، عادتهای بد را تکرار میکنید تصمیمهای نسنجیده میگیرید، و هوسهای زودگذر فکر شما را مشغول میکنند؟
اهداف منظمی برای خود تعیین کنید، سپس آن اهداف بزرگ را به هدفهای کوچکتر تجزیه کنید. در پایان هر روز، از خود بپرسید: «عملکرد امروز من چگونه بود؟» و «چگونه میتوانم عملکرد فردایم را بهبود ببخشم؟»
۱۱ـ همواره به دنبال بازخورد سازنده باشید
همه ما، در رفتارها و الگوهای فکریمان، نقاط کوری داریم. اگر همواره به دنبال بازخورد سازنده باشیم، از خودفریبی و دیدگاههای تکبعدی احتمالی، نجات پیدا میکنیم. اما برای دریافت بازخورد، حتماً به سراغ افرادی بروید که آنها را راهنما و مشاور (منتور) خود میدانید؛ یعنی افرادی که شمارا درک میکنند، برایشان احترام قائل هستید، و آنچه را که باید بشنوید به شما میگویند، نه آنچه را که دوست دارید بشنوید.
۱۲ـ مدیتیشن کنید.
مدیتیشن، یکی از فعالیتهای بنیادین برای بهبود خودآگاهی است. مانند تمرکز صرف روی تنفس، یعنی تمرکز روی یکی از فرایندهای اصلی درونی بدن. با مدیتیشن، متوجه خواهید شد که ذهن شما در کجاها سیر میکند، و بدین ترتیب بهتر میتوانید جلوی حواسپرتیها و عوامل مختلکننده را بگیرید.
افرادی که در این زمینه مبتدی هستند، بهتر است با جلسات دهدقیقهای آغاز کنند. مکان خلوت و ساکتی را پیدا کنید، بنشینید، از راه بینی نفس بکشید، و از طریق دهان بازدم کنید. در سکوت، نفسهایتان را بشمارید، و بهمحض آنکه تمرکز ذهن خود را از دست دادید، سعی کنید دوباره تمرکز کنید. ببینید که چند دم و بازدم را میتوانید پشت سرهم و بدون وقفه بشمارید.
(همچنین بخوانید: مزایا و معایب یک شخصیت کاریزماتیک برای مدیر)