کم، ولی امیدوارکننده!

سهم شرکت‌های دانش‌بنیان در تولید ناخالص داخلی به 8/0 درصد رسیده است.

نوپانا به نقل از شبستان: بنا به تعریف آئين‌نامه تشخيص شركت‌ها و مؤسسات دانش‌بنيان، این نوع شرکت‌ها، مؤسسات خصوصی یا تعاونی هستند که به منظور افزایش علم و ثروت، توسعه اقتصادی بر پایه دانش و تحقق اهداف علمی و اقتصادی در یک راستا و در نهایت تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه در حوزه فناوری‌های برتر و با ارزش افزوده فراوان تشکیل می‌شود.

این آئین‌نامه، هدف از تشکیل شرکت‌های دانش‌بنیان را تحقق مواردی از این قبیل می‌داند: ایجاد زمینه برای به‌کارگیری بنیه علمی دانشگاه و واحدهای پژوهشی در سطح جامعه، تجاری‌سازی یافته‌های علمی، ترغیب جامعه دانشگاهی و شخصیت های علمی برای شرکت در فعالیت در جهت رفع نیاز جامعه و مواردی از این دست.

زمینه فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان شامل انجام پژوهش‌های کاربردی و توسعه‌ای، ارائه خدمت تخصصی و مشاوره‌ای، تولید محصولات با فناوری نوین، انجام خدمات توسعه فناوری و انجام تسهیلات ورود کارها به بازار بین‌الملل و جهانی کردن آنها است. کشورمان تاکنون توانسته است با حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، زمینه افزایش فعالیت آنها را فراهم آورد تا جایی که در حال حاضر سهم شرکت‌های دانش‌بنیان در تولید ناخالص داخلی هشت دهم درصد شده است.

به گفته برات قبادیان، معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صنعت، معدن و تجارت، بخش عمده تولید ناخالص داخلی کشور در صنعت و کشاورزی است. در برنامه‌های هم‌فکری صنعت و دانشگاه، سوق دادن شرکت‌های تولیدی و اقتصادی کشور به سمت فعالیت‌های دانش‌بنیان، در دستور کار این وزارتخانه است. وزارت صنعت، معدن و تجارت سه تفاهم‌نامه اساسی شامل، یک تفاهم‌نامه برای رفع مشکل دانشجویان و دو تفاهم‌نامه برای استادان در راستای حل مشکل صنعت و دانشگاه به وزارت علوم ارائه کرده است.

شرکت‌های دانش‌بنیان به دو روش ثبت می‌شوند، گروه نخست را شرکت‌هایی تشکیل می‌دهند که فقط اعضای هیئت علمی مالکان آن هستند. شرکت‌هایی که دانشگاه‌ها در آن مالکیت دارند که اگر سهم دانشگاه کمتر از 50 درصد باشد شرکت خصوصی محسوب می‌شود که باید تابع قانون تجارت باشد و تبعاً در اداره ثبت شرکت‌ها قابل ثبت می‌باشد. همچنین دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی می‌توانند پس از تصویب هیئت امنا در شرکت خصوصی سهام‌دار باشند و همچنین قانون دولت را موظف به حمایت ازشرکت‌های غیردولتی توسعه فناوری و همچنین شرکت‌های خدمات مهندسی نموده است (بند الف ماده 48).

اگر سهام دانشگاه بیش از 50 درصد باشد شرکت دولتی محسوب می‌شود (شرکت دانش‌بیان دولتی). طبق قانون برنامه توسعه دانشگاه‌ها و مراکز دولتی می‌توانند شرکت تأسیس کنند. البته مشروط بر قوانین و ضوابطی که در (ماده 51 قانون برنامه چهارم) قابل مطالعه ‌باشد و مهم‌ترین آن تمرکز دانشگاه بر اصل خدمات علمی، فنی و تحقیقات می‌باشد.

این نوع شرکت با مالکیت صددرصد اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مرکز علمی مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری وقانون تجارت بوده و از سوی دولت حمایت می‌شود. شركت‌هاي دولتي، مؤسسات و نهادهاي عمومي غيردولتي و نيز شركت‌ها و مؤسساتي كه بيش از پنجاه (50) درصد از مالكيت آنها متعلق به شركت‌هاي دولتي و مؤسسات و نهادهاي عمومي غيردولتي باشد، مشمول حمايت‌هاي اين قانون نيستند.