هرنوع مکانی، از میزاتاق، آشپزخانه تا آزمایشگاه میتواند محلی مناسب برای راهاندازی یک استارتآپ باشد.
نوپانا: شاید مناسبترین بستر ایجاد یک کسبوکار کوچک و کمهزینه با ایدهای محدود و خلاقانه، فضای وب باشد. بههمینخاطر است که امروزه اکثر کسبوکارهای نوپا سر وشکلی اینترنتی گرفتهاند؛ استارتآپهایی که در بیشتر موارد خدماتی از قبیل حملونقل، فروش، گردشگری، آموزش، تحویل غذا، خدمات بهداشتی و غیره ارائه میدهند.
آیا واقعا فضای استارتآپها محدود به وب است؟
با این که استفاده از فضای وب برای رشد سریع استارتآپی بسیار مهم است، در حقیقت اما هرجایی، از میز اتاق، آشپزخانه تا آزمایشگاه میتواند محلی مناسب برای راه اندازی یک استارتآپ باشد؛ یعنی کوچکترین فضاها به سادگی میتوانند به تولید انبوه محصولات و خدمات گستردهتر ختم شوند.
چه کسی میتواند از ایده سفارش اینترنتی «شستوشوی فرش و لباس» یا خرید آنلاین سنتیترین بخش سبد غذایی یعنی نان به وجد نیاید؟ بله؛ ممکن است در فضای وب، ایدهها شما را به هیجان آورده باشند. چرا که ایدهها در فضای خارج از وب بیشتر از آنکه جنبه هیجانی بالایی داشته باشند، در بخش تولید یا تکنولوژی فعال هستند. اما باید دقت کرد که همه استارتآپها محدود به وب نیستند.
خلاقیت لازمه راهاندازی یک استارتآپ
به عنوان خبرنگار نوپانا یکی از نمونههایی که همیشه برای استارتآپهای تولیدی و فناورانه به یاد دارم گروهی از دوستان جوانم بودند که درآغاز راه تعدادشان از پنج نفر تجاوز نمیکرد. آنها توانسته بودند در کنار یکی از اساتید دانشگاهشان برای انجام آزمایشهای دارویی، مجوز راهاندازی یک آزمایشگاه را بگیرند. فعالیت این گروه که درواقع از پایاننامههای هر یک از این پنج نفر نشأت گرفته بود بعد از یکسال بیش از پنجاه نفر را تحتتاثیر خود قرارداد و سرانجام هم همان آزمایشگاه کوچک که روزی دل از کسی نمیبرد جایش را به شرکتی متوسط داد که ایدههای برتر پزشکی در آن فرصت تولید پیدا کردند؛ شرکتی که در حال حاضر هیچ کس نمیتواند با اطمینان بگوید در جایی که ایستاده، نقطه پایان آن است. شاید با خود فکر کنید که من نه پزشکم، نه داروساز و نه علاقهای دارم که هیچ یک از اینها باشم. اتفاقا باید گفت که استارتآپها از خلاقیت افراد و نه فقط تحصیلات ناشی می شوند. اینکه یک فرد روی ایده خودش حساب کند، آن را به اشتراک بگذارد و از آزمون و خطای آن نترسد مسیر سخت اما دلپذیری است که هرکسی جرأت حرکت به سمت آن را ندارد.
استارتآپ زنان 50 ساله
گروه دیگری بودند که خیلی اتفاقی و در جریان یک تبلیغ کاغذی، ازهمینها که لای درهای تمام خانهها است، با آنها آشنا و سرانجام به اصرار و التماس موفق به دیدارشان شدم؛ جمعی از زنان بالای 50 سال که همکاری کنار هم را به چرتهای از روی بیکاری بعد از ظهر ترجیح داده بودند. این گروه که خنده و شادمانیاش را در هیچ استارتآپ دیگری تا امروز ندیدهام، سفارش پخت انواع غذا و شیرینیهای خانگی را میپذیرفت و کارشان آنقدر گرفته بود که به گفته خودشان «گاهی مجبور میشدند تعدادی از سفارشها را رد کنند.»
واقعیت این است که خودشان کارشان را جدی گرفته بودند و طی چند ماه بعد قرار بود با پیشنهاد یک رستوران بیرونبر در محل همان رستوران کار خود را با برندی مشخص و در مکانی بزرگتر انجام دهند. هنوز صدای یکیشان در گوشم هست که خیلی «دلش روشن» بود و میگفت «حتما چندین شعبه تاسیس خواهیم کرد.»
اجرایی شدن ایدههای بزرگ در فضایی کوچک
برای ایجاد یک استارتآپ حتما نباید بیکار باشید. در مسیر پیدا کردن استارتآپهای غیرمجازی، کارمندان بسیاری را دیدم که توانسته بودند با این باور که «استارتآپها کم هزینه اما پرسود هستند و کنار شغل تمام وقت میتوانند فضایی متفاوت ایجاد کنند» به فضای خلاق این عرصه پا گذاشته بودند.
جالبترین گروهی که دیدم ماجرای راهاندازی استارتآپشان از علاقه به خرید و ایدهای مبتنی بر دوخت لباس به جای پرداخت پول شروع شده بود و با یک ترکیب شش نفره به یک کارگاه طراحی و دوخت رسیده بودند؛ کارگاهی که در حقیقت انباری خانه یکی از اعضای گروه بود و واقعا من را هم به وجد آورد. حالا یکی از آنها میگوید شاید تا چند ماه دیگر عرصه کارمندی را ببوسد و کنار بگذارد تا بتواند وقت بیشتری برای توسعه کارگاه داشته باشد؛ کارگاهی که اعضای آن برای عید پیش رو بیش از 20 مدل سفارش پذیرفته بودند و خوشحال بودند که توانستهاند دست کم برای انجام سفارشهای عید دست چند جوان دیگر را هم در این کارگاه بند کنند.
اینها همه نمونههای مختصری از استارتآپهایی بودند که خارج از محیط وب در حال شکلگیری و رشد هستند؛ استارتآپهایی که اگر همت و علاقه اعضای آن را ببینید نمیتوانید تصور کنید که هرکدام در جایی که ایستادهاند، توقف خواهندکرد. بنابراین درنظر داشتهباشیم که ایدههای کوچک با صرف هزینههای اندک میتوانند زندگی را از این رو به آن رو کنند. منتظر باشید که در گزارشهای بعدی به شکل اختصاصی به استارتآپهای فعال در حوزه فناوری هم خواهیم پرداخت.
همچنین در این زمینه در نوپانا بخوانید: (استارتآپهای دانشگاهی چند میلیارد دلاری)