اقدامات ترامپ، فرصت تاریخی حفظ نخبگان

قانون جدید مهاجرت آمریکا، فرصت مناسبی برای جذب نخبگان در کشور به وجود آورده است.

نوپانا: همزمان با امضای قانون ممنوعیت ورود مهاجران هفت کشور مسلمان به آمریکا، شرکت‌های فناوری و استارت‌آپ‌های بزرگ علیه آن اعتراض کردند. با این قانون عده زیادی از مهاجران در فرودگاه‌ها دستگیر شدند و این قانون حتی برای آن‌ها که گرین‌کارت داشتند نیز عملی شد.

مدیران شرکت‌های بزرگی مانند گوگل، فیسبوک، اوبر، مایکروسافت و غیره، اعتراض خود را به‌صورت علنی، در بیانه‌های فردی و با نامه‌هایی دسته‌جمعی به این قانون اعلام کردند. آن‌‌ها همچنین از کارمندان خود خواستند که به آمریکا برگردند و برای کمک و پرداخت غرامت به کارمندان خود هزینه‌های زیادی صرف کردند. در طرف مقابل نیز فعالیت‌هایی رخ داده و دولت ترامپ جلساتی با مدیران سیلیکون‌ولی برگزار می‌کند.

شاید زمانی این حرف ساده‌لوحانه به‌ نظر می‌رسید، اما این روزها همه متوجه شده‌اند که سیلیکون‌ولی بدون کارمندان و کارگران مهاجر روی پا نمی‌ماند. بسیاری از مدیران این شرکت‌ها خود مهاجر بوده‌اند. ساندرا پیچای، مدیرعامل گوگل و ساتیا نادلا مدیرعامل مایکروسافت، از این نمونه مهاجران هستند. علاوه براین، متخصصان مهاجر، به جز سطح مدیریتی این شرکت‌ها، در بدنه اجرایی و فنی نیز حضور گسترده‌ای دارند.

از دید اهالی سلیکون‌ولی امضای این قانون، در واقع ضربه‌ای بزرگ به صنعت و فناوری و مهر باطلی بر رویای آمریکایی بود. از دست دادن بازارهای جهانی خطر بزرگی است که این غول‌های تکنولوژی را تهدید می‌کند.

وضعیت مهاجرانی که از این قانون صدمه دیده‌اند را می‌توان از زوایای مختلف برررسی کرد. همه در وهله اول آسیبی که به آن‌ها وارد شده است توجه می‌کنند. این امر کاملاً طبیعی است و در اولویت اول قرار دارد. کسی که به‌دنبال نتیجه سال‌ها تلاش، وطن خود را ترک کرده و مهاجرت می‌کند، اگر بعد از انکه در کشور جدید به ثبات رسید، بخاطر زادگاه و دینش طرد شود، دچار آسیب‌های روحی و مالی زیادی می‌شود. تازگی این اتفاق مجال بررسی این آسیب‌ها را نمی‌دهد و باید دید چه اتفاق بهتر یا بدتری در انتظار این مهاجران است و دولت‌های‌ آن‌ها تا چه اندازه از آن‌ها حمایت می‌کنند.

 نباید فراموش کرد که در ‌بلندمدت طرفی که ضرر می‌کند، اقتصاد آمریکا و سیلیکون‌ولی است. زیرا همیشه نخبگان، محیطی برای رشد و دوباره جوانه زدن پیدا می‌کنند. آن هم نخبگانی که نشان داد‌ه‌اند از هر نوع محدودیتی می‌توانند عبور کنند. اما شکی نیست که کاهش سرعت رشد سیلیکون‌ولی، اعتماد جهانی به این استارت‌آپ‌ها و نیز استقبال از محصولات آن‌ها کمتر خواهد کرد.

(همچنین در این زمینه بخوانید مهاجرت به دیگر کشورها؛ تهدید یا فرصت؟ )

 در میان این هفت کشور، ایران مهم‌ترین و تاثیرگذارترین افراد را در سیلیکون‌ولی داشته است. در طرف مقابل وضعیت کسب‌وکار در ایران به سمت مدرن شدن پیش می‌رود. لازم به ذکر است که در کنار رشد روزافزون اکوسیستم استارت‌آپی کشور، تمایل مردم به مشارکت در کسب‌وکارهای نوپا نیز بیشتر از قبل شده است. سرمایه‌گذاران جسور، شتاب‌دهنده‌ها و در نتیجه آن‌ها استارت‌آپ‌های جدید و خلاقانه، هر سه در مسیر بهبود و پویایی قرار گرفته‌اند.

حمایت ملی از این اکوسیستم ضرورتی است که روز ‌به‌ روز بیشتر احساس می‌شود و خوشبختانه دولت با دید باز این فرصت را در اختیار جوانان خلاق قرار داده است. در اینجا، رفع برخی موانع نیز ضروری به نظر می‌رسد. موانعی همچون دشواری‌های گرفتن مجوز و طولانی بودن پروسه ایجاد یک کسب‌وکار که فعالان استارت‌آپی با آن دسته و پنجه نرم می‌کنند. در این زمینه نیز شاهد بهتر و بهتر شدن اوضاع و نگاه تازه بسیاری از مسئولان هستیم.

اجرای قانون جدید مهاجرت باعث می‌شود نخبگان ایرانی مدت بیشتری در ایران بمانند و احتمالا در مورد مهاجرت خود خصوصا به آمریکا، تأمل بیشتری کنند. در کنار این موارد اگر شرایطی برای جذب نخبگان فراهم شود، سرعت رشد کسب‌وکارهای ایرانی، چندین برابر می‌شود. به‌ویژه در این برهه تاریخی که این افراد بیش از هر زمانی نیاز به حمایت دارند. شاید بهترین حالت بازی برد-برد را بتوان در این وضعیت برقرار کرد. شاید روزی، منطقه‌ای از کشورمان، معروف‌تر و شکوفاتر از سیلیکون‌ولی شود. این یک رویا نیست.

(درباره این موضوع بیشتر بخوانید: تاثير استارت‌آپ‌ها بر مهاجرت معكوس نخبگان)