در طرحریزی و توسعه استارتآپ، آگاهانه عمل کنیم.
نوپانا: برای بقای یک استارتآپ، آیا فقط خلاقیت و جذب سرمایهگذار و پس از آن، رسیدن به درآمدزایی کافی است؟ فضای استارتآپها بر خلاف ظاهر پرنشاطی که دارد، به سبب تنشهای رقابتی میان آنها بر سر جذب مخاطب بیشتر و ضریب نفوذ بالاتر، ممکن است به سمتوسویی کشیده شود که در بهترین حالت، به دعواهای حقوقی علیه همدیگر بینجامد.
استراتژی رسانهای یک استارتآپ، باید با شناخت کافی از جامعه میزبانِ استارتآپ و دغدغههای آنها و نقاط ضعف و قوت رقبا باشد. هنگامی که استارتآپ تازهای (یا عمدتا نسخه بومیشده یک استارتآپ مشهور جهانی) وارد فضای رقابتی کشور میشود، باید این پیشفرض را در ذهن خود داشته باشد که بهرغم تسهیل فرآیند حضور استارتآپها، هنوز قواعد و قوانین دستوپاگیر برای کسب مجوزهای گوناگون کم نیستند و رقبا چگونه میتوانند از همین فضا به تخطئه و تخریب استارتآپ بپردازند؛ به ویژه زمانی که حضور استارتآپ بازار انحصاری رقبای غیرآنلاین و سنتی را تحت تاثیر خود قرار میدهد. مصداقهای این تقابلها آنقدر زیاد است که نیازی به بیان ندارد. اما این مورد تقابل، محدود به مجوزهای قانونی و صنفی نیست؛ حدود شرعی و عرفی، آن هم برای جامعهای در خاورمیانه، آنقدر خطکشی شده است که کوچکترین اشتباه، ممکن است به از دست رفتن صدها میلیون تومان سرمایه بینجامد. کافی است منطق و الگوی فعالیت، شکبرانگیز باشد، دادههای مهم کاربران در جایی که نباید ( به طور مثال به واسطه نرمافزاری واسط) ذخیره و به اشتراک گذاشته شود، یا حتی برخی مناسبتها که در فرهنگ ایرانی جایگاهی ندارند، ترویج شود. تمام اینها میتواند به آسانی هجمهای رسانهای علیه یک استارتآپ به راه بیندازند و بقای آن را با خطر مواجه کند.
علاوه بر مقابله حقوقی، صنفی و رسانهای، یک عامل دیگر هم میتواند بقای استارتآپها را با مشکل مواجه کند و آن هم سادهانگاری گزارش شکایت مخاطبان استارتآپهاست. این سادهانگاری، در مرحله نخست، بازتابی در شبکههای اجتماعی پیدا میکند و پس از سلب اعتماد از بخشی از مشتریان به واسطه ارتباطات میانفردی، ممکن است خیلی زود به بدنامی آن استارتآپ بینجامد. مشابه با برندینگ نام یک ستاره ورزشی که هر قدر بسامد تکرار نام فرد در رسانهها اوج میگیرد، احتمال سقوطش هم به واسطه کوچکترین لغزش دو چندان میشود.
استارتآپها در چنین فضایی بهسان شرکتهایی با دیوار شیشهای هستند که هم نمیتوانند بر خلاف فضای سنتی بیتعامل با مخاطب، به عرضه انحصاری بپردازند و هم سنگرهایشان ممکن است با کوچکترین ضربهای ترک بردارد. این ترکها به شرط رصد پیاپی و جدی پنداشتن آنها قابل ترمیم است، اما اگر فکری برای ترمیم آنها نشود با ضربه کوچک دیگری فروخواهد ریخت. برای حفاظت از استارتآپها، باید بیش از هر چیز دغدغهها و قوانین و عرف و شرع جامعه میزبان را شناخت و با آگاهی کامل از آن، طرحریزی و توسعه استارتآپ را به انجام رساند.
(همچنین بخوانید: ۸ زاویه مثبت و منفی کار در استارتآپ)