زلزله در انتظار بازار تجارت الکترونیکی ایران

سال‌ها پس از ابهام در الزامی بودن یا نبودن دریافت ای‌نماد برای سایت‌ها، فروشگاه‌ها و حتی پذیرندگان شرکت‌های پرداخت‌یار، بالاخره اکنون با انتشار نامه‌ای از سوی مدیرعامل شاپرک به شرکت‌های پرداخت‌یار، دریافت ای‌نماد الزامی و تیر خلاص به این ابهام شلیک شد.

نوپانا به نقل از دیجیاتو، مدیرعامل شاپرک با ارسال نامه‌ای به مدیران عامل شرکت‌های پرداخت‌یار اعلام کرد که از مرداد ماه، حین ثبت اطلاعات پذیرندگان جدید، اطلاعات ثبت شده در خصوص نماد اعتماد الکترونیکی نیز بررسی می‌گردد و از تخصیص پایانه به موارد نامنطبق جلوگیری به عمل خواهد آمد.

 

یکی از اصلی‌ترین کارهای شرکت‌های پرداخت‌یار اکنون ارائه درگاه پرداخت به فروشگاه‌ها و شرکت‌های مختلف است. این نامه اکنون به سادگی می‌گوید شخص حقیقی یا حقوقی که می‌خواهد از شرکت‌های پرداخت‌یار درگاه بگیرد، باید نماد اعتماد داشته باشد؛ رویکردی که قطعا می‌تواند یک زلزله بزرگ در بازار تجارت الکترونیکی ایران ایجاد کند.

آنچه مشخص نیست اینکه چنین تصمیمی با چه میزان بررسی اتخاذ شده است. چراکه در حال حاضر بخش بزرگی از فروش اینترنتی بر بستر شبکه‌های اجتماعی انجام می‌شود به گونه‌ای که مدیرعامل دیجی‌کالا نیز می‌گوید بزرگ‌ترین رقیب آن‌ها همین شبکه‌ اجتماعی است. در واقع، این فروشگاه‌های اینستاگرامی هستند که جزء مشتریان اصلی پرداخت‌یارها برای دریافت درگاه به شمار می‌روند.

نکته مهم اینجاست که فروشگاه‌های اینترنتی در شبکه‌های اجتماعی نمی‌توانند نماد اعتماد دریافت کنند، چرا که ای‌نماد صرفا برای وب‌سایت‌ها طراحی شده است. این تضاد بزرگ، مشخصا ضربه گسترده‌ای به کسب‌وکارهای اینترنتی در شبکه‌های اجتماعی خواهد زد و بازار تجارت الکترونیکی را به سوی بازار خاکستری «کارت به کارت» و سخت‌تر شدن پیگیری سفارشات برای مشتریان و فروشگاه‌ها پیش خواهد برد؛ رویکردی که نهایتا پلیس فتا را هم بیشتر از پیش درگیر خواهد کرد.

شاید یک کسب‌وکار اینستاگرامی بتواند با رفتن به سوی کارت به کارت، دریافت درگاه را فراموش کند اما روش برای بسیاری از کسب‌وکارهای خانگی و حتی استارتاپ‌های کوچکی که در ابتدای مسیر رشد خود هستند یک روش منطقی و قابل انجام نیست. در واقع همین تصمیم باعث می‌شود تا استارتاپ‌های کوچکی که اکنون در شتابدهنده‌ها هستند نتوانند درگاه پرداخت داشته باشند چراکه هنوز به مرحله دریافت مجوز نرسیده‌اند

با نگاه خوش‌بینانه، این تصمیم در دراز مدت می‌تواند باعث شفاف‌تر شدن بازار تجارت الکترونیکی در ایران شود. اما تا آن زمان، پرداخت‌یارها بخش عمده‌ای از مشتریان خود را از دست می‌دهند، کسب‌وکارهای اینستاگرامی با چالش جدی دریافت درگاه مواجه می‌شوند، پیگیری پرداخت‌ها برای مشتریان سخت‌تر می‌شود و کلاه‌برداری‌ها افزایش پیدا می‌کند و نهایتاً به دلیل مشکلات استارتاپ‌های کوچک در دریافت درگاه، جلوی مسیر نوآوری گرفته می‌شود.

با این همه، به نظر می‌رسد باز هم رادیکال‌ترین تصمیم، در کوتاه‌ترین زمان ممکن قرار است اجرایی شود. تصمیمی که نتایج مثبت خواهد داشت هم منفی، اما نحوه اجرای آن و زلزله‌ای که ایجاد می‌کند مدت‌ها آواربرداری نیاز خواهد داشت.