نگاهی به پنج مدل تجارت الکترونیک

روش‌های کسب‌وکار، کاملاً خوب یا بد نیستند، بلکه هر کدام مزایا و معایبی دارند.

نوپانا: با گسترش دنیای وب، کارآفرینان بیش از پیش به دنبال فعالیت در عرصه تجارت الکترونیک هستند. خرید و فروش آنلاین در حال رشد و توسعه است و با گسترش استفاده از تلفن‌‌های هوشمند، این مسیر توسعه بیشتری نیز خواهد داشت، چنان‌که پیش‌بینی می‌شود تا سال 2020 نزدیک به 500 میلیون دلار از خرید و فروش‌ها در برخی کشور‌های جهان، از این طریق صورت می‌گیرد.

اگر تجارت الکترونیک را به عنوان یک صنعت نوپا در نظر بگیریم، برای شناخت هرچه بهتر مزایا و معایب آن باید تحقیقات بیشتری انجام دهیم تا بتوانیم در این زمینه، تصمیمات بهتری بگیریم. در اینجا پنج مورد از موثرترین و محبوب‌ترین مدل‌های کسب‌وکار همراه با بررسی نقاط ضعف و قوت آنها را بررسی می‌کنیم:

1- برند

B2C یا تأسیس برند، یک مدل کسب‌وکار است که محصولات آن به صورت آنلاین به فروش می‌رسد.

• مزایا: در این مدل تولیدکننده می‌تواند روابط قوی و سریع با مصرف‌کننده برقرار کند. همچنین نام تجاری محصول به رسمیت شناخته می‌شود و نوعی حس وفاداری بین تولیدکننده و مصرف‌کننده ایجاد خواهد شد. در عین حال این مدل، می‌تواند به آزادی بازاریابی و سطوح بالای فروش کمک کند.
  
  
• معایب: هزینه راه‌‌اندازی این نوع از کسب‌وکارها بسیار سنگین است و همواره خطرات زیادی آنها را تهدید می‌کند. این مدل از استارت‌آپ‌ها نیازمند تجربه، دانش فنی و خلاقیت بسیار است و پرسشی که همیشه مطرح خواهد بود این است که «چگونه می‌توان مشتری را ترغیب به خرید کرد».

2- خرده‌فروش

در مدل خرده‌فروشی، فروشنده ممکن است محصولات برندهای مختلف را به صورت عمده خریداری کرده و سپس با توجه به بازار خود به فروش برساند.

• مزایا: در این مدل، فروشنده به تعداد کثیری از تولیدکنندگان و مشتریان دسترسی دارد و موفقیت خود را مرهون طیف کثیر مخاطبان است. همچنین اگر نام خرده‌فروش در کنار نام تجاری یک تولیدکننده بنام قرار گیرد فروش آن دوچندان خواهد شد.
  
  
• معایب: در این مدل تولیدکنندگان دسترسی مستقیم به زنجیره تأمین ندارند. همچنین فصول فروش، در این نوع تجارت متغیر است. معضل دیگر، تفاوت عکس کالاها، با کالای واقعی است که ممکن است باعث ایجاد مشکلات اساسی شود.

3- اشتراک

در مدل کسب‌وکار اشتراکی، مشتریان هزینه اولیه‌ای را به تولیدکننده پرداخت خواهند کرد و محصول مورد نظر را به صورت دوره‌ای (یک ماهه، سه ماهه و...) در موعد مقرر دریافت می‌کنند.

• مزایا: در این مدل حجم تقاضا مشخص و قابل پیش‌بینی است و سهام مشترکان، از پیش تعیین شده است. همچنین به لطف هزینه از پیش پرداخت شده، جریان نقدینگی ثابت و همیشگی است.
  
  
• معایب: از معایب این مدل این است که طول عمر مشتری‌ها، تضمین شده نیست و جذب آنها ممکن است هزینه زیادی در بر داشته باشد. عیب دیگر این مدل، مدیریت دشوار زنجیره تأمین است خصوصاً اگر حجم سفارش‌ها افزایش یابد. از طرفی افزایش هزینه اشتراک هم دشوار است هم اجتناب‌ناپذیر.

4- باربری

در این نوع تجارت، توزیع‌کنندگان، عمده‌فروشان و تولیدکنندگان می‌توانند به راحتی محصولات خود را به دست مصرف‌کننده برسانند بدون آن که نیاز باشد خود آنها پیگیری تحویل را انجام دهند.

• مزایا: این نوع تجارت باری را از دوش تولیدکنندگان برداشته و مسئولیت تحویل محصول را به عهده می‌گیرد، که باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه تولیدکنندگان خواهد شد. با این سیستم تولیدکنندگان می‌توانند میزان فروش خود را نیز بسنجند و اگر یک محصول خاص به خوبی فروش نمی‌رود دیگر مجبور به موجود کردن آن، در انبار نخواهند بود.
  
  
• معایب: این مدل نیازمند یک ارتباط عالی، قوی و همه‌جانبه میان تولیدکننده، مجموعه حمل‌و‌نقل و مصرف کننده است. همچنین شناخت و تجربه کافی جهت برقراری ارتباط با نام‌های تجاری پرسود ضروری است.

5- تست توسط مشتری

برای صنعت مد و لوازم جانبی صنعتی باید امکان تست توسط مشتری وجود داشته باشد. یعنی مصرف‌کنندگان امکان این را داشته باشند که نسخه‌های متعدد از یک محصول را ببینند و آن‌چه مناسب آنهاست خریداری کنند. مثلا گاهی متناسب با شرایط بازار باید سبک‌های مختلفی از یک لباس برای مشتری ارسال شود تا او خود انتخاب کند.

• مزایا: در این روش می‌توان تجارب بسیاری در خصوص علایق و سلیقه‌های خاص مشتریان بدست آورد یا به عبارت بهتر «به دست آوردن رگ خواب بازار». علاوه ‌بر این می‌توان با مشتریان روابط خوبی برقرار کرده و وفاداری و اطمینان آنها را بدست آورد که این خود، زمینه‌ساز حفظ و جذب مشتریان است.
  
  
• معایب: مدیریت این مدل از کسب‌و‌کار بسیار دشوار است. هزینه‌های حمل‌ونقل ممکن است سرسام‌آور باشد. از طرفی امکان دارد بعضی از مشتریان خوب باشند و تعدادی دیگر نه. همین‌طور نرخ محصولات بازگشتی ممکن است به نام تجاری آسیب برساند و باعث ریزش مشتریان شود.

باید به خاطر داشت هیچ‌یک از روش‌های کسب‌وکار، کاملاً خوب یا کاملاً بد نیستند. به هنگام انتخاب مدل کسب‌و‌کاری که مناسب شماست، باید به همه جوانب دقت کنید و نسبت به تمامی مسائل نام تجاری و مشتریان خود، آگاهی و بصیرت کافی داشته باشید.