چگونه سافت بانک به بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار فناوری دنیا تبدیل شد

سافت‌بانک، از جمله نام‌های مطرح در عرصه‌ی فناوری به‌شمار می‌رود که اخبار همکاری آن با دیگر شرکت‌های این حوزه، از چندی پیش تیتر اول رسانه‌ها است.

نوپانا، به نقل از فصل اقتصاد: سافت‌بانک ، شرکت هلدینگ خوشه‌ای ژاپنی، در حال حاضر بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار فناوری در دنیا به‌حساب می‌آید و تا به امروز از شرکت‌های بی‌شماری در این عرصه حمایت مالی به‌ عمل آورده است. این شرکت تقریبا در هر استارتاپ عمده‌ای در حوزه‌ی فناوری از رباتیک، ماهواره‌ها و حمل‌ونقل اینترنتی تا هوش مصنوعی و پیشرفت‌های کامپیوتری برای بدن انسان سرمایه‌گذاری کرده است و در ماه‌های اخیر نیز اخبار فراوانی از همکاری آن‌ با شرکت‌های نام‌آشنای فناوری و حتی دولت عربستان سعودی به‌ گوش می‌رسد. سافت‌بانک در کارزار سرمایه‌گذاری جسورانه‌ای که برعهده گرفته است، نه‌تنها از اغلب کسب‌وکارهای نوپا و نوظهور پشتیبانی می‌کند، بلکه نام خود را در صدر عناوین خبری دنیای فناوری نیز قرار می‌دهد.‌ با این حال، ماهیت دقیق این شرکت چیست و چه کسی در پشت آن قرار دارد؟ این شرکت چگونه توانست نام خود را به‌عنوان بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار عرصه‌ی فناوری در دنیا مطرح کند؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها با زومیت همراه باشید.

سافت‌بانک چیست

سافت‌بانک در سال ۱۹۸۱ توسط ماسایوشی سان ، کارآفرین و سرمایه‌دار ژاپنی، در توکیو بنیان‌گذاری شد. این شرکت در ابتدا کار خود را به‌عنوان توزیع‌کننده‌ی نرم‌افزار آغاز کرد؛ اما امروزه در عرصه‌های مختلفی همچون ارتباطات مخابراتی، فناوری اینترنت، حمل‌ونقل، دانش مالی، رسانه، رباتیک، سرمایه‌گذاری خطرپذیر و بسیاری حوزه‌های دیگر فعالیت می‌کند. گستره‌ی کاری و مقیاس فعالیت سافت‌بانک به‌قدری گسترده است که شرکت‌های معدودی را در دنیا می‌توان از این نظر با آن مقایسه کرد. سافت‌بانک با هدایت ماسایوشی سان به‌عنوان مدیرعامل، به موفقیت‌های قابل توجهی در دنیای پرفراز و نشیب تجارت و فناوری دست یافته و توانسته است جایگاه خود را به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و باارزش‌ترین شرکت‌های عمومی در دنیای امروز تثبیت کند.

سافت‌بانک نخستین سرمایه‌گذاری قابل توجه خود را در سال ۱۹۹۶ و با تصاحب بخش عمده‌ی سهام یاهو و سپس بنیان‌گذاری شرکت یاهو ژاپن آغاز کرد. سافت‌بانک سپس در سال ۲۰۰۰ و در جریان رشد حباب دات‌کام ، مبلغ ۲۰ میلیون دلار در یک استارتاپ گمنام چینی به نام علی‌بابا سرمایه‌گذاری کرد. این اقدام احتمالا در آن زمان یک شرط‌بندی خطرناک به‌ نظر می‌رسید؛ اما با گذشت زمان معلوم شد که این اقدام سرمایه‌گذار ژاپنی عملی هوشمندانه بوده است؛ زیرا با عرضه عمومی سهام علی‌بابا در سال ۲۰۱۴ ، سهم ۱۹ درصدی سافت‌بانک در این شرکت ارزشی بالغ بر ۶۰ میلیارد دلار پیدا کرد. این مسئله موجب شد علی‌بابا به موفق‌ترین سرمایه‌گذاری تاریخ سافت‌بانک تبدیل شود.

اپراتور آمریکایی اسپرینت در تملک سافت بانک قرار دارد

هرچند سرمایه‌گذاری سافت‌بانک در علی‌بابا هر روز ارزش بیشتری پیدا می‌‌کرد؛ اما این غول سرمایه‌گذار ژاپنی تصمیم گرفت در بازار جهانی ارتباطات مخابراتی نیز دستی داشته باشد و به همین جهت در سال ۲۰۰۶راپراتور ودافون ژاپن را با مبلغ ۱۵.۱  میلیارد دلار به تصاحب خود درآورد. این خرید تازه، جایگاه این شرکت را در بازار روبه‌رشد موبایل ژاپن تضمین کرد. این شرکت پس از تغییر نام به سافت‌بانک موبایل، در سال ۲۰۰۸ از یک همکاری تازه با اپل خبر داد. به موجب این قرارداد سافت‌بانک به مدت 3 سال به تنها اپراتور رسمی آیفون در ژاپن تبدیل شد. سافت‌بانک که در فکر توسعه‌ی نفوذ خود در عرصه‌ی مخابرات بود در سال ۲۰۱۳ اپراتور آمریکایی اسپرینت را با مبلغ ۲۲.۲  میلیارد دلاری خریداری کرد؛ اما با این کار نتوانست بازار ارتباطات مخابراتی آمریکا را تسخیر کند. این مسئله موجب شد یکی از معدود شکست‌ها در تاریخ سافت‌بانک رقم بخورد.
 
سافت‌بانک با هدف حفظ و ارتقاء جایگاه خود در عرصه‌ی پیوسته در حال تکامل فناوری، سرمایه‌گذاری‌های پرسودی در دو دهه‌ی اخیر انجام داده و سود سرشاری به‌ دست آورده است. سافت‌بانک با خرید بخش عمده‌ی سهام سوپرسل و گونگ‌هو انترتینمنت، شرکت‌های فعال در حوزه‌ی بازی‌های ویدئویی و فروش آن‌ها در چند سال بعد، سود هنگفتی نصیب خود کرد. این مؤسسه در سال ۲۰۱۶ و در جریان بزرگ‌ترین خرید یک شرکت فناوری اروپایی، هلدینگ بریتانیایی سازنده‌ی تراشه‌ی آرم را با مبلغ ۳۱ میلیارد دلار به تصاحب خود درآورد.

سافت بانک با پرداخت ۳۱ میلیارد دلار، ARM را در سال ۲۰۱۶ تصاحب کرد

آرم در حال حاضر به طراحی و صدور مجوز برای اغلب تراشه‌های به‌کاررفته در دستگاه‌های موبایل می‌پردازد و اخیرا ساخت تراشه‌های مخصوص دستگاه‌های اینترنت اشیاء و واقعیت افزوده را نیز برعهده گرفته است. با وجودِ داشتن مشتریان قدرتمندی همچون اپل، سامسونگ و کوالکام ، سود خالص آرم تنها در سال ۲۰۱۵ نزدیک به ۱.۵  میلیارد دلار بود. با این حال، سرمایه‌گذاری سافت‌بانک در این شرکت قطعا یک سرمایه‌گذاری بلندمدت به‌حساب می‌آید. در واقع سافت‌بانک امیدوار است که با تداوم رشد اینترنت اشیاء و واقعیت افزوده، نتیجه‌ی خود را در سال‌های آینده برداشت کند.
سافت‌بانک پس از خرید اسپرینگ و هلدینگ آرم بدهی سنگینی به بار آورد؛ اما ماسایوشی سان در سال ۲۰۱۶ به‌منظور جبران این مسئله و افزایش بیش از پیش توان سرمایه‌گذاری شرکتش، بزرگ‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری فناوری دنیا را به نام «ویژن فاند» با پشتیبانی صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی، شرکت اماراتی توسعه‌ی مبادله، اپل، کوالکام، فاکسکان و شارپ بنیان‌گذاری کرد. این صندوق با هدایت سافت‌بانک و با برخورداری از پشتوانه‌ای ۱۰۰ میلیارد دلاری، با هدف تصاحب سهام شماری از شرکت‌های فناوری در سراسر جهان به‌کار گرفته شده است. برخی از بزرگ‌ترین معاملاتی که با بهره‌گیری از این صندوق انجام شده شامل سرمایه‌گذاری در وی‌ورک ۴.۴میلیارد دلار)، فلیپ‌کارت (۲.۶  میلیارد دلار)، رویوانت (۱.۱ میلیارد دلار) و ایمپراببل (۵۰۲ میلیون دلار) می‌شود.

همکاری سافت‌بانک با عربستان سعودی

در مارس ۲۰۱۸ ، رویترز گزارش داد که سافت‌بانک با به‌کارگیری ویژن فاند و با هدف ساخت بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی جهان در عربستان سعودی سرمایه‌گذاری خواهد کرد. انتظار می‌رود ظرفیت تولید این نیروگاه تا سال ۲۰۳۰ به حداکثر ۲۰۰ گیگاوات برسد. این پروژه ظرفیت تولید انرژی خورشیدی جهان را تقریبا به ۴۰۰ گیگاوات افزایش خواهد داد. این رقم با مجموع ظرفیت برق هسته‌ای جهان تا پایان 2016 (نزدیک به 390 گیگاوات) قابل مقایسه است. عربستان سعودی، بزرگ‌ترین صادرکننده‌ی نفت دنیا با سرمایه‌گذاری در انرژی خورشیدی می‌تواند مقدار نفت خام مصرفی برای تولید انرژی را کاهش و میزان صادرات خود را بیش از پیش افزایش دهد. این حرکت نشان‌دهنده‌ی تعهد شاهزاده بن سلمان، ولیعهد و رهبر غیر رسمی عربستان سعودی به تحول وضعیت اقتصادی کشورش است.
مجموع سرمایه‌گذاری نهایی برای تولید ۲۰۰گیگاوات انرژی خورشیدی در نهایت نزدیک به ۲۰۰ میلیارد دلار خواهد بود. فاز اولیه‌ی این پروژه برای راه‌اندازی ظرفیت تولید .۲  گیگاوات، ۵ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت که یک میلیارد آن از سوی ویژن‌فاند و باقی مبلغ از سوی پروژه‌ی تأمین مالی حمایت خواهد شد.
عربستان سعودی با سند چشم‌انداز اصلاحات ۲۰۳۰ ، در نظر دارد وابستگی خود را به نفت کاهش دهد. عربستان با وجود آنکه یکی از آفتابی‌ترین کشورهای دنیای محسوب می‌شود، درصد عمده‌ای از انرژی برق خود را با استفاده از نیروگا‌ه‌های سوخت فسیلی تولید می‌کند. مجموع ظرفیت در حال تولید این کشور اکنون نزدیک به ۶۰ گیگاوات است و افزوده شدن ۲۰۰ گیگاوات تا سال ۲۰۳۰ رتوان تولید برق این کشور را تا حد بسیار زیادی افزایش خواهد داد. این حجم افزوده را می‌توان به کشورهای دیگر صادر یا از آن در صنعت استفاده کرد. با این حال عربستان برای تأمین برق خود در اوقات شب، همچنان نیازمند دیگر اشکال تولید برق خواهد بود.
سافت‌بانک اعلام کرده است که با همراهی فاکسکان و بهارتی انترپرایز تا ۲۰ میلیارد دلار در پروژه‌های خورشیدی هند سرمایه‌گذاری خواهد کرد و با بلندپروازی در نظر دارد نزدیک به ۱۰۰ گیگاوات انرژی خورشیدی تا سال ۲۰۲۲ تولید کند.

خیزش سافت‌ بانک برای تسخیر حمل‌ و نقل اینترنتی

سرمایه‌گذاری‌های سافت‌بانک تنها به موارد یادشده ختم نمی‌شود. این شرکت تاکنون نزدیک به ۲۰ میلیارد دلار در شماری از شرکت‌های اشتراک‌گذاری خودرو (تاکسی اینترنتی) در سراسر جهان از جمله اوبر تکنولوژیز سرمایه‌گذاری کرده است. این شرکت‌ها در حال حاضر مشغول صرف بخشی از این پول برای رقابت با یکدیگر هستند. در ژاپن، اوبر برای مقابله با شرکت چینی دیدی چوکسینگ که پس از جذب سرمایه‌گذاری تقریبا ۱۰ میلیارد دلاری سافت‌بانک قصد ورود به بازار جهانی دارد، آماده می‌شود. اوبر در هند نیز در حال رویارویی با شرکت محلی اولا است. سافت‌بانک نزدیک به ۳۰ درصد از سهام و یک صندلی هیئت مدیره‌ی این شرکت هندی را در اختیار دارد و امسال با سرمایه‌گذاری ۷.۷  میلیارد دلاری در اوبر، ۱۵ درصد از سهام این شرکت را تصاحب کرد.

سافت بانک در تمام شرکت‌های حمل و نقل اینترنتی سرمایه‌گذاری کرده است

اولا فعالیت‌های خود را در ماه فوریه در استرالیا آغاز کرد و از آن زمان مشغول رقابت با اوبر در این کشور است. اوبر در منطقه‌ی جنوب شرق آسیا نیز در حال تعقیب شرکت سنگاپوری گرب است. گرب پس از جذب سرمایه‌گذاری ۷۵۰ میلیون دلاری سافت‌بانک در سال ۲۰۱۶ ، یکی از مدیران ارشد این شرکت را نیز به‌عنوان مدیرکل خود منصوب کرد. دارا خسروشاهی ، مدیرعامل اوبر، در ماه فوریه در جریان بازدید از توکیو برای ملاقات با نهادهای ناظر و شرکای تجاری گفت: «اگر قصد تجارت با سافت‌بانک دارید، گاهی اوقات باید به تجارت آن‌ها با رقبا عادت کنید.» ‌آن‌طور که خسروشاهی می‌گوید، سافت‌بانک می‌خواهد استارتاپ‌هایی که در آن‌ها سرمایه‌گذاری کرده است با عنوان «خانواده‌ی سافت‌بانک» با یکدیگر همکاری کنند. افرادی که با افکار ماسایوشی سان آشنا هستند، در تشریح ایده‌ی وی می‌گویند این شرکت‌ها باید بتوانند در زمینه‌ی توسعه و پژوهش با یکدیگر همکاری کنند و با حرکت دنیا به سمت وسایل نقلیه‌ی خودران به دنبال سرمایه‌گذاری‌های مشترک باشند. سان اخیرا در جریان یک کنفرانس خبری گفت: «اگر مدیران اوبر، دیدی یا گرب بتوانند با گفتگو با یکدیگر به توافق برسند و در نتیجه‌ی آن ارزش سهام را افزایش بدهند، ما این موضوع را در دست بررسی قرار خواهیم داد؛ اما آن‌ها را به انجام هیچ کاری وادار نخواهیم کرد.»

سرمایه‌داران خطرپذیر که اقدام به حمایت مالی از کسب‌وکارهای نوپا می‌کنند، می‌گویند معمولا مراقب این هستند که در شرکت‌های رقیب همدیگر سرمایه‌گذاری نکنند؛ زیرا انجام چنین کاری می‌تواند موجب کاشت بذر بی‌اعتمادی یا افزایش نگرانی از تضاد منافع شود. همچنین، از نگاه سنتی حمایت مالی از شرکت‌هایی که می‌توانند درآمد یکدیگر را از بین ببرند، تا حد زیادی غیر منطقی است. با این حال، سافت‌بانک در حال زیر پا گذاشتن این قواعد است. وینی لوریا ، بنیان‌گذار گلدن گیت ونچرز، یک شرکت سرمایه‌گذاری سنگاپوری در تشریح علت این مسئله می‌گوید توانایی سافت‌بانک در انجام این کار تا حدی ناشی از پول بسیار زیادی است که در اختیار دارد. در واقع سافت‌بانک بیش از همه به یک شرکت سرمایه‌گذاری خصوصی شباهت دارد که به دنبال خرید سهام شرکت‌های عمومی و تبدیل آن‌ها به شرکت‌های خصوصی است تا از این طریق به تحکیم بازار بپردازد.