استارت‌آپ‌ها، مسیری به‌سوی اقتصاد شایسته ایرانی

چرا امروزه در کشورمان به استارت‌آپ‌ها نیاز داریم و ایفای نقش‌ کلیدی آنها در رشد اقتصاد کشور چگونه است؟

نوپانا به نقل از تدبیر۲۴: استارت‌آپ‌ها از زمان پیدایش‌شان تا کنون، توانسته‌اند خدمات بسیاری را در حوزه‌های گوناگون ارائه کنند. با توجه به حوزه‌های گسترده خدمات و نوآوری‌های روزافزون استارت‌آپ‌ها، می‌توان نقش قابل توجهی را در ارائه بهتر خدمات در سطح جامعه برای آنها متصور بود. آنها می‌توانند در حوزه‌های گوناگون به اداره بهتر جامعه کمک کنند و بسیاری از نظام‌های ناکارآمد سنتی را بهبود بخشند، با نوآوری محصولی نو به بازار معرفی کنند یا به طور کلی بازارهایی جدید با مشتریان جدید را خلق کنند. همچنین استارت‌آپ‌ها می‌توانند به حل مسئله‌های موجود در محیط به شیوه‌ای جدید یا برطرف نمودن نیازی‌های محیط، اقدام و آن را به مکانی بهتر تبدیل کنند تا باعث شکوفایی استعدادهای بی‌شماری در جامعه شود.

در ادامه به پنج دلیل کلیدی می‌پردازیم تا بدانیم چرا امروزه در کشورمان به استارت‌آپ‌ها نیاز داریم:

ایجاد نوآوری در محیط

نیروی محرکه اصلی توسعه اقتصادی و افزایش تولید در جامعه‌های مبتنی بر دانش نوآوری است. استارت‌آپ‌ها به طور معمول همیشه با نوآوری همراه بوده‌اند و بدین صورت می‌توانند مناسب‌ترین شکل تحقق اختراع‌ها و در نتیجه بهترین مکانیزم برای تجاری‌سازی نوآوری‌های فناورانه در جامعه باشند. شرکت‌های بزرگ اغلب استارت‌آپ‌ها را به دلیل تکنولوژی‌های ایجاد شده در آنها خریداری می‌کنند تا بتوانند مزایای رقابتی خود را در بازار حفظ کنند.

ایجاد مشاغل جدید و رشد اقتصادی

در بلندمدت استارت‌آپ‌ها می‌توانند بخش بزرگی از مشاغل جدید را ایجاد نمایند و به رشد اقتصادی کشور کمک کنند. با توجه به اینکه معمولا استارت‌آپ‌ها براساس نوآوری شکل می‌گیرند در نتیجه می‌توانند نشانگر هسته سالم اقتصادی کشور باشند. اگر کشور به دنبال ایجاد کارهای جدید در بلندمدت باشد، لازم است که در بخش‌هایی از شرکت‌هایی که بیشترین شغل را در بلندمدت ایجاد می‌کنند سرمایه‌گذاری کند. استارت‌آپ‌ها فرم ایده‌آل و فرصتی مناسب برای استخدام و فعال‌سازی اقتصاد کشور در بلندمدت هستند.

ایجاد پویایی رقابتی در سیستم اقتصادی

استارت‌آپ‌ها به دلیل ویژگی‌های خاص خود، پویاترین سازمان‌های اقتصادی در بازار هستند، درنتیجه پویایی و رقابت بیشتری را برای سیستم اقتصادی کشور فراهم می‌کنند.

ارتقاء سیستم علمی تحقیقاتی کشور

استارت‌آپ‌ها معمولا به خاطر استفاده از تکنولوژی بالا و مبتنی بر دانش، بسیار نزدیک به موسسه‌های دانش‌بنیان هستند. بنابراین می‌توانند در کشور تحقیق و توسعه و رویکرد به نوآوری را ترویج دهند و همچنین به هدف کاربردی تحقیق‌ها در دانشگاه‌ها و موسسه‌های تحقیقاتی کمک شایانی کنند. در عین حال، به‌عنوان یک مدل می‌توانند دانشجویان و محققان را تشویق نمایند تا ایده‌های خود را از طریق یک استارت‌آپ به کار گیرند.

ارتقای ارزش‌های جامعه

استارت‌آپ‌ها می‌توانند ارزش‌های جامعه را به سمت تلاش بیشتر و کار تیمی تغییر دهند و با توجه به رشد اقتصادی ایجاد شده به رفع بسیاری از مشکلات جوامع به خصوص جوانان کمک نمایند و جامعه‌ای مبتنی بر دانش و خلاقیت و ارزش‌های انسانی به وجود آورند.

(همچنین بخوانید: جوانان خلاق و نوآور، زمینه‌ساز شکوفایی ظرفیت‌های استانی)

حال پرسش اساسی آن است که استارت‌آپ‌ها چگونه می‌توانند با خدماتشان به بهبود و اصلاح نظام‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور کمک کنند؟ ما در این یادداشت تلاش کردیم تا به برخی از مهم‌ترین کارکردها و تاثیرات استارت‌آپ‌های راه‌اندازی شده در کشورمان بپردازیم و بررسی کنیم که چگونه توانسته‌اند در زمینه‌های مختلف با ارائه خدمات نوین خود به تغییر سبک فعالیت در آن موضوع در راستای بهبود برخی ‌امور جامعه منجر شوند. در ادامه به مهم‌ترین موارد به تفکیک حوزه فعالیت اشاره می‌کنیم:

حوزه خرید و فروش کالا

به احتمال زیاد تاکنون به خرید و فروش کالا در محیط اینترنت اقدام کرده‌اید و تفاوت‌های این سیستم را با سیستم سنتی رایج می‌دانید. یکی از مهم‌ترین کارکردهای استارت‌آپ‌ها در کشور ما به طور کامل در این حوزه نمود پیدا کرده است و توانسته تجربه جدیدی از خرید و فروش کالا را برای کاربران به ارمغان بیاورد .مهم‌ترین قابلیت‌های این سیستم، شفاف‌سازی و تسهیل فرآیند خرید، امکان بازگشت محصول در صورت عدم تطابق با خواست مشتری، مقایسه قیمت و کیفیت کالاها و ایجاد ظرفیتی جدید برای مبارزه با قاچاق کالا است.

یکی از مهم‌ترین تاثیرات این سیستم بر محیط اقتصادی کشور، کمک به تثبیت تدریجی قیمت کالا در بازار است که می‌تواند به مرور زمان توسط فروشگاه‌های اینترنتی ارائه شود. بر این اساس می‌شود از نوسانات بازار جلوگیری کرد و گران‌فروشی برخی افراد سودجو را تا حد چشم‌گیری کاهش داد و بهترین گزینه را برای مصرف‌کننده نهایی حاصل نمود.

حوزه گردشگری

صنعت گردشگری عرصه دیگری است که متأثر از ظهور استارت‌آپ‌ها، شرایط رو به رشدی یافته است. کسب‌وکارهای نوپای شکل‌گرفته در این حوزه می‌توانند با اقداماتی از قبیل حذف واسطه‌ها و تسهیل فرآیند بهره‌مندی از خدمات در این بخش، گام مؤثری در جهت کاهش هزینه‌های سفر بردارند.

در این راستا، وب‌سایت‌ها و نرم‌افزارهای گوناگونی راه‌اندازی شده‌اند که امکاناتی مانند رزرو بلیط و محل اسکان را در سریع‌ترین زمان ممکن و با هزینه‌ای کمتر فراهم کرده‌اند. همچنین سیستم‌های معرفی و کسب اطلاعات در مورد مکان‌های تفریحی و گردشگری منجر به رونق صنعت گردشگری و شناخت شهرهای مختلف ایران به گردشگران داخلی و خارجی شده‌اند. به‌طور حتم با توجه به پتانسیل بالای این حوزه در اقتصاد کشور در آینده‌ای نه چندان دور شاهد نوآوری‌های فراوانی در زمینه استارت‌آپ‌های کارآفرینی خواهیم بود.

حوزه حمل‌و‌نقل شهری و بین‌شهری

یکی دیگر از قابلیت‌های کسب‌وکارهای نوپا، کمک به سامان‌یابی سیستم حمل‌و‌نقل شهری و بین‌شهری است. هم‌اکنون استارت‌آپ‌های گوناگون با ارائه خدمات حمل‌و‌نقل مسافران و کالاها، با کیفیتی به مراتب بالاتر از خدمات آژانس‌های تلفنی، فعالیت می‌کنند. از جمله مزایای استارت‌آپ‌های این حوزه نسبت به کسب‌وکارهای سنتی آن (آژانس‌ها و پیک‌های تلفنی)، می‌توان به مقرون‌به‌صرفه‌ بودن آنها، امکان ارزشیابی کیفیت خدمات ارائه شده و نمره‌دهی به رانندگان، امکان تخمین زمان رسیدن مسافر، امکان پرداخت غیرنقدی هزینه و استفاده از نقشه آنلاین ترافیک به منظور آگاهی رانندگان از مسیرهای پرترافیک اشاره کرد.

هم‌اکنون نیز، با اینکه کسب‌وکارهای این حوزه نوپا بوده و در گام‌های ابتدایی مسیرند، بخش قابل توجهی از مردم را به سمت استفاده از سیستم کاراتر و نیز خدمات بیشتر و نوین‌تر این استارت‌آپ‌ها سوق داده‌اند.

حوزه خدمات غذایی

کارکرد دیگری که امروزه در پرتو خدمات استارت‌آپ‌ها ظهور و بروز یافته، امکان تهیه و توزیع غذا از طریق اینترنت است؛ اتفاقی که می‌تواند باعث ایجاد بهبود در سیستم توزیع غذا، چه از نظر کیفیت و چه از نظر صرفه‌جویی در زمان و هزینه شود.در این حوزه، استارت‌آپ‌هایی شکل گرفته‌اند که به ارائه خدمات اینترنتی مانند مشاهده، انتخاب، سفارش، ارزشیابی و تحویل غذای آماده می‌پردازند. این استارت‌آپ‌ها، واسطه بین عرضه‌کنندگان (رستوران‌ها، فست‌فودها و مراکز تهیه غذا) و مشتریان هستند. بر این اساس، مشتری از طریق اینترنت عرضه‌کننده مورد نظر خود را انتخاب کرده و غذای خود را سفارش می‌دهد.

خدمات این استارت‌آپ‌ها منجر به ایجاد فضای رقابتی بین رستوران‌ها و متعاقب آن افزایش کیفیت و بهینه‌شدن قیمت‌ها خواهد شد که نتیجه آن را در رضایت هرچه بیشتر مصرف کننده نهایی شاهد خواهیم بود.

حوزه خدمات مرتبط با معاملات ملکی

یکی دیگر از زمینه‌هایی که امروزه تحت تأثیر ظهور کسب‌وکارهای نوپا قرار گرفته، معاملات مسکن و املاک است. استارت‌آپ‌هایی راه‌اندازی شده‌اند که به ارائه خدمات در زمینه خرید، فروش، رهن و اجاره املاک می‌پردازند و در سریع‌ترین زمان ممکن، تقاضاهای جویندگان املاک را به دست یابندگان املاک می‌رسانند.

رفع نیاز مشتریان به مراجعه حضوری به بنگاه‌های املاک، یافتن ملک مطلوب مشتری در زمانی کوتاه، ارائه اطلاعاتی جامع درباره موقعیت ملک مورد نظر و معابر و سرویس‌های حمل‌و‌نقل عمومی موجود در محدوده ملک و همچنین جاذبه‌های دیدنی در حوالی ملک مورد نظر و نیز امکان فروش ملک در وسعت بین‌المللی از جمله خدماتی است که توسط این‌ استارت‌آپ‌ها فراهم می‌شود.

بازار صنایع‌دستی

خدمت ملموس دیگری که امروزه از سوی استارت‌آپ‌ها به جامعه ارائه شده است، کمک به رونق بازار صنایع‌ دستی است. در همین راستا، شاهد ظهور پایگاه‌های اطلاعاتی هستیم که به معرفی و عرضه صنايع‌ دستی بومی اقوام ایرانی و سوغاتی‌های محبوب در شهرهای ایران می‌پردازند. این‌گونه استارت‌آپ‌ها با معرفی محصولات و صنایع فرهنگی از سراسر ایران، به بازاریابی برای رونق فروش آثار و صنایع‌دستی مهجور مانده در دل روستاها و مناطق دور‌افتاده می‌پردازند. البته این نوع از کسب‌و‌کار هنوز در ابتدای راه است و نمی‌توان انتظار زیادی از آن داشت؛ ولی رونق گرفتن آن و به‌کارگیری سیستم‌های نوین عرضه و ارتباط با مشتری در این حوزه، می‌تواند به شکوفایی این بخش بینجامد.

واقعیت این است که اگر به دنبال ایجاد فضای استارت‌آپی در کشور هستیم باید فرهنگ و منابع حمایتی از آن را نیز ایجاد نماییم. شاید بشود از الگوهای موفق خارجی برای گسترش فرهنگ استارت‌آپی کشور به صورت بومی شده ایده گرفت ولی برای بحث حمایت مالی و انسانی از استارت‌آپ‌ها قطعا نیاز به ایجاد مراکز شتاب‌دهی، پارک‌های علم و فناوری و دانشکده‌های کارآفرینی داریم تا بتوانند بستر استارت‌آپی را در بین جوانان گسترش دهند، زیرا در شرایطی که کشور در آستانه حرکت در مسیر رشد اقتصادی شتابان مبتنی بر سیاست‌های ابلاغی برنامه ششم توسعه قرار دارد، به نظر می‌رسد استارت‌آپ‌ها می‌توانند ایفاگر نقشی مهم در این راستا باشند و در پرتو سیاست‌گذاری‌های صحیح و کارشناسانه و حمایت در مقابل بی‌قانونی‌های افراد سودجو می‌توانند از جمله بازیگران کلیدی و مؤثر در بهبود روند رشد مورد انتظار در برنامه ششم توسعه به شمار آیند.

(همچنین بخوانید: سهولت کسب‌وکار در ایران، در مقایسه با جهان)